Cần hiến định quyền giám sát, phản biện của dân

Nhiều ý kiến tại Hội thảo góp ý hoàn thiện dự thảo sửa đổi Hiến pháp 1992, diễn ra ngày hôm qua do hai tạp chí thuộc Văn phòng Quốc hội và Trung ương Hội Luật gia Việt Nam đồng tổ chức, đóng góp tâm huyết xoay quanh vai trò lãnh đạo của Đảng, các quyền cơ bản của công dân cũng như cơ chế hội đồng bảo hiến.

Bàn về vai trò lãnh đạo của Đảng trong dự thảo sửa đổi Hiến pháp 1992 (gọi tắt là dự thảo), GS Nguyễn Minh Thuyết, nguyên Phó chủ nhiệm UB Văn hóa Giáo dục Thanh thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội cho rằng: “Hiến pháp cần quy định rất rõ phương thức lãnh đạo nhà nước, lãnh đạo xã hội của Đảng để tránh tình trạng mất cân đối hiện nay, đó là quyền và nghĩa vụ của nhân dân, quyền và nghĩa vụ của các cơ quan nhà nước được quy định rất cụ thể, trong khi đó quyền và nghĩa vụ của lực lượng lãnh đạo cả nhân dân lẫn nhà nước là Đảng lại được quy định một cách khá sơ sài”.

Ông Thuyết đồng thời kiến nghị cần hiến định luôn những nguyên tắc đang dẫn dắt đời sống chính trị nước nhà cũng như những quyền lực thực tế của Đảng, trong đó có việc xác định phương hướng, kế hoạch phát triển kinh tế xã hội, đảm bảo an ninh quốc phòng, bố trí nhân sự và lãnh đạo công tác của toàn bộ bộ máy nhà nước…

Ông Lê Tiến, hội viên Hội Luật gia Việt Nam, phát biểu sau đó đề nghị dự thảo nên có một chương riêng về vai trò lãnh đạo của Đảng bởi “Đảng có quyền lực thì phải chịu trách nhiệm và trách nhiệm phải cụ thể”.

Các đại biểu góp ý tại Hội thảo ngày 22.2 – Ảnh: Nguyệt Minh

Cần hiến định cơ chế bảo đảm quyền công dân

Bàn về nội dung quyền con người, quyền công dân trong dự thảo sửa đổi, ông Trương Hồng Quang, nghiên cứu viên của Viện Khoa học pháp lý (Bộ Tư pháp), nhận xét dự thảo vẫn chưa đề cập đến hoặc đề cập chưa đầy đủ một số quyền rất quan trọng đang thực sự là nhu cầu trong đời sống hiện nay, trong đó có quyền giám sát, phản biện xã hội. Theo ông Quang, hiện trong chương 2 của dự thảo mới chỉ quy định giám sát và phản biện xã hội tại khoản 2, điều 9 theo hướng Mặt trận phải vận động nhân dân giám sát, phản biện xã hội đối với hoạt động của cơ quan nhà nước. Ông Quang đề nghị nên quy định nội dung giám sát và phản biện xã hội thành một chương riêng trong dự thảo, bổ sung nội dung “Công dân có quyền trực tiếp hoặc gián tiếp thực hiện giám sát và phản biện xã hội đối với chính sách, pháp luật và việc thực hiện chính sách, pháp luật của cơ quan nhà nước, đại biểu dân cử và cán bộ công chức, viên chức. Nhà nước có trách nhiệm tiếp nhận và phản hồi các ý kiến, kiến nghị của công dân thông qua hoạt động giám sát, phản biện xã hội, tạo điều kiện, bảo đảm cho công dân thực hiện quyền giám sát và phản biện xã hội” cũng như “việc thực hiện giám sát và phản biện xã hội do luật định”.

Chuyên gia pháp lý này đồng thời đề nghị trong chương 2 của Dự thảo bổ sung thêm một điều quy định: “Công dân có quyền thực hiện quyền dân chủ trực tiếp ở cơ sở, tham gia công việc nhà nước ở cơ sở. Nhà nước, xã hội và cộng đồng dân cư có trách nhiệm đảm bảo, tạo điều kiện cho công dân được thực hiện các quyền làm chủ ở cơ sở” và quyền này do luật định.

TS Đặng Minh Tuấn, khoa Luật (ĐHQGHN) thì cho rằng việc quy định các quyền con người, quyền công dân trong hiến pháp đặt ra nghĩa vụ của nhà nước trong việc tôn trọng, bảo vệ và thúc đẩy các quyền đó. Do vậy, hiến pháp một mặt phải ghi nhận đầy đủ các quyền cơ bản, mặt khác phải thiết lập cơ chế để nhà nước thực hiện các nghĩa vụ bảo đảm các quyền đó. “Thiếu các cơ chế hiệu quả và trách nhiệm, các quyền hiến định chỉ có giá trị hình thức”, TS Tuấn nhìn nhận.

Theo TNO