Căng thẳng Iran – Israel: Iran tạm thời đóng cửa các cơ sở hạt nhân
Ngày 15/4, Tổng giám đốc Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) Rafael Grossi cho biết Iran đã tạm thời đóng cửa các cơ sở hạt nhân vì “cân nhắc yếu tố an ninh” sau khi nước này tiến hành cuộc tấn công bằng tên lửa và thiết bị bay không người lái quy mô lớn vào Israel cuối tuần qua.
Tại sao cuộc tấn công của Iran khó có thể dẫn đến xung đột toàn diện với Israel? Thông điệp của Mỹ trong trường hợp Israel tấn công trả đũa Iran Tiết lộ cách Mỹ và các nước Arab giúp Israel đẩy lùi cuộc tấn công của Iran Nguyên nhân Iran và Israel trở thành đối thủ ở Trung Đông
Tổng giám đốc IAEA Rafael Grossi phát biểu tại cuộc họp báo ở Vienna, Áo. Ảnh: THX/TTXVN
Trả lời phỏng vấn báo giới bên lề cuộc họp của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc (HĐBA LHQ) về câu hỏi khả năng Israel tấn công trả đũa nhằm vào các cơ sở hạt nhân tại Iran, Tổng giám đốc IAEA nói “chúng tôi luôn lo ngại khả năng này”, đồng thời kêu gọi các bên hết sức kiềm chế. Ông xác nhận, ngày 14/4, Chính phủ Iran đã thông báo với các thanh sát viên IAEA tại nước này rằng tất cả các cơ sở hạt nhân mà họ đang giám sát hằng ngày vẫn đóng cửa vì lý do an ninh và mở cửa trở lại vào ngày 15/4. Tuy nhiên, các thanh sát viên IAEA sẽ chưa quay lại cho đến ngày 16/4, khi tình hình đã hoàn toàn ổn định.
* Trong diễn biến cùng ngày, Ngoại trưởng Iran Hossein Amir-Abdollahian và Tổng thư ký LHQ Antonio Guterres đã có cuộc điện đàm trao đổi quan điểm về hoạt động quân sự của Iran. Trong cuộc điện đàm, Ngoại trưởng Amir-Abdollahian cho biết hoạt động của lực lượng vũ trang Iran nằm trong khuôn khổ quyền tự vệ hợp pháp và luật pháp quốc tế, và nước này chỉ nhắm mục tiêu vào các vị trí quân sự mà Tehran cho là Israel đã thực hiện cuộc tấn công chết người vào tòa nhà lãnh sự thuộc Đại sứ quán Iran ở Syria.
Về phần mình, Tổng thư ký Guterres kêu gọi tất cả các bên liên quan trong khu vực tiếp tục kiềm chế. Người đứng đầu Liên hợp quốc cũng hoan nghênh việc Iran ngừng các hoạt động chống Israel tiếp theo, đồng thời kêu gọi Israel không thực hiện bất kỳ hành động trả đũa nào nhằm giảm bớt căng thẳng trong khu vực, ủng hộ thiết lập hòa bình và ngăn chặn bạo lực lan rộng.
Cũng trong ngày 15/4, Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị và người đồng cấp Iran Amir-Abdollahian đã điện đàm về những căng thẳng giữa Iran và Israel.
Trong cuộc điện đàm, Ngoại trưởng Amir-Abdollahian đã nêu ngắn gọn quan điểm của Iran sau vụ tòa nhà lãnh sự thuộc Đại sứ quán Iran tại Syria bị tấn công, cho rằng nước này có quyền tự vệ, đồng thời khẳng định không có ý định khiến căng thẳng leo thang thêm.
Về phần mình, Bộ trưởng Vương Nghị cho biết Trung Quốc đã ghi nhận tuyên bố của Iran rằng hành động của họ được thực hiện có giới hạn và là hành động tự vệ. Bắc Kinh cũng hy vọng Tehran có thể xử lý tốt tình hình và tránh cho khu vực thêm bất ổn.
