Căng thẳng thương mại Mỹ-Trung: Tín hiệu tích cực từ những vấn đề trọng tâm

Cuộc gặp giữa hai nhà lãnh đạo Mỹ và Trung Quốc có thể định đoạt tương lai cuộc chiến thương mại kéo dài, ảnh hưởng lớn đến giá cả hàng hóa và chuỗi cung ứng toàn cầu.

Các nhà đầu tư trên khắp thế giới đang theo dõi sát cuộc đàm phán Mỹ – Trung, khi Washington chuẩn bị tăng thuế lên tới 100% với hàng hóa từ Bắc Kinh (trong ảnh: Cảng hàng hóa Thanh Đảo, tỉnh Sơn Đông, Trung Quốc). Ảnh: THX/TTXVN

Sự bất ổn do chính sách thuế quan của Tổng thống Mỹ Donald Trump gây ra cho thị trường tài chính toàn cầu đang ngày càng trầm trọng hơn. Theo hãng tin Reuters ngày 27/10, chiến lược này bao gồm việc thúc đẩy các hiệp định thương mại song phương và các thách thức pháp lý đối với hàng loạt loại thuế mới.

Sắc lệnh của Tổng thống Trump về thuế quan “đối ứng” đối với hàng xuất khẩu từ 69 đối tác thương mại, có hiệu lực từ ngày 7/8, đã nâng mức thuế nhập khẩu trung bình của Mỹ lên mức cao nhất trong một thế kỷ. Lệnh này áp dụng mức thuế nhập khẩu cao hơn từ 10% đến 41% cho các sản phẩm nhập khẩu.

Trong diễn biến đáng chú ý mới nhất, Tổng thống Trump bày tỏ hy vọng sẽ “đạt được thỏa thuận” với Trung Quốc khi ông gặp Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại Hàn Quốc vào cuối tháng này. Các quan chức Mỹ tiết lộ, vào ngày 26/10, các nhà đàm phán của cả hai nước đã hoàn thiện khuôn khổ cho một thỏa thuận tiềm năng. Thỏa thuận này nhằm ngăn chặn việc Mỹ áp thuế quan cao hơn và việc Trung Quốc kiểm soát xuất khẩu đất hiếm.

Tiến triển rõ ràng trên đạt được trong chặng đầu tiên của chuyến công du ngoại giao kéo dài một tuần của Tổng thống Trump tại châu Á, giúp xoa dịu căng thẳng giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới sau nhiều tuần leo thang. Tổng thống Trump phát biểu với các phóng viên trên chuyên cơ Không lực Một hôm 27/10: “Tôi nghĩ chúng tôi sẽ có một giao dịch thành công cho cả hai nước. Chúng tôi sẽ đạt được một thỏa thuận”.

Thị trường chứng khoán châu Á và tương lai chứng khoán Mỹ đã phản ứng tích cực với tin tức này, cho thấy sự lạc quan của thị trường.

Những dấu hiệu tích cực từ đàm phán

Theo kênh CNN, các nhà đàm phán Mỹ và Trung Quốc đã tiến hành vòng đàm phán mới nhất tại Kuala Lumpur, Malaysia. Ngay sau khi Tổng thống Trump hạ cánh xuống đây hôm 26/10, những dấu hiệu tích cực đầu tiên về đàm phán thương mại đã xuất hiện.

Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent phát biểu với ABC từ Kuala Lumpur, nơi ông và Đại diện Thương mại Jamieson Greer dẫn đầu phái đoàn Mỹ tham dự vòng đàm phán trực tiếp thứ 5, cho biết: “Tôi nghĩ chúng tôi đã đạt được một khuôn khổ quan trọng để hai nhà lãnh đạo sẽ gặp nhau vào ngày 30/10 tới”. Ông cũng tiết lộ thêm rằng mức thuế 100% đối với hàng hóa Trung Quốc mà Tổng thống Trump từng đe dọa trước đây “thực tế đã không còn hiệu lực”.

