Các dự án phát triển tên lửa siêu thanh đầy hứa hẹn của Mỹ
Đầu tuần này, Bộ trưởng Không quân Mỹ Frank Kendall đã thừa nhận rằng cuộc thử nghiệm tên lửa siêu thanh ARRW mới nhất không thành công mặc dù đã đạt được một số mục tiêu.
Ảnh minh hoạ phương tiện siêu thanh trên không. Ảnh: Raytheon Technologies
Theo đài Sputnik (Nga), phát biểu trước Ủy ban Dịch vụ Vũ trang Hạ viện, ông Andrew Hunter, Trợ lý phụ trách thu mua của Lực lượng Không quân Mỹ (USAF), cho biết lực lượng dự định chấm dứt dự án vũ khí siêu thanh do Tập đoàn quốc phòng Lockheed Martin phát triển.
Theo ông Hunter, USAF đang có ý định theo đuổi dự án mua vũ khí siêu thanh ARRW thế hệ tiếp theo, mặc dù loại vũ khí này cần phải tiến hành hai chuyến bay thử nghiệm bổ sung để thu thập dữ liệu quan trọng.
Ông Hunter từ chối giải thích lý do Lực lượng Không quân Mỹ từ bỏ dự án Lockheed, nhưng động thái này diễn ra sau khi Bộ trưởng Không quân Frank Kendall thừa nhận rằng cuộc thử nghiệm ARRW gần đây đã thấy bại vì dịch vụ “không nhận được dữ liệu cần thiết”.
Vậy khi án Lockheed dường như đang đi vào bế tắc, USAF đang kỳ vọng vào chương trình vũ khí siêu thanh mới nào?
ARRW là gì?
AGM-183 ARRW – Vũ khí phản ứng nhanh phóng từ trên không – là tên lửa không đối đất siêu thanh, có thể di chuyển với tốc độ tối đa hơn Mach 5 (hơn 1.656 m/s) và có phạm vi hoạt động lên tới 1.600 km.
Loại vũ khí này sử dụng một hệ thống lướt – đẩy. AGM-183 ARRW được đẩy tới tốc độ siêu vượt âm bởi tên lửa gắn trên đó trước khi lướt về phía mục tiêu.
ARRW trị giá bao nhiêu?
Đầu năm nay, Văn phòng Ngân sách Quốc hội Mỹ ước tính việc sản xuất chung 300 ARRW (có sự tham gia của Lockheed) sẽ tốn tới 14,9 triệu USD/tên lửa. Còn chi phí của cả dự án là 5,3 tỷ USD, bao gồm việc tích hợp nền tảng và 20 năm duy trì.
Vẫn chưa rõ Lầu Năm Góc đã “bơm” bao nhiêu tiền để thực hiện các cuộc thử nghiệm ARWW, trước khi quyết định loại bỏ dự án này. Tuy nhiên, các cuộc thử nghiệm có thể “ngốn” một khoản tiền khổng lồ.
Video đang HOT
Điều gì sẽ xảy ra sau khi dự án Lockheed kết thúc?
Chiếc B-52H Stratofortress chuẩn bị tiến hành chuyến bay thử nghiệm Vũ khí phản ứng nhanh phóng trên không AGM-183A siêu thanh tại Căn cứ Không quân Edwards, California, tháng 8/2020. Ảnh: Không quân Mỹ/Defense News
Sau khi Không quân Mỹ tuyên bố sẽ không theo đuổi chương trình vũ khí siêu vượt âm do Tập đoàn Lockheed Martin phát triển, Bộ trưởng Không quân Frank Kendall đã nói rõ rằng Không quân Mỹ đang thực hiện cam kết mạnh mẽ hơn với sáng kiến khác, đó là Tên lửa Hành trình tấn công siêu thanh (HACM) được phát triển bởi đối thủ Raytheon.
