Các loại mắm nổi tiếng dọc miền đất nước
Mắm không chỉ là món ăn quen thuộc trong bữa ăn hàng ngày mà còn là đặc sản nổi tiếng của nhiều vùng miền trong cả nước như Phú Quốc, Huế, Trà Vinh.
Bạn có thể mua các loại mắm nổi tiếng tại nơi mình đến để làm quà, rất thiết thực và ý nghĩa.
Mắm cốt cá
Nổi tiếng nhất với những chai mắm cốt cá được nhiều du khách mua về làm quà là Cát Bà (Hải Phòng), Phan Thiết (Bình Thuận), Nha Trang (Khánh Hòa) và Phú Quốc (Kiên Giang). Mỗi nơi sẽ có những bí quyết riêng làm nên vị ngon đặc trưng cho từng loại mắm.
Tuy nhiên, mắm ngon phải là loại được làm từ các loài cá tươi ở biển, sau quá trình ủ, chắt lọc để cho thứ nước cốt vàng sánh và dậy mùi. Nước mắm cốt cá có thể chấm trực tiếp và ăn cùng nhiều món như cá rán, rau luộc, đậu phụ… để tạo vị đậm đà, hoặc pha chế để xào, nấu tạo hương thơm hấp dẫn.
Xưởng mắm – điểm tham quan thú vị ở đảo Phú Quốc. Ảnh: phuquocnews
Khi du lịch đến các vùng đặc sản, bạn có thể tham quan các xưởng mắm và mua trực tiếp tại đây nhằm đảm bảo chất lượng và giá cả phải chăng. Tùy dung tích, mà giá một chai mắm cốt cá dao động từ 50.000 đến 200.000 đồng.
Ở miền Bắc có lẽ không ai là không biết đến mắm tôm, thứ đặc sản có màu sim chín với mùi vị đặc trưng khó lẫn. Nhưng nổi tiếng nhất là mắm tôm Hậu Lộc, Thanh Hóa, được Cục Sở hữu trí tuệ cấp giấy chứng nhận năm 2010. Không làm từ tôm, tép như nhiều nơi khác, nguyên liệu chính của món mắm này là muối và moi biển, được đ.ánh bắt ở vùng biển Hậu Lộc. Bằng phương pháp truyền thống, mắm tôm làm ra có màu tím đặc trưng, sền sệt, mịn, không còn lẫn muối hạt và có mùi thơm, vị ngọt đằm.
Bún đậu mắm tôm là món ngon phổ biến ở nhiều tỉnh thành. Ảnh: Thảo Nghi
Mắm tôm có thể pha đường và cốt chanh để chấm bún, đậu, lòng, thịt chó… hoặc trở thành gia vị cho món bún riêu, bún thang, giả cầy và rựa mận. Một chai mắm tôm Hậu Lộc 500ml có giá khoảng 30.000-50.000 đồng, tùy loại.
Mắm cáy là một đặc sản của Thái Bình, được làm từ thịt cáy, một loại cua sống chủ yếu ở vùng duyên hải. Cáy sau khi làm sạch, giã nhuyễn, trộn với muối được ủ kín vào chum, vại 7 đến 10 ngày rồi phơi nắng, phơi sương. Cuối cùng là trộn thêm thính, men rượu để khử mùi hôi và tạo mùi thơm.
Mắm cáy ăn cùng rau lang rất hợp. Ảnh: thebox
Mắm cáy có thể dùng để chấm dưa, cà muối nhưng hợp nhất là rau luộc. Bún mắm cáy với thịt ba chỉ luộc, giò lụa và rau kinh giới cũng rất ngon. Ngoài Thái Bình, đặc sản mắm cáy cũng rất nổi tiếng ở Hải Phòng và Hải Dương. Giá một chai mua về có giá khoảng 100.000-120.000 đồng (loại 1 lít).
Video đang HOT
Là đặc sản miền Trung nhưng mắm tôm chua nổi tiếng nhất vẫn là ở Huế. Món mắm này được làm từ tôm rằn tươi, đem ngâm rượu rồi xóc muối, trộn với riềng, tỏi, ớt cùng chút mắm, đường. Sau thời gian ủ kín, tôm sẽ đổi màu đỏ tươi và thơm nức. Khác với mắm tôm mặn mịn và nhuyễn, mắm tôm chua có màu đỏ và con tôm còn nguyên hình. Bởi thế, khi xếp ra lọ bán, những con tôm cũng được xếp khéo léo sao cho đều và bắt mắt.
Mắm tôm chua. Ảnh: Khánh Hòa
Tôm chua Huế có thể ăn với cơm hay bún đều ngon, trong đó không thể thiếu thịt luộc và các loại rau thơm. Nếu muốn mua về, bạn có thể ghé qua chợ Đông Ba với giá 65.000 – 85.000 đồng một hộp.
