Cảnh báo khẩn: Bệnh tưởng của phụ nữ đang tấn công đàn ông Việt

Chuyên gia sốc trước dữ liệu mới: bệnh vốn được xem là của phụ nữ đang gia tăng ở nam giới , nhiều ca phát hiện muộn, nguy cơ tử vong cao nếu chủ quan.

Trong nhiều năm, ung thư vú mặc nhiên được xem là căn bệnh dành riêng cho phụ nữ. Từ các chiến dịch truyền thông đến những buổi hướng dẫn tự khám vú, tất cả đều được thiết kế cho nữ giới. Còn đàn ông, họ không được nhắc nhở, không được hướng dẫn, và quan trọng nhất: họ không nghĩ mình có thể mắc ung thư vú.

Ung thư vú nam vốn được xếp vào nhóm hiếm, chỉ chiếm chưa đến 1% trường hợp. Nhưng trên thế giới , số ca mắc đã tăng gần gấp 3 lần từ năm 1990 đến năm 2017. Việt Nam chưa có số liệu toàn quốc, nhưng những ghi nhận tại TP.HCM cho thấy xu hướng không hề đi lệch khỏi tình hình chung.

Khi đàn ông không tin mình có thể mắc ung thư vú

Theo một nghiên cứu mới nhất của Bệnh viện Ung Bướu TP.HCM kéo dài từ năm 2013 đến năm 2024 đã ghi nhận 71 trường hợp ung thư vú ở nam giới. Một con số không quá lớn, nhưng đủ để gióng lên hồi chuông cảnh báo khi phần lớn bệnh nhân đến viện trong tình trạng bệnh đã tiến triển nặng. Và điều đáng sợ nhất là: gần như tất cả họ đều phát hiện khối u từ sớm nhưng bỏ qua.

Hiện nay ung thư vú ở nam giới đang gặp khó khăn trong phát đồ điều trị – Ảnh: minh họa

TS-BS Phan Thị Hồng Đức – Trưởng khoa Nội tổng hợp, Bệnh viện Ung Bướu TP.HCM – cho biết: đa số bệnh nhân nam đến khám trong tâm trạng bàng hoàng. Nhiều người từng phát hiện khối cứng nhỏ ở vùng quầng – núm vú nhưng bỏ qua vì tin chắc “đàn ông thì làm gì có ung thư vú”.

Tâm lý chủ quan và cả chút ngại ngần khi phải khám vùng ngực khiến bệnh tiến triển mà không được kiểm soát.

Theo bác sĩ Đức – trong số 71 trường hợp ung thư vú ở nam được ghi nhận trên, chỉ 1 bệnh nhân được phát hiện ở giai đoạn 0. Phần lớn rơi vào giai đoạn II và III, thậm chí có 3 trường hợp đã di căn xa ngay lần đầu đến viện.

“Đây là khác biệt rất lớn so với nữ giới, vốn có ý thức tầm soát tốt hơn”, bác sĩ nói nói.

Phân tích của bác sĩ Đức cho thấy lý do ung thư vú ở nam thường phát hiện muộn nằm ở chính cấu trúc cơ thể. Mô tuyến vú của nam giới rất ít và tập trung quanh núm vú, khiến khối u ngay từ đầu đã nằm sát da và cơ. Khi phát triển, nó nhanh chóng lan xuống thành ngực và sang hạch nách. Không ít bệnh nhân mô tả rằng chỉ trong vài tháng, khối u đã cứng chắc, kéo tụt núm vú và đôi khi gây chảy dịch.

Phác đồ điều trị khó khăn vì bệnh thường ở giai đoạn nặng

Theo BSCK2 Lê Thị Hồng Vân – Phó trưởng khoa xạ trị phụ khoa, Bệnh viện Ung bướu TP.HCM – phẫu thuật đoạn nhũ gần như là lựa chọn bắt buộc ở bệnh nhân nam bởi cấu trúc vú hạn chế không cho phép bảo tồn như ở nữ. Có 93% bệnh nhân được phẫu thuật cắt tuyến vú và nạo hạch. Điều đáng mừng là không ghi nhận biến chứng sau mổ, nhưng đó chỉ là bước đầu của quá trình điều trị dài và tốn nhiều sức lực.

