Canada hướng về châu Á tạo ẩn số trong thế cục Biển Đông

Sau hơn một thập kỷ vắng bóng, quân đội Canada đã quay trở lại khu vực châu Á-Thái Bình Dương – nơi đang “nổi sóng” trước sự trỗi dậy của Trung Quốc tại Hoa Đông và Biển Đông. Cũng như Mỹ, Úc, Nhật hay những nước khác đang đánh mắt về khu vực, giới phân tích đang đặt một dấu hỏi lớn về thay đổi chiến lược này của Canada sẽ tác động như thế nào tới khu vực này.

Trên thực tế, Canada đã có một lịch sử khá dài về những hoạt động quân sự thường xuyên tại khu vực Châu Á như hỗ trợ quân sự cho Liên Hợp Quốc trong cuộc chiến tranh Liên Triều (1950-1953) và tham gia vào Ban Kiểm soát Quốc tế về việc thực hiện hiệp định Geneva kết thúc cuộc chiến tranh Đông Dương lần thứ I. Gần đây nhất, Canada tiếp tục đóng vai trò tích cực trong cuộc đối thoại Biển Đông những năm 1990 được tổ chức bởi Indonesia. Tuy vậy, châu Á chưa bao giờ là ưu tiên quân sự hàng đầu của chính quyền Ottawa. Hạm đội tàu chiến của Canada hiện đang được chia theo tỷ lệ 60-40 với ưu tiên dành cho bờ biển Đại Tây Dương.

Nhưng manh nha từ việc tham gia cuộc tập trận Vành đai Thái Bình Dương 2012 (RIMPAC 2012) với số lượng binh sỹ, khí tài kỷ lục, cho tới những tuyên bố ủng hộ tranh chấp Biển Đông cần được giải quyết thông qua Tòa án Quốc tế hay những phát ngôn cứng rắn của Bộ trưởng Quốc phòng MacKay bên lề Đối thoại Shangri-la (tháng 6 tại Singapore) về động thái lấn lướt quân sự của Trung Quốc trên khu vực đang cho thấy Canada đang theo chân nước Úc, tìm kiếm lợi ích trên tuyến đường biển huyết mạch này.

Ông David McDonough thuộc Khoa Chính trị, trường Đại học British Columbia (Canada) đánh giá, nếu tính đến châu Á thì nước này cần đảo ngược lại sự phân bổ lực lượng với ít nhất 60% tàu chiến Hải quân triển khai ở Thái Bình Dương như sử dụng các tàu ngầm hiện đại để xây dựng và củng cố khả năng tác chiến chống tàu ngầm trong khu vực, đồng thời tăng cường sự hỗ trợ cho đồng minh quan trọng (Mỹ) trước áp lực ngày càng lớn của Trung Quốc.

Bên cạnh đó, tờ National Post (Canada) cũng cho rằng trên mặt trận kinh tế, Thủ tướng Stephen Harper đang thúc đẩy Canada tham gia vào các cuộc đàm phán Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) với Mỹ và một số “cường quốc kinh tế quan trọng trong khu vực”.

Song trái lại, Đô đốc đã về hưu Roger Girouard, hiện tham gia giảng dạy ở Đại học Royal Roads ở tiểu bang Victoria (Úc) nhận định Canada cũng không chờ đợi nhiều vào vận may từ trên trời rơi xuống nếu đi theo cách chuyển trục của Mỹ. Hay nói trắng ra theo cách của ông Adam P. MacDonald, một nhà nghiên cứu độc lập ở Halifax (Canada) trên tờ Economy Watch: động lực chính khiến quân đội Canada thực hiện cam kết chuyển hướng sang châu Á lại là nhằm gia cường mối quan hệ kinh tế, đặc biệt với Trung Quốc – đối tác thương mại lớn thứ hai của Canada và là nước đang sở hữu các công ty năng lượng lớn tại quốc gia này.

Điều đó có nghĩa, cũng giống như Úc dù một mặt giữ lập trường trung lập với thái độ thiện chí trong các bước di chuyển tại châu Á-Thái Bình Dương của Mỹ, Canada cũng sẽ thực hiện bài toán làm thế nào để sử dụng Washington để đổi lại mối quan hệ kinh tế có lợi từ Trung Quốc. Cho đến nay, chính quyền Bắc Kinh đang ngày càng mạnh tay hơn trong việc đầu tư vào thị trường Canada với tổng số tiền đầu tư lên đến 22,9 tỷ USD trong năm 2012, dẫn đầu đầu tư nước ngoài của Trung Quốc. Thậm chí mối quan hệ quân sự giữa Trung Quốc và Canada còn trở nên bí hiểm hơn sau chuyên thăm của Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc, Thường Vạn Toàn ngày 22/8 vừa qua và sự im lặng của hai nước về sự kiện này được đánh giá là: hết sức “dễ hiểu”.

Theo Songmoi