Các điệp viên ảnh hưởng của Iran trong giới cầm quyền Mỹ
Mức độ và phạm vi thâm nhập của Iran vào chính sách đối ngoại và các phương tiện truyền thông của Washington rất đáng lo ngại.
Trong hai thập kỷ gần đây, liên tục xuất hiện các thông tin về việc Iran thâm nhập vào giới chính trị Washington. Nhưng thay vì thiết lập trật tự, chính quyền Mỹ lại chỉ trích những người cảnh báo về điều đó, gọi họ là những kẻ cuồng tín, thậm chí là gián điệp của Israel.
Thư gửi Phó Tổng thống Kamala Harris
Mới đây, thượng nghị sĩ Tom Cotton và dân biểu Elise Stefanik đã gửi thư cho Phó Tổng thống kiêm ứng cử viên Tổng thống Mỹ Kamala Harris bày tỏ lo ngại về mối quan hệ giữa Philip Gordon, cố vấn an ninh quốc gia của bà, và Ariane Tabatabai, quan chức cấp cao của Bộ Quốc phòng Mỹ.
Tom Cotton.
Đây là một nỗ lực tiếp theo, không phải lần đầu và cũng không phải lần thứ hai, của các nhà lập pháp Mỹ nhằm xác định các điệp viên Iran có thể ảnh hưởng như thế nào đến việc ra quyết định trong lĩnh vực này. Và lần nào họ cũng được trả lời qua loa, chiếu lệ. Lần áp chót diễn ra vào tháng 5 năm nay, trước đó – tháng 10/2023, các yêu cầu này đều không mang lại kết quả. Tuy nhiên, trong bối cảnh hiện nay, ảnh hưởng của Iran đối với nền chính trị Mỹ trở nên dễ nhận thấy hơn bao giờ hết đối với toàn thế giới.
“Kính gửi Phó Tổng thống Harris, – các tác giả bức thư viết. – Chúng tôi viết thư này để bày tỏ sự lo ngại về mối quan hệ giữa cố vấn an ninh quốc gia của bà, ông Philip Gordon, và bà Ariane Tabatabai, quan chức cấp cao của Bộ Quốc phòng Mỹ, người đã tham gia chiến dịch mở rộng quyền lực mềm của chính phủ Iran tại Hoa Kỳ. Ariane Tabatabai là một trong những người thành lập Sáng kiến Chuyên gia Iran (IEI) – nhóm các nhà phân tích chính sách ở Mỹ do các quan chức cấp cao của Bộ Ngoại giao Iran đứng đầu nhằm thúc đẩy các mục tiêu của Iran và củng cố uy tín của nước này”.
“Trước khi gia nhập văn phòng của bà, ông Gordon và bà Tabatabai là đồng tác giả của ít nhất ba bài báo, trong đó họ công khai quảng bá quan điểm và lợi ích của chế độ Iran. Trong bài báo công bố vào tháng 3/2020, ông Gordon và bà Tabatabai khẳng định rằng việc tiếp tục các biện pháp trừng phạt Iran sẽ tạo ra một “thảm họa” ở Trung Đông…
Chính quyền Biden-Harris không xa lạ gì với Iran và những người ủng hộ đất nước này. Bà Tabatabai tiếp tục làm việc ở Bộ Quốc phòng, giúp kiểm soát các chiến dịch đặc biệt quan trọng. Hiện nay, FBI đang điều tra hoạt động của Robert Malley, cựu đặc phái viên của Tổng thống Mỹ Joe Biden tại các cuộc đàm phán hạt nhân với Iran, vì đã chuyển thông tin tình báo mật cho Tehran. Malley bị cách chức vào tháng 6 năm ngoái, sau khi FBI tạm đình chỉ quyền tiếp cận thông tin mật của ông ta, còn cựu đặc phái viên và điều phối viên của Hoa Kỳ về các vấn đề năng lượng quốc tế Amos Hochstein bị cáo buộc đã chuyển thông tin tình báo về các cuộc không kích của Israel cho Hezbollah”.
