Cách Sony hồi sinh

Từng ở bên bờ vực sụp đổ, mảng điện tử của Sony đã trở lại và lãi lớn trong vài năm qua. Đây là kết quả của sự cải tổ mạnh mẽ từ lãnh đạo cao nhất của công ty này.

Kết quả kinh doanh mảng điện tử của tập đoàn Sony đang tốt lên. Năm 2020, lần đầu tiên lợi nhuận của hãng vượt 1 nghìn tỷ yên (9 tỷ USD).

Trong bài phỏng vấn với Nikkei Asia , ông Kazuo Hirai, cựu Giám đốc điều hành Sony đã chia sẻ về quá trình trẻ hóa và đổi mới của Sony trước sự cạnh tranh từ các đối thủ Trung Quốc và Hàn Quốc.

Sony từng ở bên bờ vực sụp đổ

Khi Hirai nhậm chức chủ tịch và giám đốc điều hành vào tháng 4/2012, Sony đã chìm trong khủng hoảng với khoản lỗ 456,6 tỷ yên (4,1 tỷ USD). Đó là năm thứ tư liên tiếp Sony chịu lỗ. Ông Hirai phải đối mặt với những nghi ngờ về khả năng lãnh đạo của mình từ mọi người xung quanh và các cổ đông.

Sự hoài nghi với Hirai bắt nguồn từ chính sự nghiệp của ông trước đó. Ông gia nhập CBS/Sony, hiện được gọi là Sony Music Entertainment, vào năm 1984 và trải qua hơn một thập kỷ ở đó. Ông cũng từng lãnh đạo mảng máy chơi game của Sony tại thị trường Mỹ.

Vào thời điểm đó, Sony hoàn toàn lép vế trước Samsung và LG.

Hirai chỉ tham gia vào mảng điện tử của Sony khi ông được bổ nhiệm làm phó chủ tịch điều hành vào năm 2011, và một năm sau được thăng chức lên vị trí cao nhất.

“Tôi nghĩ mình buộc phải làm, không thể từ chối vị trí đấy. Tôi đau đớn nhận ra ngành kinh doanh điện tử không có định hướng cụ thể. Vào thời điểm đó, chúng tôi thua hoàn toàn trước Samsung và LG của Hàn Quốc. Toàn bộ tổ chức đều thiếu tự tin”, ông Hirai cho biết.

Trong một dịp nhân viên đang giới thiệu về một mẫu TV Sony mới, ông Hirai đã thất vọng vì sự thiếu tinh thần làm việc. Ngay từ đầu, công ty chỉ dự định giới thiệu sản phẩm mới mà không có bất kỳ động thái cạnh tranh nào với Samsung hay các đối thủ khác.

Khi đó, Sony hoàn toàn thua trước Samsung và LG.

Cựu CEO Sony Kazuo Hirai nhận xét về tình hình năm 2012.

Khi Hirai nắm quyền lãnh đạo Sony, mảng kinh doanh TV của hãng đã thua lỗ trong 8 năm hoạt động. Những ngày tháng vinh quang của Sony khi hãng giới thiệu một chiếc micro TV 5 inch hay TV màn hình phẳng đầu tiên trên thế giới đã không còn nữa.

Đối với ông, mảng kinh doanh điện tử là biểu tượng của một Sony “đang sụp đổ”.

Tuy nhiên, ông không chấp nhận sự đi xuống của Sony. Hirai đã nghiêm túc lắng nghe những nhân viên để tìm hiểu những gì họ nghĩ trong đầu. Ông cho rằng các nhân viên vẫn có niềm tự hào và gắn bó với công ty, nhưng cấp trên của họ thì lại thường phớt lờ các ý tưởng.

“Tình hình lúc bấy giờ rất nguy cấp. Tuy nhiên, tôi cũng nhận thấy niềm đam mê rất lớn của các nhân viên. Sony vẫn còn giá trị”, ông kể lại.

Sự cải tổ theo tinh thần “kando”

Việc cải tổ ngành kinh doanh điện tử là không thể tránh khỏi. Hirai bắt đầu công cuộc vực dậy Sony bằng một quyết định bất ngờ: bán trụ sở chính của Sony tại New York, Mỹ, nơi được biết đến với những thiết kế độc đáo. Cũng trong năm đó, Sony tiếp tục bán đi một tòa nhà tại thành phố Tokyo, Nhật Bản.

Cùng với đó, Sony đã bắt đầu những cải cách sâu rộng, bao gồm việc bán các mảng kinh doanh hóa chất, pin, máy tính cá nhân và loại bỏ hơn 10.000 nhân viên. Trong khi người ngoài nhận thấy đây là dấu hiệu hồi sinh của Sony thì những nhân viên cũ lại tỏ ra sợ hãi.

Kazuo Hirai, cựu CEO và Chủ tịch của Sony.

Khi hãng thông báo bán mảng kinh doanh laptop Vaio, Hirai đã nhận một lá thư phàn nàn từ Tamotsu Iba, giám đốc tài chính đầu tiên của Sony, người đã hỗ trợ công ty từ những ngày đầu thành lập. Ông Hirai đã từ chối lời đề nghị gặp mặt và nói chuyện của ông Iba.

