Cảnh báo suy thận từ những thói quen xấu
Ở độ tuổi sung sức, đang sinh hoạt, làm việc bình thường, nhiều người trẻ đi khám phát hiện thận bị tổn thương, phải chạy thận suốt đời.
Bệnh nhân suy thận điều trị tại Bệnh viện Thống Nhất TP HCM
Ngã ngửa khi phát hiện suy thận
Khoảng một tuần trước, chị Nguyễn Thị L (32 tuổi, quận Tân Phú, TP HCM) cảm thấy nhức đầu âm ỉ. Đi thăm khám, chị được chẩn đoán viêm xoang, được kê đơn thuốc và hẹn tái khám. Tuy nhiên, sau 1 tuần dùng thuốc vẫn thấy mệt nên chị L. quay lại làm các xét nghiệm chuyên sâu thì bất ngờ chị nhận được kết luận bệnh suy thận giai đoạn cuối, cần phải lọc máu định kỳ.
Là nhân viên văn phòng, anh Võ Vinh Đ (30 tuổi, quê An Giang) khá bận nên không đi khám sức khỏe định kỳ. Cách đây 5 tháng, anh bị nôn ói, không ăn uống được, tình trạng kéo dài 3 ngày. Nghĩ mình bị “trúng thực”, anh đến Bệnh viện Nhân dân 115 khám và được các bác sĩ chẩn đoán suy thận mạn giai đoạn cuối. Hiện tại, anh Đ. phải chạy thận nhân tạo 3 lần mỗi tuần.
Tương tự, chị Võ Anh Đ (32 tuổi, quê Tây Ninh) đang làm công nhân may của một công ty. Trong một lần công ty tổ chức khám sức khỏe cho công nhân, chị được phát hiện có huyết áp cao 170/90 mmHg và khuyên nên đến bệnh viện kiểm tra. Tại đây, các bác sĩ kết luận chị mắc bệnh thận mạn giai đoạn 4. Sau khi điều trị 1 năm, bệnh tiến triển đến giai đoạn cuối nên hiện tại chị phải chạy thận nhân tạo 3 lần/ tuần…
Ba ví dụ nêu trên đều là những bệnh nhân đang được điều trị tại Khoa Thận Nhân tạo, Bệnh viện Thống Nhất TP HCM.
Ths. BS. Nguyễn Minh Quân, Khoa Thận Nhân tạo, Bệnh viện Thống Nhất cho biết, tỉ lệ người Việt bị suy thận mạn tính ngày càng nhiều. Trong đó, số bệnh nhân trẻ phải chạy thận nhân tạo ngày càng gia tăng. Đa phần, những người trẻ phát hiện bệnh rất tình cờ. Đặc điểm của người mắc bệnh thận thường không có triệu chứng gì cho đến khi bệnh đã tiến triển, ở giai đoạn đầu thường chỉ phát hiện qua các xét nghiệm.
“Hầu hết người bệnh đến viện khi đã có những dấu hiệu như phù (cơ thể bị ứ nước, nếu nặng sẽ gây phù phổi cấp), tiểu ít, hay bị chuột rút, ăn không ngon, mệt mỏi bất thường, đau đầu, rối loạn giấc ngủ, hơi thở hôi mùi ure, thậm chí co giật, hôn mê…”, BS. Quân thông tin.
Video đang HOT
Suy thận bởi ăn mặn, ăn nhiều mì chính
Chia sẻ về căn bệnh suy thận, TS. Nguyễn Thế Cường, Trưởng khoa Thận lọc máu, Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức (Hà Nội) cho biết, với nhiệm vụ rất quan trọng là loại bỏ cặn bã và dịch dư thừa ra khỏi máu qua đường nước tiểu, thận giúp duy trì mọi hoạt động cho cơ thể, trong đó có việc tạo máu, duy trì hằng định huyết áp và cân bằng canxi. Các bệnh lý về thận thường bắt đầu từ viêm cầu thận hoặc do tăng huyết áp và đái tháo đường gây ra. Một vấn đề đáng lưu ý, bệnh nhân suy thận đang ngày càng trẻ hóa, nhất là nam giới, tập trung ở người làm việc văn phòng.