Philip Gordon.
Cuối thư, Cotton và Stefanik yêu cầu Phó Tổng thống Harris trả lời các câu hỏi sau:
“Khi tuyển dụng Gordon, bà có biết các mối liên hệ của ông ta với Ariane Tabatabai, nhóm Sáng kiến Chuyên gia Iran IEI và Hội đồng quốc gia người Mỹ gốc Iran NIAC không?
Khi được bà tuyển dụng, ông Gordon có trải qua kiểm tra an ninh và có quyền tiếp cận thông tin mật không? Và hiện nay ông ta có được quyền tiếp cận thông tin mật không?
Bà có yêu cầu điều tra thêm về ông Gordon khi vào tháng 9/2023, người ta phát hiện ra mối liên hệ của bà Tabatabai với Bộ Ngoại giao Iran không? Ông Gordon có công nhận và báo cáo về mối liên hệ của mình với con người này không?
Bà hoặc ông Gordon đã gặp các thành viên khác của IEI, kể cả Ali Vaez, cố vấn thân cận nhất của Malley, không? Bà có trực tiếp gặp bà Tabatabai không?
Là Phó Tổng thống, bà có ủng hộ bà Tabatabai tiếp tục làm việc tại Bộ Quốc phòng không?
Video đang HOT
Với tư cách là Phó Tổng thống, bà sẽ thực hiện những hành động cụ thể nào để giải quyết vấn đề những người ủng hộ Iran khác trong chính quyền Mỹ?”
Elise Stefanik.
Philip Gordon là ai?
Năm 2015, khi Nhà Trắng xây dựng thỏa thuận hạt nhân với Iran, Philip Gordon là cố vấn hàng đầu về Trung Đông của Tổng thống Obama. Trong chính quyền Tổng thống Biden, ông Gordon đảm nhận một chức vụ mà ở Washington người ta coi là thấp hơn – cố vấn an ninh quốc gia cho Phó Tổng thống. Nhưng nếu Kamala Harris thắng cử, tầm ảnh hưởng của ông sẽ rất lớn.
Quan điểm của Philip Gordon là gì? Ông chỉ trích gay gắt việc Mỹ tiê.u diệ.t viên chỉ huy Lực lượng Quds của Quân đoàn Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Qasem Soleimani vào năm 2020. Philip Gordon là một trong những người nổi tiếng nhất ủng hộ thỏa thuận hạt nhân và chỉ trích chính sách “gây áp lực tối đa” của chính quyền ông Trump đối với Iran.
Philip Gordon là đồng tác giả bài báo “Sự lựa chọn sắp tới: Iran có bom hoặc né.m bo.m Iran” tuyên truyền phổ biến cho các cuộc đàm phán với Cộng hòa Hồi giáo Iran nhằm tránh áp lực hoặc tấ.n côn.g quân sự. Lập luận của Gordon ít quan trọng hơn lập luận của đồng tác giả Ariane Tabatabai.
Ariane Tabatabai.
Sự thăng tiến nghề nghiệp của gia đình Tabatabai
Sinh ra và lớn lên ở Tehran, Tiến sĩ Ariane Tabatabai, 39 tuổ.i, công khai khẳng định rằng Iran “quá mạnh để có thể bị kiềm chế”, và kêu gọi Hoa Kỳ đứng về phía nước cộng hòa Hồi giáo này và cắt đứt quan hệ với Israel cũng như các quốc gia vùng Vịnh Ba Tư vì lợi ích của nước Mỹ. Bố bà, Javad Tabatabai, là một triết gia nổi tiếng người Iran và là giáo sư tại Đại học Tehran.
Năm 2014, chưa đầy một năm sau nhiệm kỳ đầu tiên của cựu Tổng thống Rouhani, ông trở thành một trong ba học giả được Bộ Ngoại giao Iran mời giúp thành lập nhóm Sáng kiến Chuyên gia Iran (IEI), dưới sự bảo trợ của Mustafa Zahrani, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu của Bộ Ngoại giao Iran.
