Cần đưa Trung Quốc ra tòa
Việc Trung Quốc đưa giàn khoan Hải Dương-981 vào vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam khiến cho câu hỏi “Việt Nam có thể đưa Trung Quốc ra tòa án quốc tế?” càng ngày càng được nhiều người quan tâm.
Tàu Trung Quốc hung hăng áp sát tàu Việt Nam và tấ.n côn.g bằng vòi rồng
Vì Việt Nam và Trung Quốc cùng tham gia Công ước của Liên Hiệp Quốc về Luật Biển 1982 (UNCLOS), cho nên trên nguyên tắc, Việt Nam và Trung Quốc đều phải chấp nhận cơ chế giải quyết tranh chấp bắt buộc liên quan đến việc giải thích và áp dụng UNCLOS.
Điều 286 của UNCLOS cho phép một quốc gia thành viên đơn phương đưa tranh chấp ra một trọng tài có thẩm quyền và phán quyết của trọng tài sẽ mang tính chất tối hậu, bắt buộc các bên phải tuân theo. Trọng tài này có thể là Tòa Trọng tài Quốc tế về Luật Biển, Tòa án Công lý Quốc tế hay một tòa trọng tài được thành lập đúng theo thủ tục của UNCLOS. Philippines đã sử dụng cơ chế này để kiện Trung Quốc.
Vị trí của giàn khoan Hải Dương-981 nằm cách đảo Lý Sơn của Việt Nam 119 hải lý, cách đảo Hải Nam của Trung Quốc 182 hải lý, và cách các đảo thuộc quần đảo Hoàng Sa từ 17 đến khoảng 100 hải lý, tất cả đều giữa 12 và 200 hải lý, do đó thực chất tranh chấp ở đây là: giàn khoan nằm trong vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) của nước nào?
Đáng tiếc là UNCLOS lại cho phép các quốc gia thành viên có thể tuyên bố bảo lưu, không chấp nhận cơ chế giải quyết tranh chấp bắt buộc nói trên đối với một số loại tranh chấp, trong đó có các tranh chấp liên quan đến việc giải thích và áp dụng Điều 15, 74 và 83 liên quan đến việc hoạch định ranh giới các vùng biển (lãnh hải, vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa). Và Trung Quốc đã sử dụng quyền bảo lưu này.
Video đang HOT
Tàu Trung Quốc dùng vòi rồng công suất cao phun nước vào tàu Cảnh sát biển Việt Nam – Ảnh do Bộ Ngoại giao Việt Nam cung cấp
Điều này có nghĩa là Việt Nam không thể kiện Trung Quốc rằng giàn khoan Hải Dương-981 nằm trong vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam, không phải vì chúng ta thiếu cơ sở, mà vì trọng tài không có thẩm quyền giải quyết tranh chấp giàn khoan nằm trong vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa của nước nào.
Tuy nhiên, trọng tài có thẩm quyền công nhận giàn khoan Hải Dương-981 nằm trong vùng đặc quyền kinh tế bị tranh chấp, và điều đó có những hệ quả quan trọng.
UNCLOS quy định khi chưa đi tới được thỏa thuận về việc phân định vùng đặc quyền kinh tế thì “các quốc gia hữu quan, trên tinh thần hiểu biết và hợp tác, làm hết sức mình để đi đến các dàn xếp tạm thời có tính chất thực tiễn” (Điều 74). Mặc dù Trung Quốc đã tuyên bố bảo lưu như đã nói trên, khiến cho trọng tài của UNCLOS không thể áp dụng Điều 74, sẽ rõ ràng với các chính phủ, học giả và nhà phân tích trên thế giới rằng việc triển khai giàn khoan Hải Dương-981 (đơn phương gây ra sự thay đổi vĩnh viễn cho môi trường biển) và hành vi đâ.m húc tàu (đơn phương dùng vũ lực để áp đặt) vi phạm điều luật này.
Ngoài ra, Việt Nam có quyền đòi hỏi rằng trong thời gian thành lập tòa và phân xử, Trung Quốc không được triển khai giàn khoan.
Hiện nay Philippines đang đơn phương kiện Trung Quốc sử dụng cơ chế giải quyết tranh chấp bắt buộc, và Trung Quốc đang trốn tránh thẩm quyền của trọng tài. Nếu Việt Nam cũng dùng cơ chế này để kiện Trung Quốc, và họ cũng trốn tránh thẩm quyền của trọng tài thì thế giới sẽ càng thấy rõ nước nào là nước có chủ trương dùng sức mạnh và trốn tránh công lý ở biển Đông.
