Cái chết của Chốt Đơn

Chưa đầy hai tuần phát hành, Chốt Đơn sắp khép lại hành trình phòng vé với doanh thu vỏn vẹn 5 tỷ đồng.

Từ vận hạn dùng AI xóa mặt Thùy Tiên, phim Việt sớm “chết yểu” ở phòng vé, để lại nhiều bài học về công nghệ, cách xử lý khủng hoảng khi diễn viên vướng ồn ào pháp lý.

Lỗ nặng với 5 tỷ đồng

Chỉ sau hai tuần phát hành, bộ phim Chốt Đơn , từng được kỳ vọng tạo dấu ấn nhờ việc đưa AI xóa mặt nữ chính, lại thành đề tài bàn luận của “dân trong nghề” vì doanh thu quá thấp. Dù có hệ thống rạp lớn hỗ trợ, phim vẫn chật vật giữ suất chiếu và được dự đoán sẽ rời rạp trong tình trạng thua lỗ nặng.

Sau hai tuần công chiếu, bộ phim của bộ đôi đạo diễn Bảo Nhân – Nam Cito chỉ thu về khoảng 5 tỷ đồng (tính đến tối 19/8), trong khi kinh phí sản xuất lên tới hàng chục tỷ đồng. Ba ngày cuối tuần vừa qua, phim chỉ bán được 4.913 vé/239 suất chiếu, đạt doanh thu 306 triệu đồng. Cả ngày 19/8, tác phẩm chỉ còn 74,4 triệu đồng từ 1.365 vé/126 suất chiếu.

Trước đó, từ suất chiếu sớm hôm 4/8, Chốt Đơnđã phủ sóng truyền thông và mạng xã hội , nhưng sự quan tâm lại chủ yếu xoay quanh câu hỏi “Ai thay vai nữ chính Thùy Tiên?”. Trong buổi ra mắt, ê-kíp chia sẻ đã dồn toàn bộ công sức và tiền bạc cho khâu hậu kỳ, chỉ mong có thể hòa vốn để trả lương nhân sự và hoàn tiền cho nhà đầu tư.

Chốt Đơn sớm rời rạp trong thua lỗ.

Trên các diễn đàn, nhiều khán giả bày tỏ “thương cho đoàn phim” khi cho rằng tác phẩm gặp vận xui vì ồn ào ngoài lề, thay vì được đánh giá trên phương diện nghệ thuật. Đến khi chính thức ra rạp, Chốt Đơnkhông tạo được sức hút như kỳ vọng, cả về chất lượng lẫn khả năng cạnh tranh phòng vé.

Trước tình hình doanh thu thảm hại, đạo diễn Nam Cito gọi đây là cú sốc lớn, trong khi nhà sản xuất nói xin lỗi nhà đầu tư vì kết quả phòng vé bộ phim sử dụng AI không được như kỳ vọng.

Với nhiều khán giả, hạn vận của Chốt Đơnkhông chỉ nằm ở việc phim ra rạp đúng mùa cạnh tranh khốc liệt, mà còn bởi chính bản thân sản phẩm đã tạo ra nhiều tranh cãi ngay từ đầu.

Quyết định thay thế gương mặt diễn viên bằng công nghệ AI vốn gây tò mò, cuối cùng lại trở thành “con dao hai lưỡi” khiến người xem xa lánh. Kết quả,Chốt Đơngần như mất chỗ đứng ở phòng vé, sớm rút lui trong thất bại.

Bài học đắt giá

Thất bại của Chốt Đơnkhông chỉ dừng ở câu chuyện dự án lỗ vốn, mà còn phản ánh nhiều vấn đề của điện ảnh Việt. Cái chết của “tác phẩm đầu tiên của Việt Nam có nữ chính là AI” cần được nhìn nhận ở ba góc độ từ quản lý sản xuất, chiến lược marketing cho đến cách ứng dụng công nghệ.

Nhìn nhận ở góc độ chuyên gia, nhà phê bình điện ảnh Nguyên Lê nhấn mạnh bài học quan trọng nhất cho nhà sản xuất, đạo diễn là giới hạn của mọi quyết định.

“Tôi thấy xót cho đoàn làm phim và đau cho ngành làm phim. Rõ ràng ê-kíp đã trải qua quá nhiều điều, quyết định của họ để phim vẫn ra rạp là một cử chỉ tôn trọng công sức của tất cả”, ông nói.

