Cách nhìn mới, biện pháp mới ngăn chặn tệ nạn m.a tú.y

Hai mươi năm qua, mặc dù đấu tranh quyết liệt và thu được nhiều kết quả nhưng thực tế tội phạm m.a tú.y tinh vi và quy mô ngày càng lớn.

Tuyến mua bán vận chuyển rộng hơn; người sử dụng trái phép và nghiệ.n ma túy gia tăng về số lượng, lạm dụng nhiều loại m.a tú.y và m.a tú.y tổng hợp dần chiếm tỷ lệ tuyệt đối, gây lây lan tệ nạn nhanh hơn và hậu quả nghiêm trọng hơn… , Thiếu tướng Phan Anh Minh, nguyên Phó Giám đốc Công an TP Hồ Chí Minh, nhận định.

Cần tập trung và ưu tiên cho ngăn ngừa phát sinh người nghiệ.n mới

Nhận định chứa đựng nhiều trăn trở này được đưa ra tại Hội nghị đán.h giá thực trạng tình hình công tác phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật về m.a tú.y trên địa bàn thành phố do Thành ủy TP Hồ Chí Minh tổ chức mới đây. Ông Minh thẳng thắn: “Phải nhìn nhận ngay rằng chúng ta chưa đạt yêu cầu bao trùm là kiềm chế và kéo giảm tội phạm lẫn tệ nạn về m.a tú.y”.

Lý do là do có sự tương tác rất mạnh giữa tội phạm về tệ nạn m.a tú.y và cả tội phạm hình sự, tình hình an ninh trật tự nói chung cho dù chúng ta đã tấ.n côn.g mạnh, triệt xóa được nhiều đường dây m.a tú.y lớn. Trong đó người nghiệ.n có nguy cơ cao phạm tội từ nghiêm trọng đến đặc biệt nghiêm trọng. Người nghiệ.n cũng là mầm truyền nhiễm phát sinh thêm người nghiệ.n mới.

“Người sử dụng trái phép chất m.a tú.y và nghiệ.n ma túy không chỉ là thị trường nuôi sống tội phạm về m.a tú.y mà còn là nguồn nhân lực tiếp tay cho các tổ chức buôn bán m.a tú.y. Cũng chính người nghiệ.n là thành tố làm gia tăng phạm pháp hình sự, tác động xấu đến an ninh trật tự”, Thiếu tướng Phan Anh Minh phân tích.

Số m.a tú.y tang vật trong vụ án bắt giữ hơn 1,1 tấn m.a tú.y.

Đồng quan điểm, ông Nguyễn Xuân Lập, Cục trưởng Cục Phòng chống tệ nạn xã hội (Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội) đề nghị các cơ quan chức năng cần xem là nguyên tắc để áp dụng trong xử lý. Ông cho rằng không thể xem người nghiệ.n chỉ là người bệnh vì nếu thế sẽ rất khó có sự quản lý, giám sát chặt chẽ những người này – vốn là những đối tượng có nhiều nguy cơ phạm tội hình sự.

Vấn đề quản lý người nghiệ.n ở cấp phường, cấp xã trên thực tế không triển khai được vì rất nhiều điều không khả thi. Đặc biệt, ông Lập cũng khẳng định việc điều trị cai nghiệ.n thay thế bằng Methadone cũng chưa thực sự hiệu quả, cần được xem xét lại…

Tuy nhiên hiện nay, giải pháp cai nghiệ.n tập trung hoặc bắt buộc vẫn phải được xem là biện pháp hữu hiệu nhất và rõ rệt làm giảm bớt ngay nguồn cầu, đảm bảo an ninh trật tự và hạn chế phát sinh người nghiệ.n mới.

Số lượng người nghiệ.n ở TP Hồ Chí Minh tăng dần theo từng năm. Theo Công an TP Hồ Chí Minh, riêng qua kiểm tra đối chiếu nhóm người có nơi cư trú ổn định tại thành phố phát hiện nghiệ.n trong tháng cao điểm phòng chống m.a tú.y năm 2018, đã ghi nhận ngoài dữ liệu quản lý (tức sót lọt) hơn 82%. Do không có dữ liệu về người nghiệ.n không có nơi cư trú ổn định để thống kê xác suất nhưng chắc chắn tỷ lệ sót lọt số người nghiệ.n này cũng sẽ cao hơn rất nhiều, do rất khó quản lý công dân không nơi cư trú ổn định.