Theo các báo cáo được công bố trên trang web Semafor và Iran International, kênh truyền hình tin tức bằng tiếng Ba Tư có trụ sở tại London, IEI thực chất là nhóm điệp viên ở Washington và Châu Âu. Các thành viên của IEI là những người Iran di cư có thiện cảm với chế độ và chương trình vũ khí hạt nhân của nước này. Các chuyên gia này đã thâm nhập vào các trung tâm nghiên cứu. Bộ Ngoại giao Iran đã cử họ tới dự các phiên họp chiến lược tại những thành phố khác nhau ở Châu Âu. Họ đã công bố nhiều bài báo ủng hộ Iran, biện minh cho hoạt động hạt nhân, sự tài trợ khủn.g b.ố, phủ nhận quyền dân sự và quyền con người của công dân Iran, kể cả phân biệt đối xử đối với phụ nữ ở nước này.
Mục đích của nhóm này là công nhận thỏa thuận hạt nhân Iran do Barack Obama ký kết. IEI đã thuê một số nhà phân tích Mỹ, trong đó có Ariane Tabatabai, Ali Vaez và Dina Esfandiari, tất cả họ đều sẵn sàng phục tùng ban lãnh đạo Iran. Ariane Tabatabai đã đích thân gặp gỡ các quan chức cấp cao của Iran, kể cả Bộ trưởng Ngoại giao lúc bấy giờ và thường xuyên báo cáo bằng văn bản về những thành công của mình.
“Đồng ý hay không, Iran vẫn là một thế lực đáng gờm ở Trung Đông”, – Tabatabai viết trên tạp chí National Interest.
Hoạt động của IEI suy yếu sau khi thỏa thuận hạt nhân Iran được thông qua vào ngày 14/7/2015, thế nhưng Tabatabai vẫn tiếp tục thăng tiến trong sự nghiệp. Bà đã giữ những chức vụ nổi bật tại một số trường đại học lớn và các cơ quan nghiên cứu – và ở đâu, bà cũng bày tỏ thiện cảm đối với Iran.
“Iran thực sự đang tìm kiếm sự cân bằng lực lượng”, – Tabatabai phát biểu vào tháng 1/2018, ngay sau khi ông Trump rút khỏi thỏa thuận Iran và áp đặt các lệnh trừng phạt “tối đa” đối với Tehran. Vào tháng 10/2019, tại Trung tâm Tiến bộ Hoa Kỳ do George Soros tài trợ, bà phát biểu: “Chẳng hạn, nếu nói về tầm bắ.n của tên lửa Iran, thì rõ ràng là mọi người đều muốn có một chương trình tên lửa, nhưng không rõ những tên lửa đó có thể bay bao xa. Lãnh tụ Tối cao nói 2.000 km, những người khác nói 5.000 km, còn số thứ ba nói dưới 2.000 km… Chúng ta không thể yêu cầu Iran từ bỏ mọi hoạt động tên lửa trong tương lai”.
Chức vụ ở Lầu Năm Góc cho phép Tabatabai tiếp cận những thông tin tình báo quân sự quan trọng nhất của Mỹ. Nhưng quá khứ và hoạt động của bà gây ra nhiều nghi vấn, tại sao Lầu Năm Góc lại bảo vệ bà như vậy?
Những bức thư điện tử của Tabatabai cho thấy bà và các thành viên khác trong nhóm IEI thường xuyên liên lạc với các quan chức chính thức của Tehran. Các đảng viên đảng Cộng hòa trong Quốc hội khẳng định rằng những người này thực sự là công cụ gây ảnh hưởng của Iran. Tabatabai đã nhiều lần xin lời khuyên của Tehran, chẳng hạn như nên nói gì trong các phiên điều trần ở Quốc hội.