Ông Kendall chỉ ra rằng: “Chúng tôi nhận thấy vai trò nhất định của tên lửa Raytheon bởi nó tương thích với nhiều máy bay của chúng tôi hơn, và nó sẽ mang lại cho chúng tôi nhiều khả năng chiến đấu hơn về tổng thể”.
Dường như ông Kendall đang đề cập đến vũ khí tự phóng của Raytheon, trong khi ARRW được phóng từ tên lửa trước khi đầu đạn tách ra và phóng với tốc độ siêu thanh tới mục tiêu.
Tên lửa HACM là gì?
HACM do Raytheon phát triển là vũ khí siêu thanh chạy bằng động cơ phản lực dòng thẳng siêu âm (scramjet), được chế tạo với sự hợp tác của Northrop Grumman.
Tên lửa này là sự kế thừa của án vũ khí siêu thanh HAWC và SCIFiRE. HACM được thiết kế để tấn công các mục tiêu có giá trị cao trong môi trường khắc nghiệt từ khoảng cách xa. Giống như ARRW, tốc độ tối đa của HACM là trên Mach 5, trong khi phạm vi hoạt động của nó lên tới khoảng 1.609 km.
Hồi tháng 9/2022, Không quân Mỹ đã ký hợp đồng trị giá 985 triệu USD với Raytheon để phát triển HACM, được trang bị động cơ phản lực dòng thẳng Northrop Grumman.
Tham mưu trưởng Không quân Mỹ, Tướng Charles Q. Brown Jr., đã mô tả HACM là “minh chứng điển hình cho nỗ lực phát triển và tích hợp các khả năng chiến đấu cùng với các đối tác ngay từ đầu”.
“HACM sẽ giúp các chỉ huy sự linh hoạt hơn về mặt chiến thuật để triển khai các máy bay chiến đấu, nhằm bảo vệ các mục tiêu có giá trị cao, nhạy cảm với thời gian gặp rủi ro trong khi vẫn duy trì các máy bay ném bom cho các mục tiêu chiến lược khác”, ông Charles Q. Brown Jr., tuyên bố.
Những dự án siêu thanh hứa hẹn khác
Bản vẽ Tên lửa hành trình tấn công siêu thanh (HACM). Ảnh: Raytheon Missiles & Defense.
Ngoài ARRW và HACM, Quân đội Mỹ cũng đã phát triển dự án vũ khí tấn công siêu thanh thông thường (CPS) và vũ khí siêu thanh tầm xa (LRHW).
CPS là dự án sắp tới của Lầu Năm Góc do Hải quân và Lục quân cùng phát triển với sự hợp tác của Lockheed.
Theo Hải quân Mỹ, hệ thống vũ khí CPS “sẽ cung cấp khả năng tấn công tấn công thông thường siêu thanh, bằng quỹ đạo lướt – đẩy, để tấn công các mục tiêu sâu trong đất liền, thời gian quan trọng, trong môi trường khắc nghiệt.”
Hải quân Mỹ định bắt đầu triển khai hệ thống này trên các tàu khu trục tàng hình lớp Zumwalt vào năm tài chính 2025 và tàu ngầm lớp Virginia vào năm tài chính 2028. Trong khi đó, Lục quân Mỹ sẽ vận hành một biến thể CPS trên bộ.
LRHW do Dynetics và Lockheed phát triển, là vũ khí siêu thanh đất đối đất tầm trung, bao gồm một tên lửa đẩy lớn mang Phương tiện Lướt siêu vượt âm chung (C-HGB). Khi phương tiện đẩy đạt đến độ cao và tốc độ phù hợp, nó sẽ phóng C-HGB, lướt ở tốc độ siêu thanh khi lao tới mục tiêu.
Quân đội Mỹ dự định triển khai LRHW trong một khẩu đội 8 tên lửa gồm 4 xe tải M983 và xe kéo, mỗi xe chứa 2 hai tên lửa trong bộ phóng cùng với xe chỉ huy.
