Campuchia đề cử 4 khu bảo tồn cá heo nước ngọt vào danh sách di sản

Trang Nhung13:48 07/09/2020

Bốn khu bảo tồn được đưa vào danh sách gồm khu bảo tồn cá heo Prek Kampi, Khu bảo tồn động vật hoang dã Prek Prasob, khu Di sản Thiên nhiên Phnom Tbeng và Khu Du lịch Thiên nhiên Tmat Boey.

Khu bảo tồn cá heo Prek Kampi. (Nguồn: khmertimeskh)

Theo phóng viên TTXVN tại Phnom Penh, Bộ Môi trường Campuchia có nhiệm vụ hoàn thiện thống kê về 4 khu vực có loài cá heo nước ngọt Irrawaddy sinh sống ở tỉnh Kratie và Preah Vihear để chuẩn bị hồ sơ xin Ủy ban Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên hợp quốc (UNESCO) đưa vào danh sách Di sản Thiên nhiên Thế giới.

Người phát ngôn Bộ trên, ông Neth Pheaktra cho biết các di sản văn hóa của Campuchia đã được UNESCO công nhận bao gồm quần thể các đền Angkor Wat, Preah Vihear và Sambor Prei Kuk cùng các di sản văn hóa phi vật thể khác.

Campuchia không chỉ có khu bảo tồn cá heo nước ngọt Prek Kampi là nơi nghiên cứu và bảo tồn cá heo nước ngọt, mà có tới 4 khu bảo tồn loài cá heo sông Mekong này đang chuẩn bị được đưa vào danh sách xin UNESCO công nhận.

Đó là Khu bảo tồn cá heo Prek Kampi, Khu bảo tồn động vật hoang dã Prek Prasob, khu Di sản Thiên nhiên Phnom Tbeng và Khu Du lịch Thiên nhiên Tmat Boey.

Hiện chỉ có ba nước trên thế giới có loài cá heo nước ngọt sinh sống, trong đó ở Campuchia nhiều nhất với 92 cá thể, còn ở Indonesia và Myanmar có khoảng 60 cá thể.

Video đang HOT

Theo ước tính trong 20 năm qua, số lượng cá heo nước ngọt ở Campuchia dự kiến tăng khoảng 13-18 cá thể.

Ông Pheaktra hy vọng khi Campuchia hoàn tất hồ sơ đệ trình lên UNESCO xin công nhận di sản, các khu vực nơi cá heo nước ngọt sinh sống sẽ được hỗ trợ bảo vệ, gìn giữ và qua đó thu hút nhiều khách trong và ngoài nước đến thăm quan.

Theo Quỹ Thiên nhiên Hoang dã Thế giới (WWF), cá heo nước ngọt Irrawaddy hay còn gọi là cá heo sông Mekong, sinh sống ở 3 hệ thống sông lớn và 2 hồ trên thế giới thuộc Campuchia, Indonesia, Myanmar, Thái Lan và Ấn Độ.

Cá heo nước ngọt được Liên minh Quốc tế về Bảo tồn Thiên nhiên (IUCN) đưa vào danh sách đỏ các loài bị đe dọa./.

Loài cá heo ăn thịt siêu lớn này từng là nỗi kinh hoàng một thời của các đại dương trên Trái đất

Các nhà khoa học vừa xác định được một bộ xương gần như hoàn thiện của một sinh vật dài 4.8 mét được cho là tổ tiên loài cá heo, từng sống ở khu vực nay là South Carolina trong thế Oligocene khoảng 25 triệu năm về trước.

Loài "cá heo" này là động vật ăn thịt đầu bảng (apex predator) định vị con mồi bằng sóng siêu âm đầu tiên từng được biết đến: bên cạnh kích thước lớn, nó còn có bộ răng nanh lớn nhọn hoắt, và có khả năng săn lùng và xơi tái con mồi ở tốc độ cao như loài cá voi sát thủ ngày nay vậy.

Quan trọng hơn, khám phá này giúp chúng ta biết rõ hơn về cách mà hai loài cá voi hiện đại - cá voi có răng, như cá heo, và cá voi tấm sừng hàm, như cá voi lưng gù - đã tiến hóa để hình thành nên những đặc trưng của chúng, như chân chèo hay đuôi đẩy.

Bộ xương nói trên được tìm thấy vào thập niên 1990, nhưng bị xếp loại nhầm, và là bộ xương Ankylorhiza tiedemani gần như hoàn thiện đầu tiên được phân tích - trước đây, sinh vật này chỉ có thể được nghiên cứu từ một hóa thạch phần mõm mà thôi, còn nay, các nhà khoa học đã có thể hiểu rõ hơn về loài động vật biển có vú này.