“Người bị suy thận mạn cần có chế độ ăn phù hợp, giảm lượng protein, giảm muối trong khẩu phần ăn hàng ngày, thay đổi lối sống, bỏ thuốc lá, rượu bia, tập thể dục hàng ngày, tránh các hoạt động mạnh. Bên cạnh đó, cần điều trị các triệu chứng như: Tăng huyết áp, kiểm soát rối loạn lipid máu, thiếu máu, loãng xương, rối loạn điện giải…”
Dân văn phòng được coi là những đối tượng nguy cơ cao mắc các bệnh lý về tiết niệu do ít vận động, ngồi nhiều. Theo lý giải của BS. Cường, ngồi nhiều, ít vận động, lưu thông mạch máu kém có thể dẫn tới bị ứ đọng nước tiểu, nhiễm trùng bàng quang. Đặc biệt, nữ giới có cấu tạo đường niệu đạo ngắn hơn, lại có thói quen nhịn tiểu nhiều so với nam giới nên nguy cơ viêm đường tiết niệu nhiều hơn. Một trong những lý do tỷ lệ tái nhiễm trùng tiết niệu hoặc bị viêm tiết niệu, viêm bàng quang mạn tính là do hiện nay, nhiều người bệnh có triệu chứng không đi khám, không được kê đúng đơn thuốc. Khi tự ý mua thuốc, thấy hết triệu chứng viêm, bỏ dở liều thuốc khiến cho nhiều người bị kháng kháng sinh, lâu ngày dẫn tới viêm đường tiết niệu mạn tính, viêm niệu đạo, viêm bàng quang mạn tính.
Bên cạnh đó, thói quen ăn mặn, ăn nhiều mì chính, lối sống thiếu khoa học, ít uống nước dễ gây sỏi thận, gây bít tắc đường niệu gây ra suy thận.
Còn theo BS. Quân, suy thận còn xuất phát từ nguyên nhân ít người biết tới là do vi khuẩn liên cầu gây viêm họng (streptococcus). “Khi bị viêm họng do vi khuẩn này, cơ thể thường sản sinh ra kháng thể để tiêu diệt. Các kháng thể này đi đến cầu thận, qua cơ chế đáp ứng miễn dịch sẽ gây viêm cầu thận cấp. Nếu không điều trị kịp thời hoặc không theo dõi sau điều trị sẽ dẫn đến nhiều biến chứng, trong đó có tình trạng suy thận mạn”, BS. Quân lý giải.
Theo khuyến cáo của BS. Quân, người dân nên có thói quen uống đủ lượng nước mỗi ngày, từ 1 – 1,5 lít, nếu có hoạt động gây mất nước thì nên bổ sung lượng nước. Bên cạnh đó, có chế độ ăn uống lành mạnh, giảm lượng muối trong khẩu phần ăn. Với những người thường xuyên bị viêm họng, cao huyết áp, đái tháo đường, đang sử dụng các loại thuốc chữa trị các rối loạn bệnh lý thường xuyên nên tham khảo ý kiến bác sĩ, kiểm tra chức năng thận định kỳ để phát hiện sớm bệnh thận.
Suy thận mạn là hậu quả cuối cùng của các bệnh lý thận – tiết niệu mạn tính, làm chức năng thận suy giảm dần dần và mất chức năng hồi phục. Suy thận mạn gây ra mức lọc cầu thận giảm, rối loạn điện giải, tăng huyết áp, thiếu máu mạn tính. Hiện không có biện pháp nào điều trị khỏi suy thận mạn tính nhưng việc điều trị có thể giúp làm chậm tiến triển của bệnh và cải thiện các triệu chứng, hạn chế nguy cơ biến chứng.
