Cần có biện pháp hữu hiệu ngăn chặn án mạng do bộc phát

Thời gian gần đây, tình hình tội phạm giết người, nhất là do nguyên nhân xã hội diễn biến phức tạp.

Nhiều vụ án mạng thương tâm xảy ra gây nhức nhối trong cộng đồng xuất phát từ mâu thuẫn bộc phát nhất thời, nảy sinh khi va chạm giao thông, xích mích trong cử chỉ, lời nói, uống rượu bia, tranh chấp đất đai hoặc vay nợ tiền. Tình trạng này đòi hỏi các cơ quan chức năng cần có giải pháp ngăn chặn, phòng ngừa.

LIÊN TIẾP XẢY RA ÁN MẠNG

Những vụ án từ bàn nhậu trong thời gian qua đã gióng lên hồi chuông báo động về tình trạng kích động khi có hơi men trong người dẫn đến hậu quả đau lòng cùng những hệ lụy mà cả xã hội đang từng ngày phải gánh chịu. Khi bắt đầu ngà ngà say, lời nói và hành động của các “ma men” trở nên mất kiểm soát. Nhiều khi chỉ vì một phút bốc đồng, nóng giận dẫn đến hành động giết người.

Theo thống kê của Bộ Công an, từ năm 2014 đến 2019, toàn quốc xảy ra 6.850 vụ án giết người, trong đó có 6.571 vụ do nguyên nhân xã hội (chiếm 95,9%). Số vụ án giết người có năm tăng, năm giảm, nhưng luôn ở mức cao, trung bình mỗi năm xảy ra khoảng 1.140 vụ, trung bình mỗi ngày xảy ra khoảng 3 vụ án giết người. Đặc biệt, trong 2 năm gần đây, tình hình tội phạm giết người do nguyên nhân xã hội tăng.

Chắc hẳn dư luận không thể quên một thanh niên chuẩn bị làm chú rể lại vướng vòng lao lý khi cùng một số người bạn tổ chức nhậu chia vui sau khi hoàn tất các thủ tục cần thiết cho buổi tiệc đám hỏi vào sáng 20-9-2020. Đó là Lương Quốc Thái (SN 1994, ngụ xã Xuân Thới Thượng, H.Hóc Môn).

Trong lúc rượu vào lời ra, giữa Thái và Nguyễn Ngọc Hiếu (SN 1992, quê Vĩnh Long) xảy ra mâu thuẫn dẫn đến cự cãi. Bực tức vì bị Hiếu dùng nón bảo hiểm tấn công, Thái chạy vào bếp lấy con dao quay ra đâm Hiếu gục tại chỗ. Bạn bè tới can ngăn cũng bị Thái quơ dao loạn xạ gây thương tích. Hiếu được đưa đi cấp cứu, nhưng vì bị thương nặng nên không qua khỏi.

Đôi khi chỉ vì những lý do hết sức ngớ ngẩn như nghe tiếng chửi thề của bạn nhậu đã biến cuộc vui thành nỗi tang thương. Tại phòng trọ thuộc P.Long Bình (TP.Biên Hòa, Đồng Nai) khoảng 11 giờ ngày 6-9-2020, Ngô Đức Tăng (36 tuổi) cùng 7 người ngồi nhậu. Bất ngờ anh Phan Bá Thanh (24 tuổi) cùng 2 người bạn xảy ra xích mích từ tiếng chửi thề.

Thấy vậy, Tăng can ngăn thì bị Thanh đòi đánh. Cuộc nhậu được giải tán nhưng Tăng và Thanh lại hẹn nhau ra công viên Tam Hiệp (P.Bình Đa, TP.Biên Hòa) để “nói chuyện”. Trước khi đi, cả hai kéo thêm người và mang theo hung khí. Vừa tới điểm hẹn, hai nhóm lao vào ẩu đả, Thanh bị Tăng dùng dao đâm thiệt mạng.

Hoàng Văn Tuyền khóc khi nhận án 19 năm tù

Hay như trong lúc đi vệ sinh tại quán ốc trên đường Lê Trọng Tấn (Q.Tân Phú) vào rạng sáng 6-8-2020, anh Vũ Ngọc Long (35 tuổi, quê Hà Nội) va quẹt với một người khách là Phan Minh Đức (27 tuổi, quê Tây Ninh). Hai người co một hồi thì Đức trở về bàn nhậu. Lát sau, Long đến bàn của Đức xông vào đánh. Thấy vậy, nhóm khách cùng bàn lao vào đánh Long. Đỉnh điểm, nhóm bạn của Long và nhóm của Đức cầm chai bia, gậy gộc lao vào hỗn chiến. Hậu quả, Long bị Nguyễn Văn Giang (24 tuổi, quê Đồng Tháp) cầm dao đâm tử vong.