“Nói ngắn gọn thì thư cho rằng mọi việc ngày xưa tốt hơn và đề nghị ban lãnh đạo coi trọng mảng kinh doanh điện tử. Ngoài ra, trong thư còn có đề xuất kêu gọi sự từ chức của ban lãnh đạo, bao gồm chính tôi”, ông Hirai hồi tưởng lại.

Ông còn nhận được ý kiến tương tự từ nhiều nhân viên và lãnh đạo cũ của Sony. Tuy nhiên, Hirai cho rằng chúng chỉ là những lời hoài niệm.

Chúng tôi không thể tồn tại bằng suy nghĩ Sony từng sản xuất ra máy nghe nhạc Walkman.

Cựu CEO Sony Kazuo Hirai.

“Chúng tôi không thể tồn tại bằng suy nghĩ Sony từng sản xuất ra máy nghe nhạc Walkman”, Hirai chia sẻ thẳng thắn.

Trong 6 năm, ông Hirai đã cắt giảm gần 30% nhân sự, từ 162.700 xuống còn 117.300 người. Hirai thừa nhận rằng các cuộc cải cách “đi kèm với đau đớn”.

Giữa hàng loạt chỉ trích nhắm vào Hirai, cho rằng một người mới tham gia vào lĩnh vực kinh doanh điện tử không thể hoàn thành nhiệm vụ của mình trên cương vị chủ tịch, ông đã bắt đầu vạch ra giai đoạn tiếp theo trong quá trình tái thiết của Sony. Ông nhận ra rằng “Sony không có sứ mệnh, giá trị hay tầm nhìn nào”. Mỗi mảng kinh doanh của tập đoàn này đều có định hướng riêng và chẳng liên quan đến nhau.

Tinh thần Kando được ông Hirai mang vào từng sản phẩm của Sony.

Tin rằng câu trả lời nằm ở chính công ty, Hirai đã đến thăm các nhà máy, trung tâm nghiên cứu và phát triển của Sony trên khắp thế giới. Ông cho rằng từ khi thành lập, tinh thần của Sony đã luôn xoay quanh từ “kando”, nghĩa là “xúc động” trong tiếng Nhật.

“Tôi tin rằng tôi có thể chỉ ra những gì các nhà sáng lập muốn đạt được, và đó là kando”, ông giải thích. Từ khi ra đời năm 1946, các sản phẩm của Sony luôn hướng đến việc khiến người dùng kinh ngạc. Tinh thần ban đầu của Sony, được nhấn mạnh trong những tài liệu thời kỳ đó, hướng tới sự tự do và cởi mở. Sony cũng là nơi các kỹ sư có động lực nâng cao kỹ năng của mình.

Hirai giải thích sứ mệnh của Sony là trở thành “công ty tạo ra các sản phẩm mang đậm dấu ấn kando”.

Sony mới rất khác biệt

Bốn năm sau quá trình cải tổ của mình, Hirai từ chức chủ tịch kiêm CEO và nhường lại vị trí cho Kenichiro Yoshida vào tháng 4/2018. Ông Yoshida từng đứng đầu Sony Network Communications và là giám đốc tài chính.

Sau 3 năm, Yoshida tiếp tục đi theo con đường mà Hirai đã đề ra. Với mục tiêu tạo ra một “chuỗi giá trị kando” bao gồm các sản phẩm và dịch vụ của Sony. Yoshida cố gắng phát triển một mô hình kinh doanh kết nối các mặt hàng điện tử, phim ảnh, âm nhạc, trò chơi và các mảng khác nhau. Ông thậm chí đã công bố một kế hoạch đầy tham vọng để mở rộng “cộng đồng quan tâm đến việc truyền tải tinh thần kando” lên 1 tỷ người.

Theo Nikkei , khi nhậm chức Yoshida cho biết mình không phải kiểu lãnh đạo luôn gật đầu, mà sẽ thường xuyên nêu ra ý kiến của mình dù khó nghe.

“Đó chính là thứ tôi muốn”, ông Hirai đáp lại.

Triết lý quản lý của Hirai là tìm kiếm những ý kiến khác biệt.

“Bạn nên tìm những người có quan điểm khác với bạn và để họ có tiếng nói của mình”, ông cho biết. Bản thân ông Hirai cũng từng bị sốc văn hóa khi chuyển từ New York về sống ở Nhật Bản trong thập niên 1970. Ông cho rằng giáo viên Nhật Bản khi đó không thích cách ông đặt quá nhiều câu hỏi.

Ông Hirai và người kế nhiệm mình, Kenichiro Yoshida

“Đi đâu tôi cũng thuộc vào thành phần thiểu số”, Hirai kể lại. Những trải nghiệm đó khiến ông càng trân trọng sự khác biệt khi làm quản lý.

Sau khi từ chức CEO, Hirai trở thành Chủ tịch của Sony. Chỉ một năm sau, vào năm 2019, ông từ chức và rời công ty. Hiện tại Hirai đang là một trong những cố vấn của Sony.

“Tôi có khả năng quản lý một công ty hiệu quả khi nó gặp khó khăn. Có những người giỏi hơn trong việc vạch ra các chiến lược tăng trưởng. Tôi đã rút lui khỏi thế giới kinh doanh và sẽ không bao giờ quay trở lại”, Hirai trả lời khi được hỏi về cuộc hồi sinh của Sony.