Nếu đã phải lòng món bánh tráng cuốn thịt heo Đà Nẵng thì chắc hẳn bạn sẽ không thể quên được hương vị của mắm nêm hay còn gọi là mắm cái. Để làm món mắm này, cá được ướp muối, sau đó ủ khoảng 3 tháng rồi múc ra chén, thêm đường, chanh, tỏi bằm nhuyễn và ớt nguyên trái dằm vào, trộn đều lên là được. Ngoài bánh tráng cuốn thịt heo, mắm nêm có thể ăn với hầu hết các món làm từ bột như bún, bánh ướt… Đến Đà Nẵng, bạn có thể mua mắm nêm về làm quà ở chợ Cồn hoặc chợ Hàn với giá khoảng 50.000 đồng một chai.
Mắm nêm có thể ăn cùng thịt luộc hoặc bún. Ảnh: Cún Khang
Nếu ở miền Bắc, rươi được làm thành món chả nổi tiếng thì ở Trà Vinh, loài sên đất này còn được chế biến thành nước mắm đặc sản. Rươi sau khi vớt lên, rửa sạch sẽ được ủ trong lu cùng nước và muối hột, rồi đem phơi nắng khoảng 10-15 ngày. Nước mắm rươi có màu màu vàng óng của mật ong và mùi thơm dịu. Khi ăn chỉ cần vắt thêm chanh, ớt là có thể chấm cùng thịt luộc, rau xanh. Huyện Duyên Hải, Trà Vinh là quê hương của món mắm này, bạn có thể mua về làm quà với giá 20.000-30.0000 đồng một lít.
Cơ sở sản xuất mắm rươi ở Trà Vinh. Ảnh: Điền Quân Media
Mắm còng phổ biến ở các tỉnh miền Tây Nam Bộ và là đặc sản nổi tiếng của Long An, Bến Tre, T.iền Giang. Mắm được làm từ con còng – một loại thuộc họ cua, nhỏ. Ở mỗi địa phương, cách thức là mắm sẽ có sự khác biệt nhưng nhìn chung, còng sau khi được tách yếm, có thể phơi nắng rồi cho vào hũ ủ cùng các loại gia vị trong khoảng 45 ngày. Ngoài việc dùng chung với cơm, hay cuốn chấm với thịt luộc, rau sống, bánh tráng, người ta còn dùng mắm còng nguyên chất để tăng vị cho bún riêu. Giá một hộp mắm còng (loại 500 gram) khoảng 80.000-100.000 đồng.
Mắm còng. Ảnh: Lê Huyền Lan
Vy An
VnExpress
Đậm đà hương vị mắm đặc trưng 3 miền
Mắm là món ăn quen thuộc của nhiều gia đình Việt Nam từ xưa tới nay. Với hương vị dân dã đậm đà cùng với nhiều cách chế biến, món nước chấm này trở thành một phần không thể thiếu trong nền văn hóa ẩm thực Việt.
Theo giáo sư Trần Quốc Vượng, măm co tang nên tư thuy san đê nguyên con hay gia nho cùng với muôi măn lên men băng gao thinh, co khi cho thêm it rươu đê dậy mùi thơm va thuc đây qua trinh lên men. Mỗi miền tùy theo điều kiện tự nhiên mà có những nguyên liệu và cách thức khác nhau tạo nên sự đa dạng cho món mắm đặc trưng ở vùng đó.
Mắm tôm phổ biến ở miền Bắc.
Mắm tôm đứng đầu danh sách mắm được nhiều người thưởng thức nhất ở miền Bắc nói riêng và trên cả nước nói chung. Loại nước chấm này được làm chủ yếu từ tôm hoặc moi và muối ăn, qua quá trình lên men tạo màu tím thẫm và mùi nồng đặc trưng. Các món dùng với mắm này khá nhiều, có thể kể đến bún riêu, bún đậu mắm tôm, cà pháo mắm tôm, cờ tây...
Mắm cáy chấm với rau luộc rất ngon.
Mắm cáy được làm từ cáy, một loài tương tự như cua, sống chủ yếu ở vùng duyên hải. Mắm có màu nửa xanh nửa nâu, mùi vị nồng hơn mắm tôm rất nhiều. Món nước chấm này ngon nhất khi dùng với ngọn rau lang luộc, thịt luộc hay dưa muối. Bún mắm cáy cũng là một món ăn rất hấp dẫn.
Mắm rươi.
Mắm rươi là một trong những loại mắm ngon nổi tiếng của người dân vùng ven biển Việt Nam và cả thị dân Hà Nội một thời. Mắm này thường được ăn kèm với thịt ba chỉ luộc thái mỏng, thêm vài lát gừng, khế chua, dứa, chuối xanh.
Tuy nhiên, theo những người sành ăn, thông dụng và ngon nhất vẫn là món mắm rươi cuốn thập cẩm: xếp miếng thịt ba chỉ luộc thái mỏng vào lá cây rau xà lách (hoặc miếng bánh đa loại dùng để cuốn ăn sống), thêm cọng rau mùi, rau răm, rau húng, một lát gừng, vỏ quýt, khế chua, chuối xanh, hành tím thái mỏng và vài sợi bún vào cuộn lại, sau đó chấm với mắm rươi đã được chưng nóng. Người dùng sẽ cảm nhận được rất nhiều hương vị tổng hòa: ngọt, bùi, thơm ngậy...
Mắm cái.
