Càng hiện đại càng dễ…vô sinh

Những cải tiến lớn trong điều trị sinh sản đã giúp nhiều phụ nữ vô sinh có thể mang thai, nhưng không vì thế mà các cặp vợ chồng thời nay trút được nỗi lo chuyện con cái.

Hiện nay, rất nhiều công nghệ mới và tiên tiến giúp sức cho giới trẻ thụ thai như thụ tinh trong ống nghiệm (IVF), tiêm tinh trùng vào ống nghiệm (ICSI) và vô số phương pháp tương tự khác.

Căn bệnh toàn cầu

Dữ liệu thu thập chỉ ra rằng ít nhất 50 triệu cặp vợ chồng trên toàn thế giới trải qua vô sinh. Điều quan trọng, các nghiên cứu ước tính tỷ lệ vô sinh toàn cầu sử dụng các phương pháp khác nhau, bao gồm các định nghĩa hoạt động khác nhau cho vô sinh, tạo ra kết quả không nhất quán. Tuy nhiên, nghiên cứu đã chỉ ra rằng vô sinh thứ phát, trong đó đề cập đến những phụ nữ đã có ít nhất một lần mang thai và sinh con trước đây, phổ biến hơn khả năng sinh sản nguyên phát, trong đó đề cập đến những phụ nữ không có con đẻ.

Theo một phân tích có hệ thống các khảo sát y tế vào năm 2010, có khoảng 10,5% phụ nữ trên toàn thế giới bị vô sinh thứ phát và khoảng 2% bị vô sinh nguyên phát. Tỷ lệ vô sinh thứ phát, đặc biệt, rất khác nhau tùy theo khu vực và quốc gia, dao động từ dưới 6% đến lớn hơn 16% phụ nữ. Phần lớn các nhà nghiên cứu đồng ý rằng bệnh truyền nhiễm, có thể dẫn đến tắc nghẽn ống dẫn trứng, góp phần lớn vào sự thay đổi giữa các quần thể và thay đổi theo thời gian. Vì nguy cơ vô sinh có xu hướng tăng theo tuổi tác, sự khác biệt và thay đổi về tuổi khi sinh con có thể đóng một vai trò. Tương đối ít được biết về các yếu tố nguy cơ cụ thể và tỷ lệ mắc vô sinh nam trên toàn thế giới.

Nguyên nhân gây vô sinh?

Quá trình sinh sản bình thường đòi hỏi sự tương tác giữa các vùng sinh sản nữ và nam. Người phụ nữ rụng trứng và phóng ra một quả trứng từ buồng trứng để đi qua ống dẫn trứng đến tử cung (tử cung). Nam giới sản xuất tinh trùng. Cả trứng và tinh trùng thường gặp nhau trong ống dẫn trứng của người phụ nữ, nơi thụ tinh xảy ra. Phôi sau đó di chuyển vào tử cung để phát triển. Vô sinh xảy ra khi một công đoạn trong chu trình này không diễn ra. Vấn đề có thể là do người phụ nữ (vô sinh nữ), hoặc do người đàn ông (vô sinh nam) hoặc với cả hai. Vô sinh không rõ nguyên nhân chiếm 10% các ca. Đối với vô sinh với một nguyên nhân chưa biết, tất cả các phát hiện từ các xét nghiệm tiêu chuẩn có thể là bình thường. Nguyên nhân thực sự gây vô sinh có thể không được phát hiện vì vấn đề có thể là do trứng hoặc chính tinh trùng hoặc với phôi và không có khả năng cấy ghép.

Bệnh viêm vùng chậu (PID)

Các bệnh lây truyền qua đường tình dục, cụ thể là bệnh lậu và Chlamydia, có thể liên quan đến bệnh viêm vùng chậu (PID) và làm hỏng ống dẫn trứng của phụ nữ. Một chuyên gia chăm sóc sức khỏe có thể phát hiện bệnh viêm vùng chậu bằng cách sử dụng nuôi cấy hoặc nghiên cứu sinh học phân tử về dịch tiết âm đạo và xét nghiệm máu cho các bệnh lây truyền qua đường tình dục.

Nếu một phụ nữ không nhớ mình từng bị bệnh viêm vùng chậu, bác sĩ có thể thấy sẹo hoặc tắc nghẽn các ống trong quá trình phẫu thuật gọi là nội soi. Máy ảnh và dụng cụ nhỏ được đưa vào thông qua các vết cắt nhỏ ở bụng để cho phép bác sĩ xem các cơ quan sinh sản.

Lạc nội mạc tử cung

Lạc nội mạc tử cung ảnh hưởng đến phụ nữ trong những năm sinh sản và có thể góp phần gây vô sinh. Nó có thể gây đau vùng chậu và vô sinh. Một người phụ nữ có thể có nguy cơ mắc bệnh nếu tiền sử gia đình có người mắc bệnh. Khi bị lạc nội mạc tử cung, mô niêm mạc tử cung phát triển bên ngoài tử cung và có thể làm hỏng buồng trứng và ống dẫn trứng. Có những bệnh nhân có thể không biết mình mắc dạng nhẹ của tình trạng này. Đôi khi bác sĩ phát hiện ra trong khi mổ nội soi.

Yếu tố môi trường và nghề nghiệp

Một số yếu tố môi trường có thể khiến đàn ông sản xuất tinh trùng ít tập trung. Tiếp xúc với chì, kim loại nặng khác và thuốc trừ sâu có liên quan đến vô sinh nam. Nhiều yếu tố khác, chẳng hạn như tiếp xúc với nhiệt quá mức, bức xạ vi sóng, siêu âm và các mối nguy hiểm khác cho sức khỏe, hiện gây tranh cãi nhiều hơn về việc liệu chúng có gây vô sinh hay không.

