Cách làm xôi ngũ sắc rất đẹp mắt của người Tày

Xôi ngũ sắc không chỉ đẹp mắt mà còn mang đến hương vị thơm ngon. Nhiều người nghĩ rằng để làm được món xôi ngũ sắc này rất khó, tuy nhiên trên thực tế món xôi này cũng không quá khó làm như nhiều người vẫn nghĩ. Dưới đây là cách giúp bạn trổ tài nấu xôi ngũ sắc đẹp, ngon nhất.

Cách làm xôi ngũ sắc rất đẹp mắt của người Tày

Người Tày ở nước ta phân bố rộng trên cả nước và sống ở hầu hết tại các vùng núi cao. Họ có truyền thống văn hóa lâu đời, có chữ viết riêng và có điều kiện kinh tế phát triển hơn các dân tộc khác. Những nét đặc sắc về văn hóa của người Tày không những được thể hiện trong các hội làng, những bài ca, tiếng hát dân gian mà còn trong cả những nét văn hoá ẩm thực phong phú. Và xôi ngũ sắc là một trong những sản phẩm nổi bật của họ.

Xôi ngũ sắc

Gọi là xôi ngũ sắc vì món xôi này được tạo thành từ 5 màu sắc khác nhau: trắng, đỏ, xanh, tím, vàng tượng trưng cho ngũ hành kim, mộc, thủy, hỏa, thổ. Người Tày thường làm xôi ngũ sắc vào các ngày cúng giỗ, cưới hỏi, vào nhà mới và các ngày mồng 5 tháng 5, rằm tháng bảy hàng năm… với mong muốn gia đình gặp nhiều may mắn, gia chủ làm ăn phát đạt.

Nguyên liệu làm xôi ngũ sắc bao gồm: gạo nếp thơm dẻo, gạt đều không lẩn tẻ trộn đều cùng các loại lá cây rừng để nhuộm màu. Tùy thuộc vào mỗi loại lá và cách pha chế để tạo ra 5 màu sắc khác nhau, tạo ra món xôi không chỉ độc đáo về hình thức mà còn mang hương vị thơm ngon, hấp dẫn.

Ý nghĩa của món xôi ngũ sắc

Người xưa quan niệm, xôi ngũ sắc tượng trưng cho ngũ hành: trắng là màu của kim, xanh là màu của mộc, đen là màu của thuỷ, đỏ là màu của hỏa, màu vàng là màu của thổ. Người ta quan niệm rằng sự tồn tại của ngũ hành làm nên sự tươi tốt của Thiên – Địa – Nhân.Với người Tày, thói quen những ăn xôi ngũ sắc trong các ngày lễ, tết sẽ giúp họ gặp nhiều điều may mắn, tốt lành.

Bên cạnh đó, xôi ngũ sắc là niềm tự hào của chị em phụ nữ Tày bởi nó thể hiện sự khéo léo, đảm đang của họ. Loại xôi năm màu được chế biến từ những nguyên liệu bắt nguồn từ thiên nhiên nên ăn rất ngon và bổ dưỡng.

Nguyên liệu

- 1,5kg gạo nếp

- 1 bó lá cẩm

- 1 bó lá dứa

- 1/2 quả gấc

- 100g nghệ tươi

- 5 thìa cà phê muối

- Rượu trắng

- 3 thìa cà phê đường

- 3 thìa canh nước cốt dừa

Chuẩn bị

Cách làm xôi ngũ sắc chi tiết và đầy đủ

Bước 1: Sơ chế nguyên liệu

- Trước khi nấu, bạn vo sạch gạo nếp rồi ngâm với nước để qua đêm cho gạo nở ra.

- Rửa sạch các loại lá cẩm, lá dứa.

- Nghệ tươi rửa sạch, bỏ vỏ, giã nguyễn.

Bước 2: Các bước tạo màu

- Nghệ tươi sau khi giã nhuyễn đổ thêm vào 1lít nước lọc, lọc lấy nước vàng và bỏ bã đi.

- Lá cẩm đem cắt khúc rồi cho vào nồi, thêm 1lít nước lọc và đun sôi trong khoảng 10 phút. Lúc này, nước sẽ nhuộm màu tím của lá cẩm, lọc lấy phần nước màu tím còn bỏ lá đi.

- Lá dứa cho vào máy xay sinh tố xay thật nhuyễn, đổ vào 1 lít nước lọc, bóp lấy nước cốt màu xanh qua rây, bỏ bã đi.

- Lấy 1 bát đựng gấc, thêm vào một chút rượu trắng, dùng tay đeo bao nilong bóp thật kỹ đến khi phần thịt gấc tách hết ra khỏi hạt, bỏ hạt đi.

Bước 3: Đồ xôi ngũ sắc

- Chia phần gạo nếp đã ngâm qua đêm làm 5 phần. Cho mỗi phần ngâm với một loại nước màu đã chuẩn bị (nước lá cẩm, nước lá dứa, nước nghệ), thêm 1 thìa canh nước cốt dừa, 1 thìa cà phê đường và 1 thìa cà phê muối. Ngâm trong khoảng 3 giờ thì ta được 3 loại màu.