Iran International đã nhận được và dịch những bức thư điện tử này. Hoạt động của nhóm và các thành viên của nó đã bị vạc.h trầ.n khi Bộ Ngoại giao tước quyền tiếp cận thông tin mật của điều phối viên về Iran, Robert Malley. Kể từ đó, các nhà lập pháp đã cố gắng làm rõ kết quả điều tra về hoạt động của Malley, nhưng Bộ Ngoại giao vẫn giữ im lặng.
Robert Malley.
“Vấn đề chính” của Robert Malley
Vào cuối tháng 5 năm nay, trang web Semafor đưa tin rằng Robert Malley, đặc phái viên về Iran của Tổng thống Biden, chuyển các tài liệu “đóng dấu tuyệt mật từ “nhạy cảm nhưng không bí mật” đến ‘”bí mật” sang các thiết bị cá nhân của mình và, có thể, đã chia sẻ một số trong đó với các nhân vật không được ủy nhiệm” để quảng bá các nỗ lực ngoại giao của mình”.
Trong số các tài liệu mà Malley tải xuống thiết bị cá nhân của mình có “bản ghi âm chi tiết các cuộc gặp của nhà ngoại giao với các quan chức Iran trong những tháng trước khi ông ta bị cách chức”. Có ý kiến cho rằng vấn đề chính của Malley liên quan đến các cuộc đàm phán bí mật của ông ta với đại sứ Iran tại Liên hợp quốc và các cuộc gặp gỡ với một số quan chức Mỹ gốc Iran tại Mỹ.
Vào tháng 2/2021, chính Malley đã mời Ariane Tabatabai tham gia nhóm Iran của mình tại Bộ Ngoại giao. Hiện nay bà làm việc ở Lầu Năm Góc, nơi bà giữ chức cố vấn cho Christopher Meyer, trợ lý Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ về các chiến dịch đặc biệt.
Tóm lại, các câu hỏi về “điệp viên ảnh hưởng của Iran” trong các cơ quan chịu trách nhiệm về chính sách của Mỹ đối với Iran đã được đặt ra tại Quốc hội Mỹ từ lâu, nhưng chúng không được giải đáp, hoặc giải đáp một cách hình thức, mang tính chất trấn an
IRGC - lực lượng quân sự đáng gờm hàng đầu của Iran tại Trung Đông
Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC) là lực lượng quân sự có sức mạnh và vị thế chính trị ở Trung Đông, có nhiệm vụ chính là loại trừ các mối đ.e dọ.a với nhà nước Iran.
Trong động thái được mô tả là nhằm trả thù cho cái chế.t của thủ lĩnh Hezbollah Hassan Nasrallah, lãnh đạo Hamas Ismail Haniyeh và chuẩn tướng IRGC Abbas Nilforoushan, IRGC đêm 1/10 thông báo tiến hành chiến dịch "Lời hứa Đích thực 2", khai hỏa khoảng 200 tên lửa các loại vào 3 căn cứ quân sự Israel gần thành phố Tel Aviv gồm sân bay Nevatim, Tel Nof và Hatzerim.
Hình ảnh tên lửa lao xuống mặt đất ở Israel trong vụ tập kích của Iran. Ảnh: Reuters
Hình ảnh do truyền thông khu vực đăng tải cho thấy tên lửa Iran gây ra các vụ nổ ở Israel. IRGC sau đó khẳng định 90% tên lửa đán.h trúng đích. Truyền thông Iran cho rằng, các căn cứ của Israel bị hư hại và Tel Aviv đã mất một số tiêm kích F-35 cũng như trận địa phòng không Arrow 2/3.
Dù Israel chưa nêu chi tiết các khu vực bị tấ.n côn.g và thiệt hại, nhưng quy mô của đòn tập kích đã cho thấy một phần năng lực quân sự đáng gờm của IRGC.
