Cái chết của Tyre Nichols – thêm lời cảnh tỉnh cho nước Mỹ
Các cuộc biểu tình đã nổ ra ở nhiều thành phố khắp nước Mỹ sau khi đoạn video về vụ cảnh sát hành hung thanh niên da màu Nichols được công bố.
Ngày 7/1, Tyre Nichols, một thanh niên da màu 29 tuổi, bị cảnh sát Memphis chặn lại do vi phạm luật giao thông. Sau đó, Nichols đã bị 5 cảnh sát hành hung trong 3 phút và thiệt mạng 3 ngày sau đó. Tối 27/1, các cuộc biểu tình đã nổ ra ở nhiều thành phố khắp nước Mỹ sau khi đoạn video về vụ hành hung Nichols được công bố.
Người biểu tình bên cạnh một chiếc xe cảnh sát sau khi đoạn phim về vụ hành hung của cảnh sát với Tyre Nichols được công bố. Ảnh: Reuters
Đoạn phim cho thấy 5 cảnh sát – đều là người da màu- đã đánh đập dã man Nichols trong khi nạn nhân liên tục khóc gọi mẹ rồi gục xuống. Ba ngày sau, Nichols qua đời trong bệnh viện. Theo hãng tin AP, Tyre Nichols, cha của một cậu con trai 4 tuổi, là một người đam mê trượt ván và chụp ảnh thiên nhiên đến từ Sacramento (California).
Anh tới Memphis ngay trước đại dịch và sau đó làm việc cho chi nhánh của hãng FedEx ở đây khoảng 9 tháng trước khi qua đời vì vụ hành hung. Năm cảnh sát hành hung Nichols, có khả năng đối mặt với án tù 60 năm nếu bị kết tội giết người cấp độ hai. Ông Rodney Wells, cha dượng của anh Nichols, cho hay gia đình sẽ “tiếp tục đòi công lý” và lưu ý rằng các sĩ quan khác không giúp đỡ Nichols “cũng đáng trách như những người đã xuống tay”.
Charles M. Blow, cây bút phụ trách mục Quan điểm (Opinion) của Thời báo New York đã có bài viết về vụ việc với tiêu đề “nỗi xấu hổ của nước Mỹ”.
Tác giả gợi lại cái chết của George Floyd – một thanh niên da màu bị cảnh sát ghì cổ tới tử vong vào năm 2020 và mùa hè phản đối lịch sử sau đó và cho biết, các vụ cảnh sát giết công dân Mỹ không giảm mà còn tăng lên.
Cho tới nay, ngay cả sự ủng hộ của người da màu đối với phong trào Black Lives Matter cuối cùng cũng bắt đầu giảm, trong bối cảnh người Mỹ chuyển sang các ưu tiên khác như chính trị và kinh tế.
Theo Charles M. Blow, trong khi một số bang như California và New York đã nhanh chóng hành động, ngay khi vấn đề vẫn đang nóng bỏng, bằng cách điều chỉnh một số điều luật hình sự. Và một số thành phố nhỏ đã tăng cường chính sách bảo vệ người da màu. Nhìn chung việc cải cách hệ thống cảnh sát trên toàn nước Mỹ vẫn còn chưa diễn ra.
“Cái chết của Tyre Nichols không chỉ là bi kịch cá nhân; giờ đây anh ấy là nạn nhân của một hệ thống nguy hiểm mà nước Mỹ đã mất đi sự sẵn sàng đối đầu. Vết thương chưa được xử lý, vẫn đang mưng mủ, rỉ máu qua lớp băng gạc,” theo Charles M. Blow.
Video đang HOT
SCORPION – đơn vị cảnh sát chuyên trách bao gồm năm sĩ quan Memphis bị buộc tội đánh tử vong Tyre Nichols đã bị giải tán và vô hiệu hóa vĩnh viễn kể từ hôm 28/1 trong bối cảnh các cuộc biểu tình liên quan đến vụ việc chưa có dấu hiệu giảm nhiệt.
Cái chết của Nichols là ví dụ điển hình mới nhất về việc cảnh sát sử dụng vũ lực quá mức đối với người da màu và các nhóm thiểu số khác. Vụ sát hại George Floyd năm 2020, một người đàn ông da màu thiệt mạng sau khi bị một sĩ quan da trắng ở Minneapolis ghì lên cổ trong gần chín phút, đã châm ngòi các cuộc biểu tình trên toàn thế giới về phân biệt chủng tộc thời điểm đó.
Cảnh sát Mỹ có thể chỉnh sửa nội dung clip quay từ camera tùy thân hay không?
Camera gắn trên người cảnh sát ngày càng được sử dụng rộng rãi tại Mỹ, và thường thu hút sự chú ý mỗi khi xảy ra những trường hợp dân thường thiệt mạng dưới tay cảnh sát, bao gồm vụ gần đây nhất ở bang Tennessee.
Một dạng camera gắn trên người cảnh sát Mỹ . REUTERS
Cảnh sát Mỹ bắt đầu được trang bị camera khi nào?
Ngày 9.4.2014, cảnh sát Darren Wilson ở Ferguson, Missouri, đã nổ súng về phía thanh niên da màu Michael Brown (18 tuổi) khiến nạn nhân thiệt mạng. Đến tháng 11 cùng năm, bồi thẩm đoàn quyết định không truy tố cảnh sát Wilson, dẫn đến làn sóng phẫn nộ của dư luận và biểu tình lan rộng, theo Reuters.
Dù ông Wilson rời ngành sau khi phiên tòa khép lại, lãnh đạo Sở cảnh sát Ferguson cũng phải từ chức để nhận trách nhiệm. Người dân yêu cầu phải cài camera cho cảnh sát nhằm ngăn chặn tình trạng lạm dụng quyền lực gây tổn hại cho người dân.