Mắm cái còn được gọi là mắm nêm, loại được làm từ cá như nước mắm nhưng có cách chế biến hoàn toàn khác.
Nước mắm lấy từ nước chắt ra ở thân cá và muối, còn mắm cái sử dụng cả xác cá. Sau quá trình ướp muối, lên men, cá được trộn một số phụ liệu như thính, thơm, đường... để tạo hương vị đặc trưng. Khi dùng, chỉ cần múc ra chén, thêm đường, chanh, tỏi bằm nhuyễn và ớt nguyên trái dằm vào, trộn đều lên.
Mắm cái ăn chấm rau sống, dưa leo hoặc rau luộc, bông bí để ăn cơm. Đây còn là loại nước chấm không thể thiếu cho các món cuốn, cuộn ở miền Trung, các đặc sản khác như bánh hỏi, bánh đ.ập...
Mắm ruốc.
Mắm ruốc nổi tiếng, trở thành món truyền thống của xứ sở sông Hương núi Ngự. Mắm ruốc được làm từ ruốc - một loại tôm nhỏ nhưng màu sắc và mùi vị khác hoàn toàn mắm tôm. Nước chấm này có vị tanh vừa phải, thơm nhẹ, không quá mặn, màu đỏ hồng.
Mắm ruốc được sử dụng khá nhiều trong bữa ăn của người Huế, được chế biến thành nhiều món khác như bún bò, cơm hến, mắm ruốc kho thịt... Mắm này còn có thể dùng để chấm các loại trái cây cũng rất ngon.
Mắm mực.
Mắm mực thường làm bằng mực nhỏ ngâm với muối nên có màu hơi đen do túi mực tiết ra. Người sành ăn mắm mực cho rằng túi mực là tinh chất của con mực nên càng thích. Vì thế nếu bỏ túi mực trước khi muối, con mực trông "sáng sủa" hơn nhưng độ ngon của mắm sẽ giảm hẳn. Mắm mực có mùi rất thơm, khi ăn chỉ cần cho ớt, tỏi và vài giọt chanh có thể ăn với cơm vào những ngày mưa rất ngon.
Các loại mắm cá bán phổ biến ở chợ thực phẩm.
Mắm cá là đặc sản của miền Tây Nam Bộ. Ở vùng đất này, hầu như bất kỳ loại cá nào cũng có thể làm mắm. Cứ mỗi mùa nước nổi là cá lại theo nhau về, nhiều đến nỗi người dân ăn không hết nên phải ủ lại làm mắm để dành ăn từ từ. Đi bất cứ chợ nào cũng có thễ dễ dàng tìm thấy mắm được bày bán khắp nơi, vô tình đã tạo thành một nét rất riêng của miền Tây. Muôn màu muôn vẻ với rất nhiều loại mắm: mắm cá lóc, cá linh, cá sặc, cá trèn, cá chốt...
Một điểm đặc trưng của mắm cá miền Tây là các loại cá vẫn còn giữ nguyên hình dạng. Mắm được dùng là thành phần chủ yếu của rất nhiều món ăn hấp dẫn từ chưng, kho, chiên hay dùng để nấu nước lèo cho các loại bún, lẩu.
Mắm ba khía.
Mắm ba khía là loại mắm được làm chủ yếu từ con ba khía, một loài họ cua có càng to, đặc trưng ở vùng Nam Bộ, sống tập trung ở vùng nước lợ, mặn, trải từ Cần Thơ đến Sóc Trăng, Cà Mau, nhiều nhất ở U Minh. Do có ba gạch ở trên lưng nên được đặt tên ba khía. Loại mắm này thường ăn với cơm như các món mắm Việt Nam khác, phần nước trộn giàu đạm có thể dùng làm nước chấm.
Mắm bò hóc là thành phần không thế thiếu của món bún mắm.
Mắm bò hóc còn gọi là pohook, một trong những món mắm đặc trưng của người Khmer. Ca dung lam măm bo hoc thương la ca linh hay ca loc. Tuy theo cach lam măm tưng vung, co nơi gia ca nho co nơi cư muôi nguyên con, khi măm chin mơi xăt thanh tưng miêng nho.
Mắm bò hóc khá nặng mùi, song hương vị rất đậm đà, độc đáo rất dễ gây "nghiền". Măm bo hoc ăn vơi cai sông, đâu ơt, dưa leo, ca rưng cho mất mui (không co ca rưng thi dung ca phao hay ca sông). Loại nước chấm này còn là gia vị quan trọng làm nên hương vị đậm đà cho các món ăn như: bún num bò chóc, bún nước lèo, bún mắm...
Lê Hà Ngọc Trâm
Theo VNE
Bánh đ.ập - món ngon dân dã đất miền Trung Món ăn được kết hợp từ bánh tráng nướng, bánh ướt, ăn kèm với các nguyên liệu như: thịt lợn luộc, lòng, thịt nướng hay ăn không với mắm nêm. Đi dọc các tỉnh miền Trung từ Đà Nẵng đến Khánh Hòa, trên những gánh hàng rong hay trong các chợ huyện, bạn sẽ được nếm thử món bánh dân dã nhưng độc...