Ông Lê Minh Tấn, Giám đốc Sở Lao động, Thương binh và Xã hội TP Hồ Chí Minh cho biết, hiện nay số lượng người dùng m.a tú.y trẻ hóa và dùng cùng lúc nhiều loại m.a tú.y tăng mạnh, nhất là sử dụng m.a tú.y tổng hợp tại những nơi kinh doanh dịch vụ nhạy cảm như bar, vũ trường, quán karaoke… Trong khi đó, việc quản lý, cảm hóa người nghiệ.n, người sau cai nghiệ.n và hoạt động cai nghiệ.n tại cộng đồng không đạt hiệu quả như mong muốn.

Do đó, theo Thiếu tướng Phan Anh Minh, cần có quan điểm nhìn nhận toàn diện hơn về người nghiệ.n. Họ thuộc đối tượng có nguy cơ vi phạm pháp luật cao, cần được chăm sóc, điều trị và quản lý đặc biệt. “Nên chọn phương pháp tập trung và ưu tiên cho ngăn ngừa phát sinh người nghiệ.n mới, can thiệp sớm và kéo dài hơn đối với người vi phạm hoặc có nguy cơ vi phạm về m.a tú.y, không chờ đến khi nghiệ.n nặng”.

Để thực hiện, Thiếu tướng Phan Anh Minh kiến nghị các cơ quan tố tụng cần nhanh chóng khắc phục một số nhược điểm tồn tại lâu nay. Theo đó, cần khắc phục thói quen chỉ tập trung vào xử lý 3 tội danh tàng trữ, vận chuyển và mua bán trái phép chất m.a tú.y (chiếm đến hơn 99% án truy tố) mà bỏ qua nhiều hành vi phạm tội là tác nhân gây phát sinh người nghiệ.n, như lôi kéo, cưỡng ép, tổ chức, chứa chấp và giao dịch các công cụ để sử dụng trái phép chất m.a tú.y đã bị phát hiện ở tất cả các quận, huyện. Ở Bình Tân, quận 3, Phòng Cảnh sát hình sự đã xử lý được rất nghiêm loại tội phạm này do áp dụng khung hình phạt cao đối với hành vi tàng trữ.

Ông Minh đề nghị cần cố gắng xử 1/3 số vụ án có thêm nhóm tội nêu trên. Bên cạnh đó, phải mở rộng điều tra được 50% vụ án về m.a tú.y có đồng phạm vì tội phạm m.a tú.y là tội phạm có tổ chức. Hiện nay hơn 70% vụ án m.a tú.y chỉ có 1 bị cáo và không có đồng phạm.

Truy tìm, kê biên tài sản của tội phạm về m.a tú.y, nhằm tạo cơ sở cho phán quyết tịch thu và triệt xóa nguồn lực tài chính để tái phạm cũng là việc quan trọng. Ngoài nâng cao khả năng kiểm soát biên giới và cửa khẩu, nên xem xét lại các quy định gây cản trở hợp tác tư pháp quốc tế khiến cho hoạt động trung chuyển lộng hành hơn do tội phạm tin rằng khó có thể bị xử lý.

Cần cập nhật danh mục các chất m.a tú.y theo công bố của Ban Thư ký Công ước về các chất m.a tú.y mà Việt Nam đã tham gia thay cho chờ xuất hiện và gây tác hại tại Việt Nam; cụ thể hóa quy định về cho đi có kiểm soát áp dụng cho cả đối sách với hành vi vận chuyển quốc tế lẫn nội địa; mở rộng thẩm quyền quyết định tương trợ tư pháp đáp ứng yêu cầu cấp bách trước hoạt động nhanh lẹ của tội phạm về m.a tú.y…

Một đối tượng trong đường dây m.a tú.y khủng với 21 bánh heroi.n, 9kg m.a tú.y đá, 4kg Ketamine… bị các chiến sĩ Phòng Cảnh sát điều tra tội phạm về m.a tú.y bắt giữ vào đầu tháng 5-2019.

Cần một số giải pháp đặc thù

Trong 5 năm gần đây, tỷ lệ các vụ m.a tú.y tổng hợp bị bắt giữ tăng trung bình 105% mỗi năm. Riêng 6 tháng đầu năm 2019, cơ quan chức năng đã thu giữ hơn 1,1 tấn m.a tú.y tổng hợp. Các đối tượng phạm tội buôn bán nhiều loại m.a tú.y cùng lúc chứ không tập trung vào heroi.n như trước đây. Chúng thường trang bị vũ khí quân dụng để thanh toán lẫn nhau và sẵn sàng chống trả khi bị phát hiện, truy đuổi…

Nếu trước kia m.a tú.y chỉ chuyển qua đường hàng không, giấu trong hành lý, bưu phẩm… với số lượng hạn chế, thì nay các đối tượng đã móc nối đưa m.a tú.y từ khu vực Tam Giác Vàng tập kết tại các kho bãi của tư nhân ở TP Hồ Chí Minh…

