Cam kết hỗ trợ tài chính, phân phối công bằng vaccine ngừa COVID-19 cho châu Phi

Ngày 18/5, tại hội nghị thượng đỉnh hỗ trợ châu Phi phục hồi sau đại dịch COVID-19 do Pháp làm nước chủ nhà điều phối, lãnh đạo các nước phát triển đã cam kết giúp đỡ các nước châu lục nghèo khó này vượt qua dịch bệnh thông qua “Thỏa thuận mới do châu Phi và vì châu Phi”.

Thỏa thuận này hướng tới việc hỗ trợ các nước châu Phi phục hồi kinh tế, đảm bảo quyền tiếp cận vaccine ngừa COVID-19 công bằng cũng như an toàn y tế tại châu lục này.

Tiêm vaccine ngừa COVID-19 cho nhân viên y tế tại bệnh viện ở Khartoum, Sudan. Ảnh: AFP/TTXVN

Trong một tuyên bố chung, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron nhấn mạnh hội nghị đã nhất trí nỗ lực thuyết phục các quốc gia giàu có phân bổ lại 650 tỷ USD quyền rút vốn đặc biệt (SDRs) đối với những khoản dự trữ của Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF), trong đó có 100 tỷ USD dành cho các nước châu Phi trước tháng 10 năm nay. Theo ông, các chính phủ nên cân nhắc cách thức có thể sử dụng các nguồn dự trữ vàng tại IMF để xóa bỏ tâm lý do dự của một số nước trong việc phân bổ lại SDRs cho các nước châu Phi.

Liên quan đến vấn đề vaccine, Tổng thống Macron chỉ rõ thực trạng bất bình đẳng trong tiếp cận sản phẩm này tại châu Phi. Viện dẫn tỷ lệ tiêm chủng thấp là vấn đề lớn hiện nay, người đứng đầu Chính phủ Pháp khẳng định mục tiêu 40% dân số châu Phi sẽ được tiêm chủng vào trước cuối năm nay.

Tổng thống Macron nêu rõ các nước đang yêu cầu Tổ chức Y tế thế giới (WHO), Tổ chức Thương mại thế giới (WTO) và Quỹ Sáng chế dược phẩm chung (Medicines Patent Pool – MPP) dỡ bỏ mọi rào cản về quyền sở hữu trí tuệ vốn được xem là yếu tố ảnh hưởng đến việc sản xuất một số loại vaccine. Hoan nghênh sự thay đổi trong vấn đề vaccine, Tổng thống Senegal Macky Sall nhấn mạnh tất cả các nước đều có trách nhiệm chung và việc một nước chỉ tiêm vaccine cho người dân nước đó sẽ không đảm bảo an toàn y tế.

Nhấn mạnh sự cần thiết phải cải thiện khả năng tiếp cận vaccine COVID-19 của các quốc gia châu Phi, Tổng thống Kenya Uhuru Kenyatta lưu ý rằng các giải pháp tài chính sáng tạo cần tập trung vào khu vực tư nhân, bao gồm việc đưa ra các công cụ tài chính do lĩnh vực tư nhân hỗ trợ như trái phiếu xanh, hỗ trợ phát hành các công cụ tiền tệ địa phương, cơ cấu các khoản bảo lãnh để giảm chi phí tài chính và phát triển cũng như tăng cường các cơ hội hợp tác công-tư.

Tổng thống Kenyatta đồng thời ca ngợi những nỗ lực của các đối tác trong việc hỗ trợ “Lục địa Đen” giảm thiểu những tác động tiêu cực của đại dịch COVID-19, đồng thời cho rằng châu Phi cần nhiều nguồn lực hơn nữa.

Trong khi đó, Tổng Giám đốc IMF Kristalina Georgieva cảnh báo tốc độ tiêm vaccine chậm tại châu Phi sẽ gây ra những hậu quả về kinh tế. Theo bà, nếu như các nước không thể thoát khỏi cuộc khủng hoảng y tế thì sẽ không có lối thoát bền vững cho khủng hoảng kinh tế.

Châu Phi chịu tác động do đại dịch COVID-19 ít hơn so với khu vực khác với gần 3,4 triệu ca mắc và gần 130.000 ca tử vong, nhưng nền kinh tế châu lục này lại bị thiệt hại nặng nề. Cuối năm ngoái, IMF đã cảnh báo châu Phi sẽ phải đối mặt với khoản thâm hụt lên tới gần 300 tỷ USD vào cuối năm 2023, cản trở nỗ lực hồi phục và phát triển của lục địa này. Theo dự báo của IMF, tăng trưởng kinh tế của các nước châu Phi chỉ ở mức 3,2% trong năm nay, thấp hơn nhiều so mức dự đoán 6% của các nước khác trên thế giới. Trong khi đó, Ngân hàng Phát triển châu Phi ước tính trong năm nay sẽ có khoảng 39 triệu người dân châu Phi rơi vào đói nghèo.

Hội nghị thượng đỉnh hỗ trợ các nước châu Phi phục hồi sau đại dịch COVID-19 có sự tham gia hơn nhà lãnh đạo của 20 nước châu Phi, cùng một số nhà lãnh đạo châu Âu và đại diện cấp cao của các nước Saudi Arabia, Các Tiểu vương quốc Arab thống nhất. Bộ trưởng Tài chính Mỹ Janet Yellen cũng tham gia hội nghị trực tuyến này.