Tổng thống Iran Masoud Pezeshkian cùng ngày khẳng định, nước này "không tìm kiếm chiến tranh" với Israel, nhưng sẽ kiên quyết tự vệ trước mọi mối đ.e dọ.a. Ông cũng tuyên bố, cuộc tấ.n côn.g tên lửa vào Israel "chỉ là phần nổi của tảng băng".
New York Times cho biết, IRGC là nhánh quân sự quan trọng hàng đầu trong các lực lượng vũ trang Iran, bên cạnh quân đội truyền thống và cảnh sát vũ trang. Trong đó, quân đội truyền thống Iran do Bộ trưởng Quốc phòng - một thành viên có nhiệm kì thuộc nội các dưới quyền Tổng thống Iran, điều hành; còn lãnh đạo IRGC do lãnh tụ Tối cao Iran trực tiếp bổ nhiệm.
Theo truyền thông Iran, lãnh tụ Tối cao Iran là tổng tư lệnh của các lực lượng vũ trang Iran. Bộ Tổng tham mưu Các lực lượng vũ trang có vai trò điều phối các lực lượng, các quân chủng và đề ra chiến lược tổng thể, nhưng quân đội và IRGC hoạt động tương đối độc lập.
Binh sĩ thuộc IRGC. Ảnh: GettyImages
IRGC ra đời sau Cách mạng Hồi giáo Iran năm 1979, có nhiệm vụ ban đầu là bảo vệ chính phủ mới thành lập và lãnh tụ Tối cao Iran Ayatollah Ruhollah Khomeini - người có quyền lực chính trị cao nhất Iran, sau này là người kế nhiệm Ayatollah Ali Khamenei.
Do chỉ báo cáo trực tiếp với lãnh tụ Tối cao, quyền lực của IRGC ít bị các thiết chế chính trị khác kiểm soát. Sau hơn 4 thập kỉ, IRGC ngày càng mở rộng. Một nghiên cứu của Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc (trụ sở ở Anh) tế năm 2019 đán.h giá IRGC có 125.000 quân nhân tại ngũ.
Tướng Hossein Salami, chỉ huy IRGC (phải) và tướng Esmail Qaani, chỉ huy đặc nhiệm Quds (giữa). Ảnh: Politico
Trong khi quân đội Iran thực hiện nhiệm vụ bảo vệ lãnh thổ giống như các quân đội thông thường khác, IRGC đảm nhận vai trò bảo vệ tinh thần Cách mạng Hồi giáo Iran; chặn đứng các cuộc nổi loạn; loại trừ mối đ.e dọ.a về an ninh, quân sự với nhà nước Iran từ các đối thủ về ý thức hệ. Các thành viên IRGC coi họ là người "giữ lửa cách mạng Iran", theo New York Times.
Về cơ cấu tổ chức, IRGC có lục quân, hải quân, không quân và tình báo riêng biệt. Dù số lượng binh sĩ và thiết bị ít hơn của quân đội, nhưng chúng thường hiện đại hơn. IRGC cũng trực tiếp thực hiện chương trình tên lửa đạn đạo của Iran, được Reuters dẫn lời các chuyên gia mô tả là có quy mô lớn nhất Trung Đông.
Rất khó để xác định quy mô kho vũ khí của IRGC nhưng tướng Amir Ali Hajizadeh, tư lệnh không quân IRGC năm 2021 khẳng định họ "dẫn đầu về tên lửa và UAV ở khu vực và trên thế giới". Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS) có trụ sở tại Mỹ đán.h giá Iran sở hữu ít nhất 8 loại tên lửa tấ.n côn.g, với tầm bắ.n từ 300 đến 2.500km.
Trong đó có thể kể tới mẫu tên lửa đạn đạo tầm trung Sejjil tầm bắ.n 2.000 km; mẫu Ghadr tầm bắ.n 1.950 km; mẫu Emad tầm bắ.n 1.700 km; mẫu Zolfaghar tầm bắ.n khoảng 700km; hay mẫu tên lửa siêu vượt âm Fattah/ Fattah-2 tầm bắ.n 1.500km, được dùng để tấ.n côn.g Israel ngày 1/10.