Khó phòng thủ trước tên lửa siêu vượt âm, Mỹ làm gì để đối phó?
Không thể phòng thủ trước tên lửa siêu vượt âm bằng các hệ thống thông thường, Hải quân Mỹ chuyển sang hệ thống vũ khí "nhanh hơn và sát thương hơn" để đối phó với Trung Quốc, Nga.
HELIOS, một hệ thống vũ khí laser mới có khả năng tăng cường phòng thủ cho Hải quân Mỹ. Ảnh: Lockheed Martin.
Hải quân Mỹ đang phát triển công nghệ mới về Vũ khí Năng lượng Định hướng (DEW) nhằm đối phó với các loại vũ khí siêu vượt âm của Trung Quốc và Nga trong bối cảnh khả năng phòng thủ hạn chế trước những tên lửa cơ động cao này.
Đô đốc hàng đầu của Hải quân Mỹ Michael Gilday tuyên bố rằng các hệ thống năng lượng định hướng đang được phát triển như một biện pháp đối phó tiềm năng chống lại tên lửa siêu vượt âm, gọi những tiến bộ của Nga và Trung Quốc trong công nghệ vũ khí siêu vượt âm là "một mối quan ngại đáng kể".
Theo ông Gilday, Tham mưu trưởng Hải quân Mỹ, đồng thời là Giám đốc Cơ quan Phòng thủ Tên lửa nước này, việc phát triển các thiết bị sử dụng tia laser năng lượng cao hoặc sóng vi sóng công suất cao để loại bỏ mối đe dọa là ưu tiên hàng đầu của Hải quân Mỹ.
Tuyên bố trên được đưa ra sau khi tập đoàn quốc phòng Lockheed Martin chuyển giao cho Hải quân Mỹ hệ thống laser năng lượng cao có tên "HELIOS", một loại vũ khí tia laser năng lượng cao có tích hợp bộ dò tìm và giám sát quang học. Đây là hệ thống vũ khí laser chiến thuật đầu tiên được tích hợp vào các tàu hiện có của Mỹ như một yếu tố chính trong phương án phòng thủ đa tầng.
Hải quân Mỹ hiện đang sử dụng Hệ thống phòng thủ tên lửa đạn đạo Aegis được triển khai trên các tàu khu trục lớp Arleigh Burke và tàu tuần dương lớp Ticonderoga, được thiết kế để đánh chặn tên lửa đạn đạo. Tuy nhiên, nó không thể đánh chặn tên lửa siêu vượt âm của Trung Quốc và Nga có khả năng cơ động cao.
Trong khi Nga đã bắn một tên lửa hành trình siêu vượt âm Kinzhal trong cuộc xung đột ở Ukraine vào tháng 3, Trung Quốc đã tiến hành thử nghiệm hệ thống lượn siêu vượt âm lịch sử vào mùa hè năm ngoái, có thể bay nhiều vòng quanh Trái Đất ở quỹ đạo thấp, sau đó trở lại khí quyển và lao xuống mục tiêu với tốc độ lớn từ những hướng không ngờ tới, đặt ra thách thức không nhỏ với hệ thống phòng thủ tên lửa của Mỹ.
Do đó, Mỹ đang nỗ lực hướng tới hệ thống phòng thủ tên lửa chống siêu vượt âm nhiều lớp, trong bối cảnh tên lửa siêu vượt âm rất khó bị đánh chặn do tốc độ bay rất nhanh, quỹ đạo không thể đoán trước.
Để chống lại mối đe dọa do những tên lửa siêu vượt âm gây ra trong bối cảnh căng thẳng ngày càng tăng với những đối thủ đáng gờm như Nga và Trung Quốc, Mỹ đang phát triển khả năng sử dụng DEW như một biện pháp phòng thủ chống lại những tên lửa siêu vượt âm của họ.