Rất nhiều vụ án đau lòng xảy ra khi có “ma men” trong người, anh em cũng có thể giết nhau chỉ vì nhậu. Điển hình, lúc 15 giờ ngày 13-8-2020, Nguyễn Ngọc Châu (55 tuổi, ngụ xã Đồng Thạnh, huyện Gò Công Tây, Tiền Giang) cùng em ruột là Nguyễn Ngọc Sơn (50 tuổi) đi đám giỗ tại nhà của một người hàng xóm. Trong lúc uống rượu, cả hai phát sinh cự cãi, bất ngờ Châu dùng dao đâm Sơn chết tại chỗ.

Vụ truy sát một thanh niên tại quán ăn ở Q.Bình Tân do… ghẹo gái khiến dư luận hết sức bàng hoàng. Rạng sáng 20-9-2020, anh H.C.P (19 tuổi) cùng nhóm bạn đến quán hải sản thuộc P.Bình Hưng Hòa (Q.Bình Tân) ăn uống. Thấy bàn kế bên có 2 cô gái trẻ, nhóm của P. chọc ghẹo làm một người bực tức gọi điện cho bạn trai là Nguyễn Văn Tươi (19 tuổi). Lấy cây mã tấu và chiếc gậy bóng chày, Tươi rủ Nguyễn Xuân Trường (24 tuổi) đến gặp P. Hai nhóm xảy ra xô xát, P. bị Trường cầm hung khí chém P. thiệt mạng. Nghe ồn ào chạy ra xem, 3 người dân cũng Tươi – Trường tấn công bị thương.

Chỉ vì ngăn cản 2 nữ sinh trong trường cãi nhau, N.K.T (SN 2003, học sinh lớp 12) bị 4 thanh niên dùng hung khí tấn công khi đang ngồi cùng nhóm bạn tại quán trà sữa phía sau chung cư Đông Hưng 2 (P.Tân Hưng Thuận, Q12) lúc 21 giờ ngày 11-9-2020. Tại hiện trường, T. gục tại chỗ, N.Đ.T (SN 2003), V.T.A (SN 2003) và một bạn khác bị thương. Các nạn nhân được đưa đi cấp cứu, nhưng T. tử vong do vết thương quá nặng.

Công an khám nghiệm hiện trường

Án mạng vì mâu thuẫn tình cảm cũng là một trong những nguyên nhân của nhiều trọng án thời gian qua. Do mối quan hệ bất hòa với người tình Đinh Thị Yến P. (SN 1985, ngụ thôn Phú Văn, xã Ninh Trung, TX Ninh Hòa, Khánh Hòa), lúc 0 giờ 30 ngày 8-9-2020, Nguyễn Văn Lạc (SN 1981) cầm dao đuổi đâm nhưng P. chạy thoát. Sau đó, Lạc đâm mẹ ruột của người tình là bà Đinh Thị L. (SN 1959) cùng 2 con của P. rồi tự sát. Hậu quả, bà L. và Lạc tử vong, hai cháu bé bị thương phải đi cấp cứu.

Bên cạnh đó, những vụ trọng án xuất phát từ mối quan hệ vay mượn tiền hiện cũng đáng báo động. Chủ nợ bị con nợ sát hại và ngược lại, trong khi số tiền nợ chỉ… vài trăm ngàn đồng. Thiếu nợ Nguyễn Quốc Trung (SN 1985) 200 nghìn đồng, nhưng Tạ Văn Chương (SN 1983, trú thôn Năng Tây 3, xã Nghĩa Phương, H.Tư Nghĩa, Quảng Ngãi) không trả khiến hai bên thách thức đánh nhau khoảng 18 giờ ngày 11-8-2020. Khi Trung vừa rời khỏi nhà trọ của Chương, đã bị con nợ cầm dao đuổi theo đâm tử vong.

Theo thống kê của cơ quan chức năng, án giết người do cướp tài sản chỉ chiếm 6,4%, còn lại 93,6% là các vụ án giết người do nguyên nhân từ những mâu thuẫn xã hội. Trong các vụ án giết người do nguyên nhân xã hội thì giết người do mâu thuẫn thù tức chiếm tới 78,3%.

GIẢI PHÁP PHÒNG NGỪA

Phạm tội giết người do bộc phát thường xuất phát từ những mâu thuẫn gia đình, tình ái. Ngoài ra, nguyên nhân phổ biến khác xuất phát từ tranh chấp đất đai, tài sản, nợ nần… âm ỉ kéo dài chưa được giải quyết thấu đáo dẫn đến hành vi bạo lực thiếu kiềm chế, bất chấp hậu quả.