Hơn 60% bệnh nhân phải hóa trị với phác đồ AC-T, vốn là tiêu chuẩn trong ung thư vú xâm lấn. Xạ trị cũng được áp dụng rộng rãi ở nhóm có nguy cơ tái phát cao. Do ung thư vú nam thường phụ thuộc hormone, điều trị nội tiết bằng Tamoxifen giữ vai trò quan trọng, với hơn 85% bệnh nhân sử dụng. Tuy vậy, việc tuân thủ điều trị kéo dài đối với đàn ông – vốn ít quen với các bệnh lý nội tiết – cũng là một thách thức.

“Sự kết hợp giữa phẫu thuật, hóa trị, xạ trị và nội tiết trị liệu giúp kéo dài thời gian sống đáng kể. Tuy nhiên, việc nhiều bệnh nhân đến viện muộn khiến kết quả điều trị chưa đạt như kỳ vọng”, bác sĩ Vân nói.

Qua nghiên cứu từ 71 bệnh nhân nam ung thư vú sau thời gian điều trị, bác sĩ Vân cho biết, có 16 bệnh nhân tái phát hoặc tiến triển, phần lớn di căn xương và phổi. Tổng cộng 17 bệnh nhân tử vong, trong đó 12 người mất do bệnh ung thư tái phát.

Tỷ lệ sống không tái phát sau 3 năm đạt 85%, nhưng đến năm thứ 5 giảm còn 74,2%. Tỷ lệ sống toàn bộ ở mốc 5 năm đạt 77,4%. Những con số này không quá thấp khi so với quốc tế, nhưng vẫn cho thấy điều đáng lo: đàn ông đang thua cuộc trong cuộc chiến phát hiện sớm.

Bác sĩ Vân cho biết thêm: “Những bệnh nhân trên 65 tuổi, mắc bệnh giai đoạn III-IV hoặc có di căn hạch nách đều có tiên lượng xấu hơn rõ rệt. Đây cũng là nhóm chủ quan nhất, bởi họ thường cho rằng “lớn tuổi rồi thì cái gì cũng có thể xảy ra”, vô tình khiến bệnh tiến triển nhanh hơn”.

Vì sao ung thư vú nam chưa được chú ý đúng mức?

TS-BS Phan Thị Hồng Đức chia sẻ: suốt nhiều năm, chính ngành y tế cũng chưa xem ung thư vú nam là ưu tiên truyền thông. Những chiến dịch tầm soát đều hướng vào phụ nữ, khiến đàn ông – dù có nguy cơ thấp – lại hoàn toàn đứng ngoài cuộc.

Trong khi đó, ở nhiều quốc gia, các tổ chức đã bắt đầu đưa ung thư vú nam vào các chiến dịch nâng cao nhận thức. Tại Việt Nam, gần như chưa có bất kỳ chương trình quốc gia nào nhắc đến vấn đề này. Điều đó khiến nhiều bệnh nhân không biết cách tự kiểm tra, không biết triệu chứng nào là bất thường và càng không biết rằng chỉ một khối cứng nhỏ cũng có thể là ung thư.

“Hiện nay, gần như toàn bộ phác đồ điều trị ung thư vú nam được xây dựng dựa trên dữ liệu của nữ giới. Điều này khiến các bác sĩ mong muốn có thêm nghiên cứu chuyên sâu dành cho nam giới Việt Nam, từ vai trò của đột biến BRCA đến đáp ứng nội tiết trị liệu”, bác sĩ Đức cho biết.

Nhưng trước khi khoa học trả lời những câu hỏi còn bỏ ngỏ, điều quan trọng nhất là cộng đồng phải hiểu rằng ung thư vú không phải bệnh của riêng phụ nữ. Đàn ông có mô tuyến vú và mô ấy hoàn toàn có thể bị ung thư. Khi thấy bất kỳ thay đổi nào ở vùng ngực – từ khối cứng, co kéo núm vú đến đỏ da hoặc hạch nách – việc cần làm duy nhất là đi khám ngay lập tức.

Ung thư vú nam không ồn ào, không gây chú ý như nhiều bệnh lý khác ở nam giới, nhưng lại nguy hiểm chính ở sự lặng lẽ của nó.