Cần chế tài rõ ràng, đủ mạnh

Bộ GTVT vừa có ý kiến trả lời kiến nghị của cử tri TPHCM về việc cần bổ sung quy định về áp dụng tiêu chuẩn khí thải và kiểm soát khí thải đối với xe mô tô, xe gắn máy.

Cần bổ sungquy định về áp dụng tiêu chuẩn khí thải và kiểm soát khí thải đối với xe mô tô, xe gắn máy. Ảnh: THÀNH TRÍ

Kiến nghị được đưa ra trong bối cảnh các phương tiện giao thông cá nhân, đặc biệt là loại xe mô tô, xe gắn máy đang là nguồn ô nhiễm khí thải lớn tại các đô thị; trong khi đó, các cơ quan chức năng vẫn chưa có quy định kiểm soát khí thải đối với loại phương tiện này. Hồi giữa tháng 5-2020, Sở TN-MT TPHCM đã phối hợp với Viện Khoa học công nghệ GTVT, Hiệp hội Các nhà sản xuất xe máy cùng các đơn vị liên quan phát động chương trình thí điểm kiểm tra khí thải mô tô, xe máy trên địa bàn. Tuy nhiên, chương trình mới chỉ dựa trên sự tự giác của người dân. Do chưa có quy định về pháp luật cụ thể trong vấn đề kiểm soát khí thải mô tô, xe máy nên việc kiểm soát đương nhiên gặp nhiều khó khăn, các giải pháp đưa ra cũng không khả thi.
Tương tự, TP Hà Nội cũng đang đau đầu vì ô nhiễm không khí mà một trong những “thủ phạm” là khí thải từ mô tô, xe máy cũ. Giải pháp mà Hà Nội vừa đưa ra là hỗ trợ người dân đổi xe máy cũ lấy xe máy mới cũng không khả thi do vấp phải nhiều ý kiến trái chiều, lo ngại về sự minh bạch và lợi ích các bên.
Chính vì vậy, vấn đề phải luật hóa việc kiểm soát khí thải mô tô, xe gắn máy mà các cử tri TPHCM đặt ra là một yêu cầu thực tế và cấp bách. Trả lời kiến nghị của cử tri TPHCM, Bộ GTVT cho biết, hiện quy định của pháp luật về kiểm soát khí thải đối với mô tô, xe máy trước khi các phương tiện này lưu thông trên đường đã được Chính phủ, Bộ GTVT ban hành đầy đủ và triển khai đồng bộ từ nhiều năm nay. Tuy nhiên, việc kiểm soát khí thải mô tô, xe máy đang lưu hành chưa thể thực hiện, do việc kiểm định định kỳ đối với mô tô, xe máy có tác động ảnh hưởng đến người dân, phát sinh chi phí xã hội, thủ tục hành chính mà chưa được quy định trong Luật Giao thông đường bộ năm 2008.
Mới đây, Bộ GTVT đã đưa nội dung quy định về áp dụng tiêu chuẩn khí thải và quy định về kiểm định khí thải đối với mô tô, xe máy đang lưu hành vào dự thảo Luật Giao thông đường bộ (sửa đổi) và sẽ trình Chính phủ, Quốc hội xem xét, thông qua trong thời gian tới. Trong đó, Bộ GTVT sẽ xây dựng lộ trình kiểm định khí thải đối với mô tô, xe máy để triển khai đồng bộ trên phạm vi cả nước.
Xóa bỏ, thay thế mô tô, xe gắn máy cũ là rất khó, do đây là phương tiện giao thông chủ yếu của người dân, nhất là dân nghèo đô thị. Đây cũng là lý do rất nhiều dự thảo, đề án liên quan đến mô tô, xe máy mãi vẫn nằm trên giấy. Nhưng nếu các cơ quan quản lý nhà nước không sớm bổ sung quy định về áp dụng tiêu chuẩn khí thải và kiểm soát khí thải đối với mô tô, xe máy thì tình trạng ô nhiễm do phát thải phương tiện tại các đô thị lớn sẽ không thể giảm.