Cải tạo chung cư cũ: Bất hợp lý khi người dân đóng vai “bị hại”!

Nguyên GĐ Sở Quy hoạch Kiến trúc Hà Nội, Phó Chủ tịch Hội phát triển Đô thị VN Đào Ngọc Nghiêm nhận xét: “Các giải pháp cải tạo chung cư cũ đang thiếu vai trò người dân là chủ thể của hoạt động mà có cảm giác người dân như đóng vai trò… bị hại”.

Cuộc gặp gỡ báo chí diễn ra ngày 14/8 của đoàn Chủ tịch Hội phát triển Đô thị Việt Nam, câu chuyện “tắc” giải pháp cải tạo, xây dựng các khu tập thể cũ, thấp tầng trên địa bàn Hà Nội một lần nữa được đặt ra với nhiều kiến giải, đóng góp tâm huyết.

PGS.TS Đỗ Hậu Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hội khái quát, Hà Nội có rất nhiều khu chung cư cũ. Những khu nhà tập thể này được xây dựng từ sau ngày giải phóng, trong giai đoạn những năm 60, 70 của thế kỷ trước. Trong điều kiện kinh tế còn hạn hẹp, rất nhiều chung cư cũ đã xuống cấp cần được cải tạo, xây dựng lại.

Việc cải tạo chung cư cũ đã được đặt ra từ lâu, các cơ quan chức năng đã đưa ra nhiều giải pháp thực hiện khác nhau, một số khu vực đã được triển khai như tập thể Kim Liên, Trung Tự, Nguyễn Công Trứ…

“Vấn đề là khi giải quyết, cải tạo chung cư cũ không chỉ là để giải quyết về cuộc sống cho những người đang sống trong những chung cư đó mà phải quan tâm ở diện rộng hơn. Ví dụ, những chung cư hiện tại chỉ 3-5 tầng nhưng nếu đập bỏ, xây dựng lại với số tầng cao hơn nhiều thì chắc chắn sẽ ảnh hưởng đến những khu vực xung quanh, đến cuộc sống của người khác cũng như tác động đến hạ tầng, giao thông sẽ không đảm bảo, khả năng cấp nước , điện cũng sẽ không dồi dào khi bị phân thêm ra” – ông Hậu nói.

Nguyên tắc cần quán triệt, theo ông Hậu là phải cân đối nhiều vấn đề để đảm bảo được những điều kiện sống tối thiểu của cộng đồng.

Nguyên Kiến trúc sư trưởng Hà Nội Đào Ngọc Nghiêm tại cuộc gặp gỡ báo chí.

Nguyên Giám đốc Sở Quy hoạch – Kiến trúc Hà Nội Đào Ngọc Nghiêm thông tin thêm, vấn đề cải tạo chung cư cũ rất được quan tâm, ở nhiều cấp. Chính phủ đã có một văn bản chỉ đạo khẳng định đến 2015 phải giải quyết được cơ bản chung cư cũ xuống cấp. Tuy nhiên trên thực tế, theo ông Nghiêm, mục tiêu này đến giờ rõ ràng không đạt được.

Hà Nội hiện có trên 60 các khu chung cư cũ của các ngành các cấp. Riêng diện nhà nước còn quản lý hiện có 23 khu chung cư và 10 khu nhà ở với số dân ban đầu hơn 15.000 hộ nhưng đến giờ con số đã vượt quá 4-5 lần số hộ ban đầu. Ông Nghiêm nhận định, đó là những khó khăn rất lớn cho công tác di dân, xây dựng lại các toà nhà.

Khó khăn, vướng mắc về quy định cũng không phải không có. Dù luật Thủ đô có riêng một điều khoản quy định về nhà chung cư nhưng luật Đất đai qua các thời kỳ 1993, 2003 và 2013 lại đưa ra những quy định rất khác nhau về quản lý loại hình nhà ở này, gây khó khăn cho vấn đề cải tạo, xây dựng lại các tập thể cũ.

Nguyên Kiến trúc sư trưởng thành phố đặt kỳ vọng vào luật Nhà ở đang được sửa đổi sẽ là chìa khoá để gỡ những vướng mắc hiện nay, thông được hướng giải quyết vấn đề.

Phân tích thêm nguyên tắc giải quyết để đảm bảo hài hoà lợi ích giữa 3 bên “người dân – nhà nước – nhà đầu tư”, ông Nghiêm nhấn mạnh, muốn di chuyển được người dân ở các khu tập thể cũ quá xuống cấp phải chuẩn bị được chỗ tái định cư, tạm cư hợp lý cho người dân, tốt nhất là để mỗi hộ tự chọn, tự đề xuất phương án, không nên “ốp” tất cả về cùng một khu vực định sẵn,bó buộc.

“Cái lý là một người đang ở khu Nguyễn Công Trứ, ngay trung tâm Hà Nội, vị trí gần gũi như thế mà không có lựa chọn nào khác ngoài việc chuyển sang khu Đặng Xá ( Gia Lâm), Việt Hưng (Long Biên)… thì khó thuyết phục được người dân. Cần đặt mình vào vị trí của người dân để… lựa” – ông Nghiêm nói.

Về phần khó của cơ quan quản lý nhà nước, ông Nghiêm phân tích từ chuyện cải tạo nhà N3 Nguyễn Công Trứ. Khu nhà có 300 hộ dân mà lập dự án, vướng mắc về kinh phí ngày càng lớn, qua 4 lần điều chỉnh tăng thêm, hiện nhà mới đang thi công móng mà tính ra nhà nước phải bù lỗ hàng trăm tỷ đồng. Tỷ lệ đền bù diện tích áp dụng ở đây là 1,4 nhưng khả năng thu được khoản tiền các hộ dân phải trả cho 40% diện tích tăng thêm khi nhận nhà mới cũng… khó thấy.

Được biết, chỉ tính riêng khu tập thể Nguyễn Công Trứ, để cải tạo được toàn bộ, số tiền Hà Nội phải lo lên đến hàng nghìn tỷ đồng, khó có ngân sách địa phương nào gánh được và nếu có cũng khó áp dụng vì sẽ “vênh” so với các chính sách.

Ngoài ra, theo nguyên Kiến trúc sư trưởng thành phố, vấn đề chính yếu ở đây, người dân phải là chủ thể trong việc cải tạo chung cư thì mới có thể tổ chức thành công các dự án.

Ông Nghiêm chốt lại: “Các mô hình, giải pháp đưa ra hiện tại vẫn đang thiếu vai trò chủ thể này mà có cảm giác người dân ở đây như người bị hại nên phải được đền bù vậy. Người dân phải là chủ thể xây dựng đất nước, là chủ thể để xây dựng cuộc sống mới thì mới giải quyết được vấn đề”.

P.Thảo

Theo dantri