Theo quan các quan chức quốc phòng Mỹ, một phương pháp khả thi để ngăn chặn vũ khí siêu vượt âm là triển khai các hệ thống năng lượng có định hướng, sử dụng tia laser hoặc sóng vi sóng để làm hỏng hệ thống hoặc can thiệp vào thiết bị điện tử của nó.
Về bản chất, DEW là loại vũ khí phá hủy, làm hỏng hoặc vô hiệu hóa các mục tiêu với năng lượng tập trung cao, bao gồm tia laser, năng lượng sóng hoặc chùm hạt. Chúng có thể được cơ động ở tốc độ cao để cho phép gây ra các tác động mạnh đối với các cơ sở, phương tiện, nhân sự và thiết bị liên quan đến tên lửa siêu vượt âm một cách hiệu quả.
Đạo luật ủy quyền quốc phòng của Mỹ năm 2022 đã được thông qua vào tháng 12/2021 cho phép Cơ quan phòng thủ tên lửa nước này nghiên cứu và phát triển các công nghệ laser để sử dụng trong các ứng dụng phòng thủ tên lửa đạn đạo và siêu thanh.
Theo Heidi Shyu, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng Mỹ phụ trách về Nghiên cứu và Kỹ thuật, Lầu Năm Góc coi các hệ thống năng lượng định hướng là một lĩnh vực công nghệ vô cùng quan trọng. Đầu năm nay, ông Shyu nói rằng các DEW sử dụng tia laser hoặc sóng vi sóng để tiêu diệt các mục tiêu đã đạt đến "độ chín muồi" về công nghệ mà quân đội Mỹ có thể thực hiện chúng.
Tháng 6/2022, Ủy ban Quân lực Hạ viện Mỹ đã yêu cầu Bộ Quốc phòng đệ trình một chiến lược nhằm đánh bại các mối đe dọa tên lửa siêu vượt âm bằng cách sử dụng các khả năng "bất đối xứng", bao gồm các hệ thống năng lượng và vi sóng định hướng, trong số những biện pháp khác. Một số nhà thầu quốc phòng Mỹ đã được phép đầu tư vào việc phát triển DEW.
Theo nhà phân tích hàng không vũ trụ và phòng thủ Girish Linganna, các hệ thống năng lượng định hướng sử dụng laser hoặc vi sóng là nhằm để phá hủy hoặc gây hư hại các thiết bị điện tử của hệ thống tên lửa siêu vượt âm. Chúng tạo ra một lực gây sát thương mạnh với tốc độ ánh sáng, tức là khoảng 3.00.000 km mỗi giây.
Thứ hai, lực cản khí quyển và các hiệu ứng hạn chế của trọng lực, không ảnh hưởng đến chùm năng lượng của các vũ khí này. Thứ ba, những vũ khí này là vô cùng chính xác. Thứ tư, thay đổi cường độ và loại năng lượng được cung cấp có thể thay đổi tác động của DEW đối với các mục tiêu khác nhau.
"Chúng ta biết rằng các tên lửa siêu vượt âm di chuyển với tốc độ ít nhất là Mach 5 (gấp 5 lần tốc độ âm thanh). Bất kỳ chùm năng lượng nào được phát ra bởi tia laser hoặc DEW đều di chuyển với tốc độ ánh sáng. Vì vậy, rất có khả năng là vũ khí laser có thể vô hiệu hóa các hệ thống của tên lửa siêu vượt âm hoặc phá hủy hoàn toàn nó", vị chuyên gia quân sự trên nhận định.
Nga đóng thêm loạt tàu ngầm tối tân Xí nghiệp chế tạo máy phương Bắc Sevmash thuộc Tập đoàn đóng tàu thống nhất của Nga đang triển khai đóng thêm các tàu tàu tuần dương chạy bằng năng lượng hạt nhân chiến lược thuộc Dự án 955A (Borei-A) và tàu ngầm hạt nhân đa năng thuộc Dự án 885M (Yasen-M). Tàu Emperor Alexander III thuộc Dự án 955A (Borei-A) của Nga....