Cần một hiệp ước ngăn chặn súng đạn

Hầu hết các nước thành viên Liên Hiệp Quốc đều ủng hộ một hiệp ước bền vững

Các đoàn đại biểu khắp thế giới tập hợp ở New York (Mỹ) bắt đầu cuộc hội nghị do Liên Hiệp Quốc (LHQ) chủ trì từ ngày 2 đến 27-7 để cùng nhau đưa ra một hiệp ước đầu tiên mang tính ràng buộc nhằm điều chỉnh thị trường vũ khí toàn cầu trị giá hơn 60 tỉ USD/năm.

Các nhà vận động kiểm soát vũ khí cho biết hiện nay cứ mỗi phút trên thế giới có một người chết do bạo lực có vũ trang. Do đó, thế giới cần có một hiệp ước để ngăn chặn súng đạn được mua bán phi pháp và tuồn vào các khu vực xung đột.

Vũ khí mô hình tại một cuộc triển lãm vũ khí ở Mỹ tháng 2-2012. Ảnh: NC TIMES

Dự kiến, hiệp ước kiểm soát vũ khí này sẽ không đề cập vấn đề mua bán vũ khí trong nội bộ từng nước cũng như việc sở hữu vũ khí của công dân mà liên quan tới hoạt động buôn bán và cung cấp vũ khí quốc tế. Hiệp ước này sẽ có hiệu lực khi được ít nhất 60 nước thông qua, trong đó có 10 nước là nhà xuất khẩu vũ khí lớn nhất thế giới.

Bà Anna Macdonald, thuộc Liên minh Quốc tế Oxfam, khẳng định: “Từ Congo đến Libya, từ Syria đến Mali, tất cả đều xảy ra tình trạng mua bán vũ khí và đạn dược không được kiểm soát, tạo điều kiện cho các cuộc xung đột kéo dài và gây ra đau khổ không thể đo lường được. Các nhà ngoại giao hoặc thay đổi thế giới hoặc phá hỏng thế giới này”.

Theo hãng tin Reuters, hầu hết các nước thành viên LHQ đều ủng hộ một hiệp ước bền vững. Đồng thời, cuộc xung đột ở Syria và nhiều nơi khác nhắc nhở phái đoàn các nước về tính khẩn cấp của vấn đề. “Ở Syria, Sudan và khu vực Đông Phi, thế giới đang chứng kiến tình trạng coi thường sinh mạng con người và nạn mua bán vũ khí bí mật.

Chẳng lẽ phải có thêm hàng triệu người bị sát hại nữa, các nhà lãnh đạo mới thức tỉnh và có hành động mang tính quyết định để kiểm soát các vụ chuyển nhượng vũ khí quốc tế một cách thích đáng hay sao?” – ông Brian Wood, Giám đốc phụ trách kiểm soát vũ khí quốc tế và nhân quyền của Tổ chức Ân xá Quốc tế, đặt vấn đề.

Tuy nhiên, vẫn chưa có gì bảo đảm rằng cuộc đàm phán kéo dài gần một tháng trời này sẽ đúc kết một hiệp ước đạt được sự nhất trí cao. Ông Wood cho biết các nước ủng hộ một hiệp ước có thể đưa ra thông qua tại Đại hội đồng LHQ gồm 193 quốc gia để giành 2/3 số phiếu nếu như hiệp ước không nhận được sự đồng thuận tại hội nghị kéo dài gần một tháng này. Ông Wood và một số chuyên gia khác cũng xác nhận một số nước mua bán vũ khí hàng đầu trên thế giới đã cùng với một số nước khác cố gắng làm cho hiệp ước này trở nên yếu đi.

Hiện có mâu thuẫn sâu sắc về các vấn đề then chốt cần giải quyết khi thương lượng hiệp ước, chẳng hạn như nhân quyền có là tiêu chí bắt buộc để xác định liệu các chính phủ có nên cho phép xuất khẩu vũ khí sang các nước cụ thể nào đó không. Các chuyên gia cho rằng một số nước Trung Đông phản đối việc áp dụng tiêu chí nhân quyền trong việc cung cấp vũ khí.

Không chỉ có Nga bán vũ khí cho Syria

Dư luận khắp thế giới đã bàn bạc nhiều chung quanh việc Nga cung cấp vũ khí cho Syria, nơi cuộc nổi dậy suốt 16 tháng qua chống lại Tổng thống Bashar al-Assad làm chết hơn 10.000 người. Tuy nhiên, ông Brian Wood nhấn mạnh rằng Nga không phải là nhà cung cấp vũ khí duy nhất ở Syria. Một số nước phương Tây cũng giúp đỡ ông Assad. Theo ông Wood, trên đường phố Syria đã xuất hiện loại xe tăng đến từ Slovakia, được Ý nâng cấp.

Theo NLD