Theo TNO
Sự ngạo ngược của "kẻ bắt nạt"
Những động thái hung hăng của tàu Trung Quốc tại vùng biển Việt Nam đã cho cộng đồng quốc tế thấy rõ tính "bắt nạt" của một nước lớn.
Tàu hải cảnh Trung Quốc (phải) dùng vòi rồng tấ.n côn.g tàu Việt Nam - Ảnh: Bộ Ngoại giao Việt Nam cung cấp
Trong những ngày qua, Trung Quốc (TQ) liên tục có hành vi gây hấn, phá hoại đối với các tàu của lực lượng chấp pháp Việt Nam (VN) làm nhiệm vụ đẩy đuổi giàn khoan Hải Dương-981 (Haiyang Shiyou-981) ra khỏi thềm lục địa VN. Điều ngạo ngược là trong khi TQ một mặt liên tục nói VN đâ.m tàu mình, nhưng chính Bắc Kinh mới là bên mang tàu chiến, máy bay tiêm kích ra khu vực hạ đặt giàn khoan Hải Dương-981. Thông tin từ lực lượng Cảnh sát biển VN mấy ngày qua đã khẳng định: Các tàu TQ - bao gồm tàu quân sự, tàu hải cảnh, tàu hải giám, tàu hải tuần, tàu ngư chính, tàu kéo cứu hộ, tàu vận tải, tàu dầu và tàu cá vỏ sắt - đang bảo vệ cho hoạt động trái phép, xâm phạm của giàn khoan Hải Dương-981 trên thềm lục địa, vùng đặc quyền kinh tế của VN.
Các chuyên gia hàng hải quốc tế đều khẳng định việc TQ cho tàu vũ trang, tàu quân sự và máy bay hộ tống đi vào vùng biển VN là đi ngược lại tinh thần luật pháp quốc tế và Tuyên bố về ứng xử của các bên ở biển Đông (DOC). Các chuyên gia này nhận định, trong khi TQ luôn muốn cả thế giới thấy rằng VN mới là bên khiêu khích họ, những hành động liên tục của Bắc Kinh mấy ngày qua hoàn toàn chứng minh điều ngược lại.
Tiến sĩ Euan Graham (ĐH Công nghệ Nanyang - Singapore) nhận xét: "Thật khó mà chỉ ra được những hành động nào gọi là "khiêu khích" từ phía VN, không chỉ trong vụ giàn khoan Hải Dương-981 mà còn trong suốt 2 năm qua. VN đã làm mọi cách để thể hiện thiện chí hợp tác với TQ và giảm thiểu căng thẳng ở biển Đông bằng cách thiết lập các đường dây nóng ở các cấp cùng nhiều biện pháp khác. Nếu TQ muốn gửi thông điệp đến ai đó thông qua cách chọn hạ đặt giàn khoan Hải Dương-981 và bằng những hành động như vừa qua, giới phân tích không thể không gọi đó là hành động bắt nạt trong hoàn cảnh không hề bị khiêu khích".
Sẽ trả giá đắt
TS Mohan Malik (Trung tâm nghiên cứu an ninh châu Á - Thái Bình Dương, Mỹ) nhận định: "Hạ đặt giàn khoan với trên 80 tàu, trong đó có tàu quân sự, hộ tống thì rõ ràng không phải nhằm phục vụ mục đích khai thác dầu khí. Đây đơn thuần là một động thái chính trị diễn ra ngay sau chuyến công du của Tổng thống Mỹ Barack Obama đến Nhật và Philippines. TQ muốn chứng tỏ Mỹ không làm gì được nhiều ở biển Đông bất cứ khi nào Bắc Kinh có hành động lấn lướt".
Thế nhưng, theo các chuyên gia, chính TQ sẽ là bên thiệt hại nhiều nhất nếu như nước này tiếp tục đẩy căng thẳng leo thang. TS Graham nói: "Nếu tình hình căng thẳng leo thang đến mức TQ dùng đến vũ lực, điều tất yếu là Bắc Kinh sẽ thấy ngay điều mình không bao giờ muốn trở thành hiện thực: vấn đề biển Đông được quốc tế hóa. Để căng thẳng leo thang tới mức đó chỉ sẽ cực kỳ tổn hại cho chính quyền lợi của TQ".