- Còn một phần trộn đều với thịt gấc thêm 1 thìa cà phê muối trộn đều, một phần giữ nguyên và cũng thêm muối.

- Sau khi ngâm, cho gạo nếp vào nồi đồ xôi, bật lửa lớn để hạt gạo nếp được nở chín đều. Sau 30 phút dùng đũa để xới tơi, nếu thấy xôi có vẻ khô thì có thể rưới thêm chút nước lên trên. Hấp cho đến khi xôi chín mềm thì tắt bếp, bắc nồi xôi xuống.

Lưu ý khi làm xôi ngũ sắc

- Tùy vào kích thước nồi mà bạn có thể đồ 1 hay nhiều màu một lần. Nếu bạn có nồi đồ xôi lớn thì có thể đồ cả 5 loại xôi trong 1 lần.

- Khi thấy xôi bị khô, có thể rưới chút nước lên, nếu bạn rưới nước cốt dừa thì càng ngon nhé.

- Khi nấu xôi có thể không dùng nước cốt dừa, nhưng nếu ngâm gạo với nước cốt dừa thì xôi sẽ dẻo bùi, mùi vị rất tuyệt vời.

Các cách nấu món này kiểu khác

Cách làm xôi sầu riêng

Nguyên liệu:

- Gạo nếp: 1 kg

- Đậu xanh đãi vỏ: 1/2 kg

- Dừa nạo: 300 gram

- Đường cát trắng nhuyễn: 200 gram

- Sầu riêng: khoảng 2 múi lớn

- Muối trắng: 1-2 thìa cafe

Cách làm:

- Nếu bạn muốn nồi xôi của mình dẻo thơm hơn hãy ngâm gạo nếp và đỗ xanh từ tối hôm trước cách lúc bạn nầu khoảng từ 6-8h. Nếu không có nhiều thời gian bạn có thể rút ngắn thời gian ngâm gạo và đậu xanh xuống còn 3h bằng cách ngâm trong nước ấm.

- Dừa nạo để lại một chút trang trí, phần còn lại cho vào máy xay xay nhuyễn và vắt lấy phần nước cốt, nếu công đoạn này mất nhiều thời gian thì bạn có thể thay bằng nước cốt dừa mua sẵn.

- Đậu xanh rưới nước côt dừa lên và hấp chín sau đó đánh tơi nắm thành từng nắm rồi để sẵn ra tô, chờ nguội.

- Vớt gạo nếp ra rổ, để ráo rồi cho nếp vào chõ (xửng) xôi vừa chín tới sau đó đem ra trải đều lên mâm.

- Sầu riêng tách cơm, đánh nhừ trộn thêm ít muối cho hương vị đậm đà để sẵn ra tô.

- Khi đậu xanh đã nguội, bạn dùng dao xắt từng lát mỏng miếng đậu xanh đã viên rồi cho chúng lên mâm vừa trải xôi, đậu xanh rắc đến đâu bạn đảo xôi đến đấy. Khi đậu xanh đã cho xuống hết bạn dùng tay hoặc muôi đảo cho đậu xanh và xôi đều hơn.

- Tiếp đến, cho xôi vào chõ để đồ lần nữa cho chín hẳn. Khi xôi chín, cho ra mâm trộn đều cùng đường trắng và sầu riêng đánh nhuyễn là xong!

- Cho xôi ra đĩa rắc dừa nạo lên trên và trình bày theo sở thích!

Chúc các bạn có một bữa sáng vui vẻ với món xôi sầu riêng thơm ngon này nhé!

Trang trí xôi ngũ sắc

Ngày lễ, Tết, bà con dân tộc Tày thường chế biến món xôi năm màu trang trí làm cho mâm cỗ thêm hấp dẫn. Để có món xôi màu dẻo thơm, người nấu sẽ chọn loại gạo nếp thơm, hạt mẩy đều. Còn màu sắc của xôi phụ thuộc vào các nguyên liệu tạo màu, thường là từ lá cây rừng.

Khi nấu xong, xôi ngũ sắc được các mẹ, các chị bày thành đĩa xôi năm màu: trắng, xanh, vàng, đỏ, tím cẩm trông tựa như bông hoa năm cánh đang khoe sắc. Xôi ngũ sắc có một mùi thơm đặc trưng của cây cỏ, không hề lẫn với bất cứ món xôi nào khác. Còn có quan niệm rằng, người nào đồ được xôi ngũ sắc có màu chuẩn đẹp thì được xem là người khéo tay, gia đình sẽ làm ăn phát đạt.

Xôi ngũ sắc

Vì xôi ngũ sắc có nhiều màu bắt mắt nên cũng có nhiều cách để trang trí khác nhau. Làm đĩa xôi ngũ sắc thành nhiều tầng mỗi tầng 1 màu, với cách làm khuôn xôi nhiều tầng bạn nhớ cho lượng xôi đều nhau, ép chặt khuôn để các màu có độ kết dính.

Chỉ cần có niềm đam mê với ăn uống bạn có thể làm ra những món ngon mỗi ngày.

Chúc cả nhà thành công với món ăn ngon, đẹp mắt này!