Cách Ukraine vây hãm quân Nga ở Kursk và cái giá phải trả

Không chỉ nỗ lực tiến sâu vào Kursk, quân đội Ukraine còn chủ động cắt đứt các cây cầu quan trọng nằm ở phía Nam tỉnh này, lộ rõ ý định vây hãm quân Nga tại đây.

Ukraine đang tiến dần đến mục tiêu đó. Tuy nhiên, Ukraine có thể phải trả giá không nhỏ cho ý đồ này.

Ukraine phá cầu, toan tính vây hãm quân Nga ở Tây Nam Kursk

Ngày 19/8/2024, giới phân tích quân sự nhận định, quân Ukraine có khả năng bao vây lực lượng Nga làm nhiệm vụ bảo vệ vùng lãnh thổ nằm giữa một con sông ở Kursk và biên giới Nga – Ukraine. Trước đó, Ukraine đã oanh tạc những cây cầu là lối đi duy nhất để tiếp tế cho lực lượng Nga tại đây hoặc để họ rút lui.

Hình ảnh vệ tinh về một cây cầu bắc qua sông Seym ở Kursk bị sập một đoạn do Ukraine không kích. Nguồn: Planet Labs 2024

Trong cuộc phản công vào đất Nga (bắt đầu từ ngày 6/8), quân Ukraine nhanh chóng phá vỡ phòng tuyến mỏng của Nga ở biên giới, tỏa rộng ra thông qua các con đường chính và đánh chiếm các thị trấn, làng mạc sâu hơn trong lãnh thổ Nga.

Không dừng lại ở việc tiến quân, Ukraine còn không kích các cây cầu quan trọng tại đây – động thái này được cho là nhằm vào khu vực nằm giữa sông Seym, biên giới Ukraine và một khu đất mà Ukraine đã kiểm soát bên trong lãnh thổ Nga. Việc phá cầu như vậy có thể tạo thế vây chặt quân Nga đang đóng tại đó. Theo các thông cáo của không quân Ukraine và các đăng tải trên mạng xã hội của quan chức và bình luận viên quân sự Nga, cả 3 cây cầu bắc qua đoạn sông Seym đi qua đây đều đã bị đánh sập hoặc làm hư hại nặng.

Các mạng xã hội Nga đăng tải các bức ảnh về một cây cầu vẫn chưa sập nhưng có một lỗ thủng lớn ở mặt cầu.

Hôm 19/8, Roman Alekhin – cố vấn cho quyền Thống đốc tỉnh Kursk (Nga) thừa nhận: “Trong đêm, kẻ thù đã đánh vào cây cầu thứ 3″.

Phía Nga đối phó bằng cách dựng cầu phao qua một đoạn sông Seym chiến lược giữa các ngôi làng Zvannoe và Glushkovo để đảm bảo hoạt động hậu cần. Tuy nhiên, quân Ukraine đã sử dụng hàng loạt UAV cảm tử để phá hủy cầu phao mới bắc của Nga. Theo hình ảnh vệ tinh, cây cầu tạm của Nga đã biến mất và có nhiều khói xám bốc lên từ khu vực này.

Hôm 20/8, quân đội Ukraine thông báo đã chiếm thêm một ngôi làng nữa của Nga, tên là Martynovka. Cũng xuất hiện video về cảnh lính Ukraine giao chiến ác liệt tại thôn Malaya Loknya. Binh sĩ Ukraine ngồi trong xe chiến đấu bộ binh Marder để bắn về phía đối phương. Một vài ngôi nhà bốc cháy.

Hiện không rõ chính xác còn bao nhiêu quân nhân Nga bị kẹt trong khu vực giữa sông Seym và biên giới với Ukraine. Lãnh thổ này bao gồm thị trấn Glushkovo, với dân số khoảng 5.000 người trước thời điểm nổ ra cuộc đột kích của Ukraine. Theo ước tính của Guardian, có khoảng 2.500 lính nghĩa vụ Nga đang bị kẹt trong khu vực này. Một bộ phận dân thường thì đã sơ tán bằng thuyền nhỏ.

Trong xung đột vũ trang Nga – Ukraine (chủ yếu diễn ra trên các cánh đồng bằng phẳng tại Ukraine và Nga), chiến thuật chủ lưu của quân đội hai bên là tìm cách vây hãm đối phương. Trong đó, tình huống bị dồn đến bên bờ sông được coi là một điều đáng sợ.

Trước năm 2022, Ukraine từng chấp nhận ngừng bắn ở miền Đông nước này vào năm 2015 sau khi binh sĩ của họ bị lực lượng nổi dậy bao vây tại thị trấn Debaltseve. Còn vào năm 2022, quân Nga từng bị vây khi vượt sông bất thành tại ngôi làng Bilohorivka, với hậu quả là nhiều quân nhân tử trận.

Có khả năng Glushkovo sẽ là mục tiêu tiếp theo của Ukraine sau khi họ chiếm được thị trấn chiến lược Sudzha của tỉnh Kursk.

Lợi thế của Ukraine nếu bao vây thành công

Mykola Bielieskov – nhà phân tích quân sự thuộc nhóm phi chính phủ Come Back Alive chuyên hỗ trợ quân đội Ukraine, cho biết: Quân Nga có thể buộc phải rút khỏi khu vực này nếu họ có nguy cơ bị cắt đứt tuyến tiếp tế hoặc phương tiện rút lui.