Từ năm 2010 đến nay, cơ quan chức năng thành phố đã phát hiện hơn 15.500 vụ, bắt hơn 31.000 đối tượng, khởi tố 11.500 vụ với 15.400 đối tượng, thu giữ hơn 50kg heroi.n, 77kg cocain và gần 2,5 tấn m.a tú.y tổng hợp. Từ các vụ án khám phá gần đây, có thể thấy TP Hồ Chí Minh vừa là đầu mối trung chuyển m.a tú.y vừa là nơi tiêu thụ với số người nghiệ.n, người sử dụng trái phép ngày càng tăng. Đại tá Đinh Thanh Nhàn, Phó Giám đốc Công an TP Hồ Chí Minh, cho biết: “Tội phạm m.a tú.y là tội phạm của các loại tội phạm, gây hệ lụy lớn đến an ninh trật tự”.

Một số đối tượng trong vụ tàng trữ, vận chuyển trái phép chất m.a tú.y với số lượng hơn 1,1 tấn do Công an TP Hồ Chí Minh triệt phá, tháng 4-2019.

Bí thư Thành ủy Nguyễn Thiện Nhân cũng nhấn mạnh: “Chừng nào còn m.a tú.y và tội phạm m.a tú.y thì thành phố chưa bình yên, an ninh và cuộc sống của người dân bị đ.e dọ.a. Vì thế, ngoài việc tăng cường, nâng cao hiệu quả công tác phòng, chống và kiểm soát m.a tú.y, TP Hồ Chí Minh cần nghiên cứu áp dụng một số giải pháp đặc thù mới có thể ngăn chặn được tệ nạn m.a tú.y hiện nay”.

Bí thư Thành ủy Nguyễn Thiện Nhân đã đề xuất các cơ quan liên quan nghiên cứu dự thảo phân loại địa bàn về tệ nạn m.a tú.y. Trong 3 tháng cuối năm 2019 có thể phân loại 4 nhóm địa bàn theo mức độ: Mua bán tiêu thụ nhỏ lẻ; Mua bán có địa điểm tập trung có quy mô lớn hơn; Có cơ sở nhà hàng, tụ điểm vũ trường, khách sạn, chung cư cho thuê sử dụng mua bán m.a tú.y quy mô lớn lặp đi lặp lại; Có nguy cơ sản xuất tại chỗ, tàng trữ m.a tú.y quy mô lớn. Sau khi đán.h giá địa bàn sẽ yêu cầu các địa phương có giải pháp cụ thể, đăng ký mục tiêu với cấp ủy cấp trên gắn với trách nhiệm người đứng đầu. Đây là một trong các tiêu chí đán.h giá công tác cuối năm, từ đó nâng cao trách nhiệm của cấp ủy chính quyền địa phương với công tác phòng chống m.a tú.y…

Về giải pháp cấp bách, Bí thư Thành ủy nhấn mạnh phải xử lý triệt để các tổ chức, đường dây liên quan đến m.a tú.y, đồng thời ngăn chặn không để Việt Nam nói chung, TP Hồ Chí Minh nói riêng thành nơi trung chuyển m.a tú.y ra nước ngoài, không để tái trồng cây có chất gây nghiệ.n và kiểm soát chặt chẽ các loại tiề.n chất.

Đổi mới công tác truyền thông về tệ nạn m.a tú.y cũng là điều cần quan tâm. Ban Tuyên giáo Thành ủy, Sở Thông tin và Truyền thông phải phối hợp chặt chẽ hơn nữa với các cơ quan truyền thông thành phố và Trung ương tăng cường thông tin về tác hại của m.a tú.y một cách đều đặn, có liều lượng phù hợp, làm sao để người dân “phải thấm, phải sợ” khi nghe đến m.a tú.y.

Ngoài ra, Sở Giáo dục và Đào tạo phải tuyên truyền, cảnh báo quyết liệt đối với học sinh, sinh viên về tác hại của m.a tú.y, nhất là những loại chất kích thích, gây nghiệ.n mới như bóng cười, cỏ Mỹ… Bên cạnh đó, cơ quan chức năng cũng cần lắng nghe người dân để sớm nhận phản ảnh về tình trạng “bảo kê” trong hoạt động này. Bí thư Nguyễn Thiện Nhân cho rằng có thể chính quyền không báo cáo kịp thời nhưng người dân sẽ biết, để từ đó có cơ sở điều tra, xử lý.

Phú Lữ

Theo cand.com.vn