Tuy nhiên, chính quyết định này lại mở ra “hộp Pandora” trong ngành điện ảnh Việt, tạo ra nguy cơ lệch hướng khi thiếu cân nhắc kỹ về thông điệp và giá trị sáng tạo sau này. Việc này đặt ra hàng loạt câu hỏi không thể né tránh như “AI mang tính hỗ trợ hay thay thế? “AI giúp đỡ hay tạo đường tắt?” “Giá trị cá nhân đóng góp cho nghệ thuật sau này sẽ ở đâu?”, “Chúng ta có cấp bản quyền cho hình ảnh cá nhân như ở nền điện ảnh của Đan Mạch hay không?”…

Đồng thời, vấn đề của Chốt Đơnkhông nằm ở thị hiếu, mà ở cách tiếp cận khán giả. Khó có thể kết luận nhà sản xuất đã “sai” hay “đúng” khi đánh giá thị hiếu người xem. Ở đây, nên hiểu rằng việc đoàn phim dùng AI thay thế diễn viên chính vốn mang tính giải pháp tình thế, giữa lúc dự án có khả năng đắp chiếu vĩnh viễn, không phải một lựa chọn nghệ thuật đã được hoạch định từ đầu.

Vấn đề chuyên gia thắc mắc là đạo diễn, nhà làm phim có tinh thần tươi vui suốt hành trình quảng bá việc Chốt Đơndùng AI thay thế diễn viên. “Khó có thể tạo thiện cảm, tìm được sự thông cảm nơi khán giả khi dường như họ quên rằng diễn viên chính có vấn đề rất nghiêm trọng, và chính công nghệ áp dụng vẫn còn đang rất – rất gây tranh cãi”, nhà phê bình Nguyên Lê nói thêm.

Từ trường hợp cụ thể và gần như “khởi đầu trào lưu xóa mặt diễn viên bằng AI” như Chốt Đơn, hướng đi đắt giá cho các nhà sản xuất, đạo diễn tại Việt Nam là phải thiết lập cơ chế hỗ trợ chính thống dành cho các dự án gặp biến cố bất ngờ, đặc biệt về tài chính.

“AI xóa mặt Thùy Tiên” để lại nhiều bài học cho điện ảnh Việt Nam.

“Nếu đã có hỗ trợ thì ê-kíp không ngần ngại tìm diễn viên thật khác để thay Thùy Tiên và không mở ‘hộp Pandora’ đã nêu. Người thật vẫn là tài nguyên giá trị nhất vì những căn bản liên quan đến kể chuyện, hoà hợp âm hình… đặc biệt ở Việt Nam, chúng ta còn chưa khai thác hết”, chuyên gia nói thêm.

Case study mang tên “cái chết của Chốt đơn ” cũng gợi nhắc vấn đề chuyên môn vĩ mô. Thay vì trông cậy vào công nghệ, điện ảnh Việt nên chú trọng khâu thiết kế phân cảnh (storyboard) và xây dựng nền tảng đào tạo bài bản hơn.

Chuyên gia liên hệ việc Ridley Scott phải thay diễn viên chính trong All the Money in the World , đồng thời gợi mở thêm vấn đề. “Nếu có storyboard tỉ mỉ, việc tuyển diễn viên khác, hay dùng body double với trang phục, hoá trang và góc máy khéo léo hơn sẽ ra sao ? Tất nhiên yếu tố thời gian và kinh phí luôn là áp lực, nhưng đó là hướng đi đáng để học hỏi”, ông nhấn mạnh.

Vấn đề gây ra cái chết của Chốt đơn không dừng lại yếu tố kỹ thuật, mà còn ở nội dung tác phẩm.

Nhìn chung, việc sử dụng AI để xóa mặt và lồng tiếng cho nhân vật chính tạo ra những khung hình cứng nhắc, thiếu cảm xúc và không đồng nhất. Thay vì mang đến trải nghiệm điện ảnh, bộ phim lại giống một bản thử nghiệm công nghệ chưa hoàn thiện. Thậm chí, không ít người xem cảm giác mình bị lừa khi bỏ tiền mua vé, vì dù sao nhân vật trên phim “vẫn là Thùy Tiên”, “bỏ tiền ra để xem phiên bản Thùy Tiên chỉnh app”…

Thêm bài học cần bỏ túi là sự cẩn trọng trong khâu sản xuất, do điện ảnh vốn là nghệ thuật của cảm xúc. Quyết định mang tính “chữa cháy” trong kỹ thuật, nếu không được kiểm soát chặt chẽ có thể phá hỏng toàn bộ nỗ lực của cả ê-kíp.

Đến cùng, dù thất bại, Chốt đơn vẫn là thử nghiệm quan trọng – như nhận định của nhà sản xuất. Điều đó cho thấy AI có thể hỗ trợ điện ảnh, nhưng không thể thay thế cảm xúc và tự nhiên của diễn viên thật. Nên có cơ chế hỗ trợ, phòng ngừa dự án gặp khó khăn. Công nghệ chỉ nên đóng vai trò công cụ hỗ trợ sáng tạo, chứ hoàn toàn không thể là con đường tắt để thay thế yếu tố con người của “nghệ thuật thứ bảy” tồn tại hơn 130 năm.