Mọi sự chú ý hiện đang đổ dồn vào cuộc gặp dự kiến giữa Tổng thống Trump và ông Tập Cận Bình tại Hàn Quốc, bên lề Hội nghị Cấp cao Diễn đàn Hợp tác Kinh tế châu Á – Thái Bình Dương (APEC). Mặc dù Bắc Kinh chưa xác nhận cuộc họp, tín hiệu tích cực từ các nhà đàm phán ở Malaysia đã tạo nên bầu không khí lạc quan.

Về phía Trung Quốc, Tân Hoa Xã cho biết các nhà đàm phán thương mại hai nước đã đạt được “sự đồng thuận sơ bộ” về cách giải quyết “những mối quan ngại tương ứng”. Ông Li Chenggang, nhà đàm phán thương mại hàng đầu của Trung Quốc, nhấn mạnh rằng: “Những cú sốc và biến động ” giữa hai nước trong tháng qua “không phải là điều Trung Quốc muốn thấy”, nhưng Trung Quốc vẫn kiên quyết bảo vệ lợi ích của mình.

Những vấn đề trọng tâm và khuôn khổ thỏa thuận

Căng thẳng giữa hai nước đã gia tăng nhanh chóng vào tháng 9 sau khi Mỹ mở rộng danh sách đen xuất khẩu nhắm vào nhiều công ty Trung Quốc hơn, trong khi Trung Quốc tăng cường kiểm soát xuất khẩu khoáng sản đất hiếm.

Việc Bắc Kinh mở rộng hạn chế đối với đất hiếm đã khiến Tổng thống Trump tuyên bố áp thuế mới 100% đối với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc, ban đầu dự kiến có hiệu lực vào tháng 11 tới. Tuy nhiên, theo ông Bessent, khuôn khổ thỏa thuận mới cho thấy Mỹ sẽ nhận được “một số trì hoãn” về kiểm soát xuất khẩu đất hiếm, giúp thúc đẩy cuộc gặp giữa hai nhà lãnh đạo “có một cuộc họp hiệu quả”.

Ngoài ra, ông Bessent cho biết Trung Quốc sẽ mua “một lượng lớn” đậu nành Mỹ. Việc này có ý nghĩa quan trọng khi nông dân Mỹ đã thu hoạch vụ mùa mà không có đơn đặt hàng từ Trung Quốc, vốn từng là nước mua đậu nành lớn nhất của Mỹ.

Về vấn đề fentanyl, hai bên đã đạt được thỏa thuận ban đầu về việc hợp tác sâu hơn để ngăn chặn dòng tiền chất của loại ma túy này chảy vào Mỹ. Hơn nữa, hai bên đã đạt được “thỏa thuận cuối cùng về TikTok” sau các cuộc đàm phán tại Madrid, theo đó tài sản của TikTok tại Mỹ sẽ được bán cho người mua Mỹ. Ông Bessent xác nhận: “Tính đến hôm nay, mọi chi tiết đã được giải quyết và hai nhà lãnh đạo sẽ hoàn tất giao dịch đó”.

Dưới đây là dòng thời gian về các ngày và sự kiện sắp tới có thể ảnh hưởng đến chính sách thuế quan của Mỹ:

Ngày 30/10: Tổng thống Trump và ông Tập Cận Bình sẽ gặp nhau tại Hàn Quốc, với kỳ vọng rằng các cuộc thảo luận có thể mở đường cho một thỏa thuận thương mại tiềm năng.

Ngày 1/11: Mức thuế 25% áp dụng cho tất cả xe tải hạng trung và hạng nặng nhập khẩu sẽ có hiệu lực. Mức thuế bổ sung 100% đối với hàng xuất khẩu của Trung Quốc sang Mỹ sẽ có hiệu lực, cùng với các biện pháp kiểm soát xuất khẩu mới đối với phần mềm quan trọng, nếu hai nước không đạt được thỏa thuận.

Ngày 1/1/2026: Mức thuế trước đây là 25% sẽ tăng thêm – lên 30% đối với đồ nội thất bọc nệm và 50% đối với tủ và bàn trang điểm từ các quốc gia không có hiệp định thương mại.