Đêm 13/4, Iran đã phóng hơn 300 thiết bị bay không người lái và tên lửa vào Israel để trả đũa cuộc không kích mà Tehran cho là Israel tấn công tòa nhà lãnh sự thuộc Đại sứ quán Iran ở Syria khiến 7 người thiệt mạng, trong đó có 2 tướng lĩnh của Lực lượng Vệ binh cách mạng Hồi giáo Iran. Các lực lượng của Israel và đồng minh đã bắn hạ phần lớn vũ khí và cuộc tấn công chỉ gây ra thiệt hại nhỏ. Tuy nhiên vẫn có nhiều quan ngại về khả năng Israel có thể trả đũa và gây ra một cuộc chiến tranh toàn diện trong khu vực.
Iran đã nhắn Mỹ về cách thức tấn công trả đũa Israel?
Iran được cho là đã gửi thông điệp đến Washington rằng họ sẽ tấn công trả đũa Israel theo cách tránh làm xung đột leo thang nghiêm trọng và cũng sẽ không hành động vội vàng, theo các nguồn tin Iran.
Reuters ngày 11.4 dẫn các nguồn tin Iran cho biết thông điệp của Iran cho Mỹ đã được Ngoại trưởng Iran Hossein Amirabdollahian gửi đi trong chuyến thăm Oman hôm 7.4. Quốc gia vùng Vịnh này thường đóng vai trò trung gian giữa Tehran và Washington.
Ngoại trưởng Iran Hossein Amirabdollahian gặp một quan chức Houthi tại Muscat, Oman, hôm 7.4. Ảnh AFP
Người phát ngôn Nhà Trắng từ chối bình luận về thông tin trên nhưng cho biết Mỹ đã liên lạc với Iran để khẳng định họ không liên quan đến cuộc tấn công nhằm vào tòa nhà ngoại giao của Tehran ở Syria hôm 1.4. Iran và Oman không lập tức đưa ra bình luận.
Một nguồn tin thân cận với tình báo Mỹ không biết về thông điệp được truyền qua đường Oman, nhưng cho hay Iran đã "rất rõ ràng" rằng phản ứng của họ sẽ "có kiểm soát", "không leo thang" và có kế hoạch "sử dụng lực lượng ủy nhiệm tại khu vực để tiến hành một số cuộc tấn công nhằm vào Israel".
Israel chuẩn bị cho kịch bản bên ngoài Gaza
Thông điệp ngoại giao cho thấy cách tiếp cận thận trọng của Iran trong lúc nước này cân nhắc hình thức đáp trả vụ tấn công mà họ cáo buộc do Israel thực hiện, làm thiệt mạng các sĩ quan cao cấp của Tehran. Iran muốn ngăn chặn Israel tiếp tục các hành động như vậy, nhưng cũng muốn tránh tình huống leo thang quân sự có thể khiến Mỹ bất mãn.
Cuối ngày 11.4, một quan chức Mỹ tiết lộ với Reuters rằng Washington dự đoán Iran sẽ tấn công Israel nhưng vụ tấn công này sẽ không đủ lớn để lôi kéo Washington vào cuộc chiến.
Cùng lúc, Washington đã tăng cường đề phòng trước cuộc tấn công dự kiến. Đại sứ quán Mỹ tại Israel hôm 11.4 cho biết họ đã yêu cầu các nhân viên chính phủ Mỹ và người thân của họ hạn chế đi lại vì mục đích cá nhân bên ngoài một số khu vực ở Israel, bao gồm vùng đô thị Tel Aviv, Jerusalem và Be'er Sheva. Cảnh báo an ninh này được áp dụng cho đến khi có thông báo mới.
Cũng trong ngày 11.4, tướng Michael Kurilla, người đứng đầu Bộ Tư lệnh Trung khu của quân đội Mỹ (CENTCOM, phụ trách khu vực Trung Đông, Trung Á và một phần Nam Á), đã có mặt tại Israel, theo AFP. Lầu Năm Góc cho hay ông Kurilla đã gặp giới lãnh đạo quân đội Israel để "thảo luận về những mối đe dọa an ninh tại khu vực hiện nay". Chuyến đi cũng đã được dời lên sớm kế hoạch trước đó.
Giới chức Mỹ dự báo Israel sẽ không trả đũa trực tiếp Iran Bốn quan chức Mỹ cho rằng phản ứng của Israel sau khi Iran thực hiện cuộc tấn công chưa từng có mới đây có thể sẽ hạn chế và chỉ tập trung vào các mục tiêu quan trọng bên ngoài Iran. Câu hỏi bỏ ngỏ về vũ khí hạt nhân của Israel và Iran Tại sao cuộc tấn công của Iran khó có...