Ngô Đức Tăng

Bực tức việc chia tiền mảnh đất vừa được một dự án làm đường đền bù mà trước đây Lê Minh Hải (37 tuổi) được gia đình vợ cũ cho để xây dựng nhà, khoảng 13 giờ ngày 28-9, đối tượng đến nhà mẹ vợ cũ là bà N.T.V. (71 tuổi, ngụ P.Hà Huy Tập, TP.Hà Tĩnh) nói chuyện rồi xảy ra mâu thuẫn. Bất ngờ Hải dùng dao truy sát bà V. bị thương, 2 con gái B.T.N (47 tuổi) tử vong và B.T.H (40 tuổi) bị trọng thương phải đi cấp cứu cũng không qua khỏi. Sau gần 5 giờ gây án, nghi phạm bị bắt khi lẩn trốn ở H.Hưng Nguyên, Nghệ An.

Các vụ án giết người do nguyên nhân xã hội luôn để lại nỗi day dứt, tiếc nuối cho gia đình, người thân. Làm thế nào để hạn chế những vụ án kiểu này; cách thức tuyên truyền ra sao để giảm bớt những nỗi đau; giải pháp phòng ngừa xã hội đối với loại tội phạm giết người; nguyên nhân tồn tại và phương hướng thực hiện trong thời gian tới… là các chủ đề được thảo luận, góp ý trong Hội nghị “Tăng cường các biện pháp phòng ngừa tội phạm giết người vì nguyên nhân xã hội” đã được Bộ Công an tổ chức.

Quan điểm của Bộ Công an trong công tác phòng ngừa tội phạm giết người do bộc phát là phát huy vai trò của hệ thống chính trị trong phòng, chống tội phạm giết người, trong đó chú trọng kết hợp tốt giữa phòng ngừa, tuyên truyền giáo dục với đấu tranh trấn áp, điều tra xử lý; lấy phòng ngừa, giáo dục là chính, coi trọng phòng ngừa xã hội, phòng ngừa từ gia đình, nhà trường và cơ sở.

Để làm tốt công tác trên, lực lượng CA phải làm tốt công tác quản lý địa bàn, nắm tình hình, phát hiện, tiếp nhận, giải quyết sớm, triệt để các mâu thuẫn phát sinh trong nội bộ nhân dân ngay từ ban đầu. Lực lượng CA cấp cơ sở phải kịp thời có mặt tại hiện trường khi xảy ra xô xát, có phương án phòng ngừa, ngăn chặn, đảm bảo an ninh, trật tự, không để xảy ra án mạng…, tránh gây hoang mang, xáo trộn cuộc sống của nhân dân.

Theo đánh giá của cơ quan chức năng, số vụ do mâu thuẫn nhất thời, đối tượng sử dụng ma túy tổng hợp dẫn đến “ngáo đá” gây án đang có chiều hướng gia tăng. Cụ thể như trường hợp Lê Tuấn Anh (SN 1995, nghiện ma túy) xông vào trụ sở CAP Đông Hòa đâm anh Nguyễn Thanh P. (Đội phó Đội dân phòng phường Đông Hòa) tử vong lúc 20 giờ 45 ngày 11-2-2020, mặc dù trước đó giữa hung thủ và nạn nhân không quen biết nhau.

Lê Minh Hải

Tại xã Bắc Sơn (H.Trảng Bom, Đồng Nai) cũng xảy ra vụ án mạng đau lòng xuất phát từ mâu thuẫn do… bực tức tiếng chó sủa. Vào tối 11-5-2020, ông Tạ Minh Trí (ngụ xã Bắc Sơn) đi tập thể dục ngang nhà hàng xóm là ông Cao Mạnh Hùng (57 tuổi) nghe tiếng chó sủa khiến ông Trí bực tức chửi con chó nên hai người cự cãi to tiếng. Sau đó, ông Hùng xô ông Trí ngã xuống đường bất tỉnh dẫn đến tử vong.

Điểm lại nhiều vụ trọng án, chúng ta có thể thấy hành vi phạm tội xuất phát đều do cách hành xử bộc phát. Đó là vì tâm lý nhờn luật, mất phương hướng, vai trò trong xã hội. Xin mượn hình ảnh và câu nói của bị cáo Hoàng Văn Tuyền (31 tuổi, quê Thanh Hóa) khi rời tòa đã òa khóc với lời xin lỗi đến nghẹn lòng: “Chị ơi, em xin lỗi, em không cố ý…”. Trước đó, chỉ vì va chạm giao thông Tuyền đã nhẫn tâm tước đoạt mạng sống của anh Hoàng Văn Hà (SN 1980, ngụ TPHCM).

Thiết nghĩ, các địa phương cần phát huy vai trò nòng cốt trong việc phát hiện, giải quyết những mâu thuẫn trong nội bộ nhân dân, trong từng gia đình. Đồng thời huy động sự tham gia rộng rãi, tích cực của các ban ngành, đoàn thể, tổ chức quần chúng tham gia giải quyết mâu thuẫn ở cơ sở, không để mâu thuẫn bùng phát, kéo dài…