Tên lửa đạn đạo của Iran trên bệ phóng di động. Ảnh: Farsnews
Năm 2019, báo cáo của tình báo Mỹ xác nhận, dù chịu sức ép trừng phạt trong nhiều thập kỷ, Iran vẫn thành công trong việc phát triển tên lửa và hiện đang sở hữu dàn tên lửa lớn hơn bất kỳ quốc gia Trung Đông nào khác, bao gồm Israel.
Các thành viên ưu tú nhất của IRGC đa phần thuộc Lực lượng đặc nhiệm Quds hoạt động chủ yếu bên ngoài Iran. Phương Tây cáo buộc Quds có tham gia các cuộc tấ.n côn.g bí mật nhắm vào lợi ích các nước đối thủ. IRGC còn kiểm soát một đơn vị bán quân sự được gọi là Basij, có vai trò đảm bảo an ninh và ngăn các nguy cơ an ninh từ trong nội địa.
Trên khắp Trung Đông, IRGC duy trì quan hệ mật thiết với các thành viên trong "Trục kháng chiến", một mạng lưới quân sự do Iran dẫn đầu gồm Syria cùng các nhóm vũ trang như Hamas tại Dải Gaza, Hezbollah Tại Lebanon, Houthi tại Yemen và các nhóm vũ trang khác ở Syria và Iraq.
Bên trong một kho vũ khí dưới lòng đất của IRGC. Ảnh: MEHR
IRGC nổi tiếng về khả năng mở rộng ảnh hưởng ra bên ngoài thông qua huấn luyện lực lượng dân quân ở nước ngoài hay tham gia vào các chiến dịch quân sự như sứ mệnh chống tổ chức khủn.g b.ố Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng và các nhóm phiến quân trên lãnh thổ Syria.
IRGC còn khác biệt với các nhánh khác trong lực lượng vũ trang ở tầm ảnh hưởng chính trị mạnh mẽ. Reuters cho biết, các cựu sĩ quan IRGC hiện nắm giữ nhiều vị trí chủ chốt trong các cơ quan lập pháp và hành pháp Iran. Hầu hết nội các của cựu Tổng thống Ebrahim Raisi, người qua đời vì ta.i nạ.n máy bay cách đây vài tháng, là các cựu sĩ quan IRGC.
Lực lượng này cũng được cho là kiểm soát trực tiếp và gián tiếp hàng tỷ USD hợp đồng về xây dựng, điện năng, kỹ thuật, viễn thông, truyền thông, New York Times khẳng định. Nhiều công ty lớn của Iran có liên hệ với các thành viên cấp cao IRGC hoặc do cựu thành viên IRGC điều hành.
Lãnh đạo cao nhất của IRGC hiện nay là tướng Hossein Salami, được bổ nhiệm năm 2019. Trong khi đó, chỉ huy đặc nhiệm Quds là tướng Esmail Qaani, nắm quyền từ 2020 sau khi người tiề.n nhiệm Qassem Soleimani bị Mỹ h.ạ sá.t trong một cuộc tấ.n côn.g ở Baghdad. Trước khi bị h.ạ sá.t, ông Soleimani từng được đán.h giá là nhân vật có ảnh hưởng chính trị hàng đầu Iran và có thể trở thành lãnh đạo chính phủ trong tương lai.
Israel có thể trả đũa Iran vào thời điểm xung đột với Hamas tròn một năm? Các nhà quan sát cho biết Quân đội Israel đang mở rộng hoạt động trên nhiều mặt trận trong bối cảnh cuộc giao tranh với lực lượng Hamas đạt dấu mốc tròn một năm, bao gồm cả việc lập kế hoạch trả đũa "đáng kể và nghiêm trọng" với Iran sau cuộc tấ.n côn.g bằng tên lửa đạn đạo quy mô lớn vào...