Bộ xương Ankylorhiza tiedemani

Một trong những điểm chính được tiết lộ là nhiều phần trên bộ xương - hộp sọ và đuôi, xương tay trên ngắn thuộc phần chân chèo, hình dáng răng - cho thấy hai loài cá voi hiện đại, có răng và tấm sừng hàm, đã tiến hóa nhiều đặc trưng giống nhau song song nhưng độc lập với nhau, thay vì thừa hưởng chúng từ cùng tổ tiên như trước đây vẫn nghĩ.

Quá trình tiến hóa song song này diễn ra nhờ môi trường thủy sinh tương tự nhau mà chúng cùng sinh sống.

" Mức độ tương đồng về những đặc điểm thích nghi với hoạt động bơi lội mà cá voi tấm sừng hàm và cá heo hình thành một cách độc lập với nhau, thay vì tiến hóa từ cùng một tổ tiên của cả hai nhóm, đã khiến chúng tôi ngạc nhiên" - nhà cổ sinh vật học Robert Boessenecker nói.

" Giống như việc những xương ngón tay bổ sung xuất hiện trên chân chèo và việc khớp khuỷu bị khóa lại đã buộc cả hai nhóm động vật biển có vú phải đi theo một con đường tiến hóa tương tự nhau xét về mặt vận động"

Dù việc các loài động vật trong cùng môi trường tiến hóa hình thành nên những đặc điểm tương tự nhau nghe có vẻ hiển nhiên, đó không phải là điều được giới khoa học khẳng định - ví dụ, những loài sư tử biển và hải cẩu khác nhau tiến hóa để hình thành nên những chế độ bơi của riêng chúng, và cuối cùng là cấu trúc xương sau hộp sọ (toàn bộ xương trên cơ thể trừ hộp sọ) rất khác nhau.

Cá voi sát thủ

Thời kỳ mà những con cá heo khổng lồ còn là một loài động vật ăn thịt cổ đại đã chấm dứt vào khoảng 23 triệu năm về trước, khi chúng tuyệt chủng. Kể từ đó, các loài cá voi và cá heo khác đã xuất hiện để thay thế, nhưng ngày nay, loài cá voi định vị bằng siêu âm duy nhất đồng thời cũng là loài ăn thịt đầu bảng chính là cá voi sát thủ.

Một phần trong những yếu tố khiến khám phá mới này trở nên rất thú vị là bạn có thể không nghĩ cá voi sát thủ hung dữ và cá heo hiện đại, dễ thương, có mối quan hệ mật thiết đến vậy - nhưng Ankylorhiza nhiều khả năng có cách săn và ăn mồi rất giống với cá voi sát thủ ngày nay, trừ việc nó sống từ hàng chục triệu năm trước.

" Cá voi và cá heo có một lịch sử tiến hóa dài và phức tạp, và mới nhìn qua, bạn có thể sẽ không nhận ra điều đó ở các loài hiện đại" - Boessenecker nói. " Bản ghi hóa thạch thực sự đã khai phá con đường tiến hóa dài dòng và khó hiểu này, và các hóa thạch như Ankylorhiza sẽ giúp chúng ta hiểu được điều đó từng diễn ra như thế nào".

Trước đây, người ta nghĩ rằng cá voi có thể đã thừa hưởng khả năng tự đẩy chính mình bằng đuôi và chuyển hướng bằng chân chèo vào khoảng 35 triệu năm trước - theo lời Boessenecker.

Nhiều hóa thạch Ankylorhiza khác đang chờ để được tìm hiểu, và các nhà nghiên cứu hi vọng sẽ có nhiều khám phá hơn nữa được đưa ra.

" Bởi thế Oligocene là thời kỳ mà các loài ăn thông qua bộ răng tấm sừng và định vị bằng siêu âm lần đầu tiến hóa, và bởi địa bàn sinh sống của các loài thú có vú thủy sinh vào thời đó là trên toàn thế giới, các hóa thạch do trường Charleston tìm thấy sẽ mang lại cái nhìn hoàn thiện nhất về quá trình tiến hóa trước đây của các nhóm sinh vật đó, cung cấp cho chúng ta những thông tin về tiến hóa tuyệt vời chưa từng có" - Boessenecker nói.

1001 thắc mắc: Cá heo có phải là loài thông minh nhất thế giới? Cá heo là loài động vật có vú sống ở đại dương nổi tiếng thân thiện, tinh nghịch và thuộc một trong những loài thông minh nhất trên trái đất. Vậy cá heo thông minh đến mức nào? Cá heo được các nhà khoa học đánh giá thông minh chỉ sau con người - Ảnh: Shutterstock Có "siêu nhận thức" gần như con...