Đồng ý với quan điểm trên, Giáo sư Dennis McCornac (ĐH Loyola Maryland, Mỹ) nhận định: "Càng manh động quân sự, cái giá TQ phải trả sẽ càng đắt. Theo tôi, có sự tương đồng giữa động cơ gây hấn của TQ ở biển Hoa Đông với Nhật và ở biển Đông với VN: chuyển hướng dư luận sang những vấn đề quốc tế để giảm bớt căng thẳng từ những vấn đề trong nước. Cậy đến chủ nghĩa dân tộc là chiến thuật quen thuộc để khiến người dân trở nên yêu nước hơn".
Ông David Zweig, Giám đốc Trung tâm quan hệ xuyên quốc gia của TQ thuộc ĐH Khoa học và kỹ thuật Hồng Kông, nói lập trường cứng rắn của TQ đối với VN có thể gây hại đến các mục tiêu ngoại giao của TQ ở những nơi khác trong khu vực. "Nếu TQ không thể hợp tác với VN sau khi có thỏa thuận song phương, làm thế nào để họ thuyết phục nước khác đồng ý ký thỏa thuận song phương thay vì đa phương?", ông Zweig nói với tờ The New York Times.
Các chuyên gia quốc tế nhận định, kinh nghiệm lịch sử cho thấy TQ luôn đưa ra lời đề nghị đàm phán sau khi đã chiếm đóng phần lãnh thổ của nước khác, nhằm hợp pháp hóa sự chiếm đóng này và buộc bên kia nhân nhượng. Do vậy, trong trường hợp giàn khoan Hải Dương-981, bất kỳ cuộc đàm phán nào diễn ra trong bối cảnh giàn khoan chưa được đưa ra khỏi vùng biển VN đều sẽ gây phương hại đến vị thế và quyền lợi của VN về lâu dài. TS Alexdander Vuving (Trung tâm nghiên cứu an ninh châu Á - Thái Bình Dương) cảnh báo: "Nếu TQ đàm phán, thì mục tiêu của cuộc đàm phán đó cũng sẽ là đán.h đổi những động thái ngắn hạn nhằm đạt được những toan tính lâu dài từ VN".
Với viễn cảnh an ninh và tự do hàng hải biển Đông bị các hành vi của TQ đ.e dọ.a, TS Graham kết luận: "VN cần tiếp tục kiên trì và gầy dựng sự ủng hộ từ cộng đồng quốc tế. VN ít nhất cũng sẽ được ủng hộ về mặt ngoại giao từ các bên có quyền lợi liên quan như các nước thành viên ASEAN, Ấn Độ, Mỹ hay Nhật".
Nếu tình hình căng thẳng leo thang đến mức Trung Quốc dùng đến vũ lực, điều tất yếu là Bắc Kinh sẽ thấy ngay điều mình không bao giờ muốn trở thành hiện thực: vấn đề biển Đông được quốc tế hóa. Để căng thẳng leo thang tới mức đó chỉ sẽ cực kỳ tổn hại cho chính quyền lợi của Trung Quốc Tiến sĩ Euan Graham
Úc quan ngại sâu sắc về tình hình biển Đông Bộ Ngoại giao Úc hôm qua đã ra thông cáo hoan nghênh tuyên bố về tình hình biển Đông của Hội nghị cấp cao ASEAN ở Myanmar và bày tỏ sự "quan ngại sâu sắc" trước những diễn biến làm gia tăng căng thẳng trong thời gian gần đây. Trong thông cáo đăng trên website, Bộ Ngoại giao Úc tuyên bố nước này có "lợi ích hợp pháp trong việc duy trì hòa bình và ổn định, tôn trọng luật pháp quốc tế, giao thương không bị ngăn trở và tự do hàng hải" ở biển Đông. Úc cũng thúc giục các bên kiềm chế thực hiện các hành động khiêu khích có thể làm leo thang tình hình và áp dụng các biện pháp làm giảm căng thẳng.
Theo TNO
Trung Quốc nóng mặt với bình luận của ngoại trưởng Mỹ về biển Đông Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị đã gọi điện cho Ngoại trưởng Mỹ John Kerry để thúc giục người đồng cấp phía Mỹ phát biểu và hành động cẩn trọng hơn khi nói về tình hình biển Đông. Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị đứng cạnh Ngoại trưởng Mỹ John Kerry - Ảnh: Reuters Được biết, trong cuộc điện đàm với ngoại trưởng...