Tháng 12.2014, chính quyền dưới thời Tổng thống Barack Obama công bố khoản chi 263 triệu USD từ ngân sách liên bang cho việc huấn luyện và trang bị máy quay cho cảnh sát. Trong dịp này, 50.000 máy quay, trị giá 75 triệu USD, được trang bị cho các cảnh sát trên toàn nước Mỹ.
"Đó không chỉ là vấn đề của Ferguson, Missouri. Đó là vấn nạn trên toàn quốc", Tổng thống khi ấy là ông Barack Obama nói về việc trang bị camera cài cho cảnh sát đang thi hành công vụ.
Từ năm 2014, chính phủ Mỹ chi ngân sách để trang bị camera gắn trên người cho cảnh sát 32 tiểu bang . REUTERS
Bao nhiêu cảnh sát Mỹ được trang bị camera?
Theo dữ liệu gần đây nhất được đăng tải trên website của Viện Tư pháp Quốc gia thuộc Bộ Tư pháp Mỹ về việc trang bị máy quay cho cảnh sát, tính đến năm 2016, gần phân nửa trong số 15.328 cơ quan hành luật ở Mỹ đã mua camera. Trong số các sở cảnh sát lớn, con số này là 80%.
Nam Carolina trở thành bang đầu tiên bắt buộc toàn bộ các cơ quan hành luật trên địa bàn tiểu bang phải trang bị máy quay cho cảnh sát, cũng như thông qua các hướng dẫn và quy trình sử dụng.
Nevada yêu cầu những cảnh sát thường xuyên tiếp xúc với công chúng phải mang máy quay. Ở California, một số cảnh sát tuần tra trên đường cao tốc phải được trang bị camera. Còn luật của Connecticut yêu cầu cảnh sát tiểu bang và lực lượng cảnh sát đặc biệt, cũng như các sở cảnh sát thành phố nhận được trợ cấp từ ngân sách phải đeo máy quay khi tương tác với công chúng.
Như vậy, máy quay trở thành câu chuyện thường nhật của các lực lượng cảnh sát ở Mỹ. Tuy nhiên, trên thực tế, có bao nhiêu cảnh sát mang theo camera trong lúc làm việc?
Hóa ra câu trả lời phụ thuộc từng sở cảnh sát khác nhau.
Trong một số trường hợp, máy quay được sử dụng cho từng cuộc gọi trình báo, trong khi ở những trường hợp khác, máy quay chỉ được kích hoạt cho những tình huống cụ thể.
Camera được cài trên đồng phục của cảnh sát thành phố New York . REUTERS
Liệu cảnh sát được quyền tắt máy quay?
Như được đề cập ở trên, dù nhiều sở cảnh sát Mỹ áp dụng chương trình cài máy quay, hiện vẫn chưa có quy định liên bang chung về việc sử dụng hoặc thời điểm buộc phải kích hoạt. Và các cơ quan hành pháp tự đưa ra quyết định riêng.
Chẳng hạn, Sở cảnh sát Sacramento (bang California) liệt kê 16 trường hợp bắt buộc phải mở camera, bao gồm ngừng phương tiện giao thông, chạy đuổi theo đối tượng và những sự kiện biểu tình. Tuy nhiên, quy định lại không đề cập thời điểm phải kích hoạt chức năng thu âm.
Bên cạnh đó, chính sách của Sở cảnh sát Sacramento nêu rõ cảnh sát có thể tùy ý tắt camera trong những trường hợp cụ thể.
Ví dụ, nếu một người làm chứng hoặc nạn nhân từ chối cung cấp lời chứng trước camera, hoặc việc ghi hình "có thể can thiệp khả năng điều tra", cảnh sát có thể tắt máy quay.
Những lý do khác bao gồm lo ngại về quyền riêng tư và chứng kiến tội phạm tình dục.
Thế nhưng, cảnh sát thường không thể chỉnh sửa nội dung một khi đã ghi hình clip trong quá trình tiếp xúc. Vì vậy, một số cơ quan tìm cách trì hoãn thời điểm công bố clip. Trường hợp điển hình là vụ 5 cảnh sát đánh chết người da màu Tyre Nichols (29 tuổi) ở bang Tennessee hôm 7.1. Phía cơ quan chức năng mất đến 20 ngày trước khi công bố clip trong vụ việc.
Số vụ cảnh sát nổ súng tại Mỹ đang tăng hay giảm?
Bất chấp việc cài đặt máy quay, số vụ cảnh sát nổ súng gây chết người tiếp tục gia tăng.
Số liệu của tổ chức theo dõi tình trạng bạo lực ở cảnh sát (MPV), ít nhất 1.186 người thiệt mạng dưới họng súng cảnh sát trong năm 2022.
Tính từ đầu năm đến ngày 20.1, ít nhất 67 người chết vì cùng nguyên nhân, cao gấp 3 lần hơn nếu so với số ngày đến thời điểm đó trong năm.
Mỹ: Biểu tình tại nhiều nơi sau khi công bố video cảnh sát hành hung người da màu Ngày 27/1, nhiều cuộc biểu tình đã nổ ra trên khắp nước Mỹ chỉ vài giờ sau khi Sở cảnh sát thành phố Memphis, bang Tennessee (Mỹ) công bố đoạn video về vụ 5 cảnh sát đánh chết người da màu Tyre Nichols (29 tuổi). Hình ảnh trong đoạn video về vụ 5 cảnh sát đánh chết người da màu Tyre Nichols ở...