Tác dụng độc hại liên quan đến thuốc lá, cần sa và các loại thuốc khác

Hút thuốc có thể gây vô sinh ở cả nam và nữ. Ở động vật thí nghiệm, nicotine đã được chứng minh là ngăn chặn việc sản xuất tinh trùng và làm giảm kích thước tinh hoàn của người đàn ông. Ở phụ nữ, thuốc lá làm thay đổi chất nhầy cổ tử cung, do đó ảnh hưởng đến cách tinh trùng đến trứng.

Cần sa có thể phá vỡ sự rụng trứng của phụ nữ (giải phóng trứng). Sử dụng cần sa ảnh hưởng đến nam giới bằng cách giảm số lượng tinh trùng và chất lượng của tinh trùng.

Sử dụng heroin, cocaine và crack cocaine gây ra tác dụng tương tự nhưng khiến người dùng có nguy cơ mắc bệnh viêm vùng chậu và nhiễm HIV liên quan đến hành vi tình dục rủi ro.

Ở phụ nữ, ảnh hưởng của rượu có liên quan nhiều hơn đến hậu quả nghiêm trọng đối với thai nhi. Tuy nhiên, nghiện rượu mãn tính có liên quan đến rối loạn rụng trứng và do đó, cản trở khả năng sinh sản. Việc sử dụng rượu của nam giới can thiệp vào quá trình tổng hợp testosterone và có tác động đến nồng độ tinh trùng. Nghiện rượu có thể trì hoãn phản ứng tình dục của một người đàn ông và có thể gây ra bất lực (không thể cương cứng).

Tập thể dục

Tập thể dục nên được khuyến khích như là để rèn luyên, nâng cao sức khỏe. Tuy nhiên, tập thể dục quá nhiều lại là nguy hiểm, đặc biệt đối với người chạy đường dài. Đối với phụ nữ, nó có thể dẫn đến gián đoạn chu kỳ rụng trứng, không gây ra chu kỳ kinh nguyệt hoặc dẫn đến sảy thai (mất thai). Ở nam giới, tập thể dục quá mức có thể gây ra số lượng tinh trùng thấp.

Chế độ ăn uống không đầy đủ liên quan đến giảm cân hoặc tăng cân

Béo phì đang trở thành một vấn đề sức khỏe trên toàn thế giới. Béo phì chỉ có tác động đến vô sinh khi cân nặng của phụ nữ đạt đến mức cực đoan.

Giảm cân với chán ăn hoặc chứng cuồng ăn có thể gây ra nhiều vấn đề với chu kỳ kinh nguyệt (không có chu kỳ) và ảnh hưởng đến tuyến giáp, do đó phá vỡ sự rụng trứng bình thường.

Tuổi tác

Một người phụ nữ trở nên kém khả năng sinh sản khi ngoài 40. Trong khi đó những người đàn ông theo năm tháng, mức độ testosterone giảm, khối lượng và nồng độ của tinh trùng thay đổi.

Các cặp vợ chồng khỏe mạnh dưới 30 tuổi có quan hệ tình dục thường xuyên và không sử dụng các biện pháp kiểm soát sinh đẻ có cơ hội mang thai từ 25% đến 30% mỗi tháng. Khả năng sinh sản cao nhất của phụ nữ là vào đầu thập kỷ thứ ba của cuộc đời. Phụ nữ ở độ tuổi trên 35 (và đặc biệt là sau 40 tuổi), khả năng mang thai là dưới 10% mỗi tháng.

Đối mặt với vô sinh

Hầu hết vô sinh có thể được điều trị bằng các liệu pháp thông thường, chẳng hạn như điều trị bằng thuốc (thuốc sinh sản) để thúc đẩy rụng trứng hoặc phẫu thuật để sửa chữa các vấn đề với cơ quan sinh sản.

Đối với đàn ông, nguyên nhân phổ biến nhất gây vô sinh ở vợ chồng là do tinh trùng. Không có tế bào tinh trùng được sản xuất hoặc một số ít được sản xuất. Tinh trùng cũng có thể bị lỗi hoặc chết trước khi chúng đến trứng.

Đối với phụ nữ, nguyên nhân phổ biến nhất của yếu tố vô sinh là rối loạn rụng trứng. Các nguyên nhân khác gây vô sinh nữ bao gồm ống dẫn trứng bị tắc, có thể xảy ra khi phụ nữ bị bệnh viêm vùng chậu hoặc lạc nội mạc tử cung (một tình trạng đôi khi đau đớn gây ra sự kết dính và u nang). Bất thường bẩm sinh liên quan đến cấu trúc của tử cung hoặc u xơ tử cung có thể gây sảy thai nhiều lần.

Khi nào cần gặp chuyên gia sinh sản

Thông thường, một phụ nữ nên gặp một bác sĩ chuyên điều trị vô sinh nếu bạn và bạn đời đã cố gắng để thụ thai ít nhất một năm nhưng không thành công. Ngoài ra, bạn có thể liên hệ bác sĩ để được tư vấn rõ hơn nếu bạn là phụ nữ: từ 35 đến 40 tuổi và đã cố gắng để thụ thai trong vòng sáu tháng hoặc lâu hơn; kinh nguyệt không đều hoặc không có; từng có những vấn đề về sinh nở; từng được chẩn đoán là bị lạc nội mạc tử cung hoặc bệnh viêm vùng chậu; từng bị sẩy thai nhiều hơn một lần; đã từng điều trị ung thư trước đây…

Minh Hoàng

Theo ngaynay