Căn cứ phòng thủ Aegis ở Ba Lan: Khả năng bảo vệ Ukraine và phản ứng của Nga

Hệ thống phòng thủ tên lửa Aegis Ashore tại Ba Lan đã chính thức đi vào hoạt động, trở thành tâm điểm trong cuộc đối đầu Nga – NATO.

Liệu công nghệ phòng thủ tiên tiến này có đủ sức bảo vệ Ukraine trước các đợt tấn công tên lửa từ Nga?

Cơ sở Hệ thống phòng thủ tên lửa đạn đạo Aegis Ashore sẵn sàng hoạt động tại Redzikowo, Ba Lan. Ảnh: NATO (nato.int)

Mới đây, một sự kiện quan trọng đã diễn ra tại Ba Lan: Cơ sở phòng thủ tên lửa Aegis Ashore chính thức được triển khai gần làng Redzikowo, gần bờ biển Baltic, cách vùng lãnh thổ tách biệt Kaliningrad của Nga khoảng 250 km. Trong khi NATO nói rằng căn cứ này ‘hoàn toàn mang tính phòng thủ’, Moskva đã coi đây là mối đe dọa.

Khả năng bảo vệ Ukraine

Giữa bối cảnh xung đột Nga – Ukraine, câu hỏi được đặt ra là liệu căn cứ công nghệ cao này có thể bảo vệ Ukraine trước các cuộc tấn công tên lửa của Nga hay không.

Aegis Ashore là một hệ thống phòng thủ tên lửa tiên tiến. “Trái tim” của hệ thống này là radar AN/SPY-1 hiện đại, có khả năng phát hiện, theo dõi và dẫn đường cho các máy bay đánh chặn. Vũ khí chính của nó là những tên lửa chống đạn đạo SM-3, có thể bay với tốc độ trên Mach 12.

Hệ thống Aegis được thiết kế để phát hiện tên lửa của đối phương phóng bằng cách sử dụng hệ thống vệ tinh. Sau khi xác định được, tên lửa đánh chặn Standard Missile-3 (SM-3) được phóng từ biển hoặc đất liền vào tên lửa, phá hủy nó trong không gian.

Mỗi hệ thống Aegis Ashore được trang bị ba bộ bệ phóng, mỗi bộ có tám ống phóng. Điều này có nghĩa là một hệ thống có thể phóng tối đa 24 tên lửa SM-3 , đủ sức bắn hạ 24 mục tiêu bay trong không trung. Tuy nhiên, khả năng bảo vệ không phải là vô hạn và phụ thuộc vào nhiều yếu tố kỹ thuật phức tạp.

Hiện tại, châu Âu có hai hệ thống Aegis Ashore. Hệ thống đầu tiên, đặt tại Romania từ năm 2016, được đánh giá là có phạm vi bao phủ rộng hơn. Nó thậm chí có thể bao trùm đến Biển Caspi và bao phủ khu vực huấn luyện quân sự Kapustin Yar của Nga. Còn hệ thống mới tại Ba Lan, vừa được khánh thành, có phạm vi bảo vệ khá hạn chế.

Việc đánh chặn tên lửa không phải là một nhiệm vụ đơn giản. Các chuyên gia nhấn mạnh rằng còn nhiều yếu tố quan trọng phải xem xét. Đó là thời gian giữa lúc phóng và phát hiện, tầm bay và độ cao của quỹ đạo tên lửa, cũng như thời điểm tách đầu đạn. Mỗi yếu tố đều ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả của việc đánh chặn.

Để tăng cường năng lực phòng thủ, Mỹ và NATO đang cân nhắc mở rộng vùng bảo vệ. Một giải pháp đang được xem xét là triển khai hệ thống THAAD như một biện pháp bổ sung. Điều này cho thấy các nước phương Tây không chỉ dừng lại ở việc phát triển một hệ thống phòng thủ, mà còn không ngừng tìm kiếm các giải pháp nâng cao khả năng bảo vệ.

Như vậy, Aegis Ashore là một công nghệ quân sự hiện đại. Tuy nhiên, nó không phải là một lá chắn bất khả xâm phạm. Khả năng bảo vệ Ukraine trước các cuộc tấn công tên lửa của Nga phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố: từ vị trí địa lý, năng lực kỹ thuật, cho đến các yếu tố chiến lược.

Phản ứng của Nga

Về phần mình, Nga đã nêu lên mối lo ngại về địa điểm triển khai Aegis, lập luận rằng hệ thống này ở châu Âu đe dọa đến khả năng răn đe chiến lược của họ. Sau khi cơ sở trên được khánh thành, Nga cho biết căn cứ phòng thủ tên lửa đạn đạo mới của Mỹ ở miền Bắc Ba Lan đã được thêm vào danh sách “các mục tiêu ưu tiên có khả năng bị loại bỏ”.

Trong một tuyên bố đăng trên X, Bộ Ngoại giao Nga nêu rõ: “Cái gọi là căn cứ phòng thủ tên lửa của Mỹ ở Ba Lan đã được đưa vào danh sách các mục tiêu ưu tiên để có thể loại bỏ. Bản chất và mức độ đe dọa do các cơ sở quân sự phương Tây này gây ra đã được biết đến rộng rãi và được tính đến”.