Đi khám nhức đầu, phát hiện suy thận
Ở độ tuổi sung sức, đang sinh hoạt, làm việc bình thường, nhiều người trẻ đi khám và bàng hoàng phát hiện thận đã bị tổn thương, phải chạy thận suốt đời.
Tại khoa thận nhân tạo, Bệnh viện (BV) Thống Nhất (TP.HCM), ngoài những bệnh nhân trung niên và lớn tuổi bị suy thận giai đoạn cuối phải chạy thận định kỳ, không ít bệnh nhân trẻ phải gắn liền với máy chạy thận suốt đời.
Dấu hiệu chỉ là nhức đầu
Làm công việc nhận may đồ gia công tại nhà, khoảng một tuần trước, chị Nguyễn Thị L. (32 tuổi, quận Tân Phú, TP.HCM) cảm thấy nhức đầu. Cơn đau âm ỉ kéo dài cả tuần không hết nên chị đến BV khám mong tìm ra nguyên nhân. Ban đầu, các bác sĩ (BS) chẩn đoán chị bị viêm xoang, cho đơn thuốc và hẹn tái khám nhưng chị vẫn còn thấy mệt nên quay lại.
Tiến hành các xét nghiệm chuyên sâu, chị L. bất ngờ khi được kết luận mắc bệnh suy thận giai đoạn cuối, phải lọc máu định kỳ. Chị chọn phương án chạy thận nhân tạo nên các BS đã tạo một cầu nối giữa tĩnh mạch và động mạch ở cổ tay, chờ sáu tuần sau khi cầu nối này ổn định sẽ chạy thận.
Chị L. chia sẻ: "Ban đầu tôi chỉ nghĩ mình bị nhức đầu thông thường. Khi biết phải chạy thận, tôi cảm thấy sốc lắm. Từ trước đến giờ sức khỏe tôi hoàn toàn bình thường, làm công việc nhẹ nhàng nhưng không hiểu sao lại mắc bệnh này". Do chưa có bảo hiểm y tế nên các BS khuyên chị phải mua gấp để tiết kiệm chi phí chạy thận khá tốn kém, kéo dài suốt đời.
Là nhân viên văn phòng một công ty bất động sản ở TP.HCM, anh Võ Vinh Đ. (30 tuổi, quê An Giang) khá bận rộn nên không đi khám sức khỏe định kỳ. Cách đây năm tháng, anh cảm thấy buồn nôn, nôn ói, không ăn uống được, tình trạng kéo dài ba ngày. Nghĩ mình bị trúng thực, anh Đ. đến BV Nhân dân 115 khám và được các BS chẩn đoán suy thận mạn giai đoạn cuối. Hiện anh Đ. phải chạy thận nhân tạo ba lần mỗi tuần.
Một trường hợp nữa là chị Võ Anh Đ. (32 tuổi, quê Tây Ninh), công nhân may. Trong một lần công ty tổ chức khám sức khỏe cho công nhân, chị được phát hiện huyết áp cao 170/90 mmHg, BS khuyên đến BV kiểm tra. Tại đây BS kết luận chị bị bệnh thận mạn giai đoạn 4. Sau khi điều trị một năm, bệnh tiến triển đến giai đoạn cuối nên hiện chị Đ. phải chạy thận nhân tạo một tuần ba lần.
Chị Nguyễn Thị L. tình cờ phát hiện suy thận giai đoạn cuối khi đi khám bệnh nhức đầu. Ảnh: HOÀNG LAN
Do nhiều nguyên nhân
ThS-BS Nguyễn Minh Quân, khoa thận nhân tạo, BV Thống Nhất, cho biết tỉ lệ người Việt bị suy thận mạn tính ngày càng nhiều và có xu hướng trẻ hóa.