Ông Bielieskov nhận định: “Tấn công các cây cầu đó sẽ gây phức tạp cho đối phương hoặc ngăn chặn hoàn toàn họ trong nỗ lực duy trì lực lượng ở bờ Nam của sông Seym”.

Nếu quân Ukraine kịp tiến tới bờ sông, họ sẽ giành được lợi thế tạo rào cản tự nhiên phía trước cuộc phản kích của Nga.

Sử gia quân sự Vasyl Pavlov cho rằng chiến lược dùng sông làm chướng ngại vật phòng thủ đã trở nên rõ ràng trong tiến trình chiến dịch Kursk do Ukraine tiến hành. Trả lời một cuộc phỏng vấn, ông Pavlov cho biết: Lực lượng Ukraine tiến dọc theo 2 sông là Seym và Psei; tại mỗi con sông, họ đều tận dụng dòng nước làm vật cản tự nhiên để ngăn chặn các cuộc phản kích của Nga.

Sử gia Pavlov nói: “Chúng ta thấy các cuộc tiến công của Ukraine đều có hướng song song với cấu trúc địa hình. Toàn bộ chiến dịch tiến công được che chắn bằng 2 con sông”.

Các nhà bình luận quân sự của cả Nga và Ukraine đều nhận thấy Ukraine tăng cường oanh tạc thị trấn Tetkino của Nga, thị trấn này nằm ở gờ phía Nam của khu vực mà quân Nga đang có nguy cơ bị kẹt trong đó. Hoạt động quân sự này có thể tạo thêm áp lực lên binh lính Nga tại đây.

Quân Ukraine cũng đã tiến sâu hơn vào lãnh thổ Nga nhưng vấp phải sự kháng cự mạnh hơn.

Hiện vẫn có bức màn bí mật phủ lên các mục tiêu cuối cùng của Ukraine trong chiến dịch đột kích Kursk. Nếu Ukraine tiến được sâu hơn, họ sẽ đưa được các trung tâm đường sắt của Nga vào tầm bắn của pháo binh Ukraine. Quân đội Nga dựa nhiều vào đường sắt để bảo đảm hậu cần. Ivan Kyrychevsky – chuyên gia quân sự nhận xét trên kênh Espresso TV của Ukraine rằng khoảng 1.448km đường sắt ở miền Tây nước Nga hội tụ tại 2 giao lộ ở tỉnh Kursk, trong đó một cái là tại thị trấn Lgov.

Cái giá đắt Ukraine có thể phải trả khi dồn quân vây ép Nga

Matthew Savill – Giám đốc về khoa học quân sự tại cơ sở nghiên cứu quốc phòng RUSI (trụ sở tại London, Anh) đánh giá rằng còn quá sớm để khẳng định chiến dịch của Ukraine tấn công vào Kursk là một nước cờ sáng suốt, gây khó thực sự cho Nga hay là một sai lầm trầm trọng, có thể khiến Ukraine mất đi các đơn vị ưu tú nhất của mình.

Truyền thông Nga cho hay, Tổng thống Putin đã ra lệnh cho các tướng lĩnh Nga phải đánh bật hoàn toàn quân Ukraine khỏi tỉnh Kursk vào ngày 1/10 tới.

Theo ước tính của chuyên gia Savill, Ukraine đã tung vào chiến dịch này khoảng 8.000 lính dày dạn kinh nghiệm trận mạc – những quân nhân này được điều động từ 12 lữ đoàn, trong đó có những đơn vị chiến đấu tại những vị trí nóng bỏng ở mặt trận phía Đông.

Chuyên gia Savill đánh giá tiếp: ” Chiến dịch Kursk mà Ukraine đang tiến hành nằm ở lưng chừng, không phải là cuộc phản công lớn nhưng cũng chẳng phải là một vụ đột kích nhỏ lẻ. Chiến dịch này đem lại lợi thế chiến thuật nhất định cho Ukraine nhưng không mang lại tác động đáng kể nào ở cấp chiến dịch. Và Ukraine đang phải chắt chiu lực lượng, không thể hứng chịu thêm thương vong lớn”.

Trong lúc Ukraine tiến tương đối nhanh ở tỉnh Kursk thì quân đội Nga lại xốc tới vững chắc ở miền Đông Ukraine. Hôm 20/8, điện Kremlin xác nhận lực lượng quân sự Nga đã chiếm được thị trấn Niu-York, nơi chiến sự đã xảy ra từ tận năm 2014. Chính Tổng thống Ukraine Zelensky thừa nhận tình hình ở tỉnh Donetsk đang rất khó khăn với Ukraine. Còn theo Bộ Tổng tham mưu quân đội Ukraine, đã có tới 14 cuộc đụng độ ở thị trấn Toretsk, nơi Moscow đang nỗ lực chiếm bằng được, và 34 cuộc đụng độ khác tại khu vực Pokrovsk. Nhiều cư dân thị trấn Pokrovsk đã sơ tán sau khi giới chức Ukraine cảnh báo chiến sự sẽ bao trùm toàn nơi này trong chưa đến 2 tuần nữa.