Campuchia: 15 năm nữa, 80% nông dân không còn là… nông dân

“Tao hương đi cho đât nươc kha la quan trong, thay vi đi theo hương thâm dung lao đông, công nghiêp năng – cai đo đa co ơ Thai Lan va Viêt Nam”, Guillaume Virag, đồng sáng lập kiêm CEO dự án Alba, một doanh nghiệp xã hội có lợi nhuận hợp tác với các nông hộ nhỏ ở các nước đang phát triển, gơi y. “Cho nên Campuchia vân con co thê tim thây đai lô riêng cho minh đê xây dưng môt đât nươc thanh công”.

Theo nghiên cưu cua trung tâm Nghiên cưu chinh sach cua Campuchia, nươc nay nhâp khâu khoảng 200 – 400 tân rau tư cac nươc lang giêng môi ngay – chiêm 4/5 lương tiêu thu trong nươc. Theo Yang Saing Koma, cưu chu tich trung tâm Nghiên cưu va phat triên nông nghiêp Campuchia, chi co xây dưng cac chuôi cung ưng nôi đia co lơi cho san xuât Campuchia mơi co thê vươt qua cac đôi thu canh tranh cua minh, thay vi sa lây trong môt tro chơi không thê thăng.

Campuchia hiện nhâp khâu khoảng 200 – 400 tân rau tư cac nươc lang giêng môi ngay – chiêm 4/5 lương tiêu thu trong nươc.

“Cho du chung ta tiêp tuc trông lua, chung ta cân đeo đuôi theo hương gao chât lương thương hang va gao hưu cơ”, ông noi. “Y tương cua tôi trươc tiên la chung ta tâp trung thay thê hang nhâp khâu, thư hai la tâp trung vao xuât khâu nhưng san phâm đôc quyên thương hang – gao hưu cơ, gao thương hang, tiêu, caphê Mondulkiri (caphê trông ơ tinh Mondulkiri ban rât chay ơ trong nươc va ơ quôc tê).

Co rât nhiêu hang “đôc” chung ta phai phat triên. Vơi môt sô cây trông như tiêu chât lương cao đươc trông ơ miên nam đât nươc đa đưa Kampot vao danh muc âm thưc cao câp. Va trong khi Virag gơi y răng cac nông dân may măn vơi nhưng thưa đât rông lơn, nên tiêp tuc đâu tư vao cac loai cây trông co thê dê dang cơ giơi hoá đê ha gia thanh lao công – như cac loai côc chu lưc cho ha tâng hiên hưu – môt sư nâng câp ma nhiêu nông dân không mơ tơi nôi. “Quy mô trang trai trung binh ơ Campuchia la nưa hecta, vi vây không nên lam giông nhau”, ông noi.

“Nêu quy vi co đât diên tich nho, quy vi phai trông cac loai cho gia tri cao nêu muôn cai thiên thu nhâp vê lâu dai. Chuyên môt phân san xuât cua quy vi sang rau cu, chăng han, hoăc tiêu, trai cây, chuyên sang nhưng thư đem lai cho quy vi nhiêu gia tri hơn trên môi met vuông”. Nganh nông nghiêp Campuchia se dưa chu lưc vao nông nghiêp tư cung trong nhiêu năm tơi, măc du công nghiêp hoá va tư đông hoá trong vung đang phat triên la môt xu hương kho thê bo qua. Đôi vơi Koma, sư chuyên đôi không thê tranh khoi cac thưa đât cua chu sơ hưu nho thanh cac hoat đông thương mai quy mô lơn, la môt thach thưc đôi vơi môt nganh ma suôt lich sư luôn châm thich ưng vơi sư đôi thay.

“Trong vong 15 năm tơi, se co khoang 20 – 25% nông dân Campuchia vân la nông dân thương mai, 70 – 80% không con la nông dân”, ông noi. “Con sô giam xuông, nhưng hiêu qua hơn, canh tranh hơn va đinh hương thi trương hơn. Quy vi se chưng kiên sư phat triên quy mô canh tac tư trung binh đên lơn vê dong san phâm gia tri cao như sâu riêng, tiêu – loai hê thông canh tac đo đoi hoi sư phat triên vôn lơn”.

Co le điêu đo ân tương hơn la bong ma tư đông hoá – môt cuôc đâu tranh ma nông dân toan vung đang phai đôi măt: khi cac đô thi Đông Nam A nơ nôi vơi sưc manh phat triên đô thi, ngay cang nhiêu công nhân tre rơi cac trang trai gia đinh va mưu tim môt cuôc sông thu nhâp cao hơn. Mey Kalyan, môt cưu cô vân cao câp cho hôi đông Kinh tê tôi cao nha nươc va chu tich ĐH Hoang gia ơ Phnom Penh, noi răng nhưng ngươi tre Campuchia ngay cang bo cac tinh sang lam viêc bên Thai hoăc trong nhưng nha may gân Phnom Penh. “Cang san xuât gao, chung ta cang ngheo”, tơ Southeast Asia Globe dân lai lơi ông.

“Tôi tinh toan răng đê kiêm đươc khoan tiên băng môt ngươi thơ trong môt xương may măc, ngươi ta phai trông đên 6ha lua. Liêu co ai lam điêu đo không? Đo la thư viêc năng nhoc, không đươc tương thương”. Sau năm qua mưc đo đa tăng lên gâp đôi, hơn 150 USD/thang. Trong khi đo thu nhâp cua nông dân trông lua chi trong khoang 50 – 100 USD.

Sau cung, Kalyan cho răng nganh nông nghiêp không đươc cưu thoat bơi quy mô, nhưng bơi chiên lươc. “Campuchia không cân phai san xuât lơn – đưng thư 10 thê giơi, đưng thư 5 thê giơi, chung ta không thê”, ông noi. “Chung ta nhăm vao thi trương ngach, không vao sô lương, vi chung ta không canh tranh nôi băng sô lương. Chung ta lam theo sơ trương. Lam băng sư mêm deo, đôi mơi va vơi quyên sơ hưu tư ngươi dân”.

Liên đoan gao Campuchia (CRF) cung vơi bô Thương mai nhât tri gut thương hiêu gao thương hang cua Campuchia la “Malys Ankor”. Viêc công bô, theo tông thư ky CRF Moul Sarith, se chinh thưc công bô vao thang 11 tai diên đan gao Campuchia, theo Khmer Times. “Malys ankor se la thương hiêu cua gao thương hang như somaly, phka romduol, phka chansensor va phka khnei”, Sarith noi.”Tên goi mơi nay không trung vơi tên khac va chung ta hiên nay đang lam thu tuc đăng ky thương hiêu vơi bô Thương mai”, ông noi thêm.Song Saran, CEO cua Amru Ric, cho răng viêc châm trê trong chon thương hiêu trươc đây, co nghia la cac nha xuât khâu vân sư dung tên riêng cua ho đăt cho gao Campuchia. “Chung tôi muôn Campuchia co môt thương hiêu va tiêu chuân duy nhât”.

Theo Khơi Thưc ( Thế Giới Tiếp Thị)