Đặc điểm của người mắc bệnh thận thường là không có triệu chứng gì cho đến khi bệnh đã tiến triển, ở giai đoạn đầu thường chỉ phát hiện qua các xét nghiệm. Khi có những dấu hiệu như phù (cơ thể bị ứ nước, nặng sẽ gây phù phổi cấp), tiểu ít, bị chuột rút, ăn không ngon, mệt mỏi bất thường, đau đầu, rối loạn giấc ngủ, hơi thở hôi mùi urê, thậm chí co giật, hôn mê... có thể bệnh đã ở giai đoạn muộn.
Những người có nguy cơ dễ mắc bệnh là trong gia đình có người bệnh thận, đái tháo đường, tăng huyết áp, viêm cầu thận; người thường dùng thuốc giảm đau chống viêm không steroid dài hạn như ibuprofen, ketoprofen và một số thuốc kháng sinh, thuốc không rõ nguồn gốc. Nhiều phụ nữ bị đái tháo đường thai kỳ hoặc tiền sản giật (huyết áp cao, nước tiểu có đạm) khi mang thai, sau sinh không có thời gian khám sức khỏe định kỳ cũng dễ dẫn đến suy thận.
Đặc biệt, suy thận còn xuất phát từ nguyên nhân ít người biết là do vi khuẩn liên cầu gây viêm họng Streptococcus. Khi bị viêm họng do vi khuẩn này, cơ thể thường sản sinh ra kháng thể, các kháng thể đi đến cầu thận, qua cơ chế đáp ứng miễn dịch sẽ gây viêm cầu thận cấp hậu nhiễm liên cầu trùng. Nếu không điều trị kịp thời hoặc theo dõi sau điều trị sẽ dẫn đến nhiều biến chứng, trong đó có tình trạng suy thận mạn.
Những người hay bị viêm họng, cao huyết áp, đái tháo đường, đang sử dụng các loại thuốc chữa trị các rối loạn bệnh lý thường xuyên nên tham khảo ý kiến BS, kiểm tra chức năng thận định kỳ để phát hiện sớm bệnh thận. Không sử dụng các loại thuốc bừa bãi mà không có chỉ định của BS.
Cách phòng ngừa bệnh thận
Để phát hiện bệnh thận, các BS sau khi hỏi bệnh sử sẽ cho bệnh nhân thực hiện các xét nghiệm nước tiểu, máu, siêu âm thận. Dấu hiệu sớm của bệnh thận thường phát hiện qua nước tiểu, khi có bất thường trên xét nghiệm máu và siêu âm thận thì bệnh thận có thể đã ở giai đoạn muộn. Vì vậy, người dân nên kiểm tra sức khỏe định kỳ, trong đó có kiểm tra chức năng thận, đặc biệt nên xét nghiệm nước tiểu.
Cụ thể, nên tầm soát định kỳ chức năng thận sáu tháng một lần. Nếu suy thận độ 1, độ 2 hoàn toàn có thể điều trị bảo tồn thay vì ở giai đoạn muộn phải chạy thận hoặc làm thẩm phân phúc mạc suốt đời hoặc phải ghép thận mới duy trì được cuộc sống.
ThS-BS NGUYỄN MINH QUÂN, khoa thận nhân tạo, BV Thống Nhất
Nên uống 1-1,5 lít nước mỗi ngày
Thói quen ít uống nước cũng là một trong những nguyên nhân gây suy thận. Ở Việt Nam, tỉ lệ bị sỏi thận vì lý do này khá cao, sỏi thận thường gây bít tắc đường niệu, gây suy thận. Do đó, mỗi người nên uống từ 1 lít đến 1,5 lít nước mỗi ngày kèm chế độ ăn uống lành mạnh, ít muối.
Thói quen 'giết hại' tim, gây đột quỵ nhiều người Việt đang làm hàng ngày Đau tim là biểu hiện của bệnh lý động mạch vành, một trong những nguyên nhân tử vong hàng đầu ở Việt Nam. Có rất nhiều nguy nhân gây đau tim nhưng ít người biết rằng ngoài nguyên nhân bệnh lý, có những thói quen bạn đang làm hàng ngày lại có thể 'giết hại' tim, dẫn đến những cơn đột quỵ. Ảnh...