Các đ.ập thủy điện tại Lào
Lào xây dựng nhiều đ.ập thủy điện trên các nhánh của sông Mekong để phục vụ nhu cầu điện trong nước và xuất khẩu sang Thái Lan.
Đ.ập Xayaburi của Lào được xây tại dòng chính sông Mekong. Ảnh: AFP.
Tối 23/7, một trong 5 đ.ập phụ tại dự án thủy điện Xe Pian-Xe Namnoy ở tỉnh Attapeu, đông nam Lào bị vỡ, khiến lượng nước khổng lồ trút xuống hạ lưu, gây ngập nặng 7 ngôi làng, nhiều người c.hết và mất tích. Dự án này được khởi công từ năm 2013 với công suất dự kiến 410 MW.
Thủy điện là nguồn tài nguyên quan trọng ở Lào, với công suất tiềm năng ước tính là 18.000 MW. Từ tháng 9/2013 đến tháng 10/2014, các nhà máy thủy điện của Lào đã tạo ra gần 15,5 tỷ kWh. Trong số này, gần 12,5 tỷ kWh được xuất khẩu, thu về hơn 610 triệu USD. Thị trường chủ yếu của Lào là Thái Lan.
Hầu hết các đ.ập đang hoạt động và đang xây dựng của Lào nằm trên các nhánh của sông Mekong. Lào đang xây dựng hai con đ.ập trên dòng chính sông Mekong là Xayaburi và Don Sahong.
Trang web của Bộ Năng lượng và Mỏ Lào liệt kê 22 đ.ập thủy điện đang hoạt động, 22 đ.ập đang được xây dựng và hàng chục dự án được đề xuất. Đ.ập lớn đầu tiên được xây dựng là trên sông Ngum ở Vientiane, cho nhà máy thủy điện Nam Ngum 1. Nó được hoàn thành vào năm 1971 và có công suất 155 MW. Nhà máy này đã cung cấp phần lớn điện được sử dụng ở Lào cho đến cuối thế kỷ 20.
Đ.ập cao nhất là Nam Ngum 2 với chiều cao 185 m. Hồ chứa lớn nhất là Nakai, có diện tích 450 km2 được hoàn thành vào năm 2008, phục vụ cho nhà máy Nam Theun 2 có công suất lớn nhất cả nước là 1.080 MW.
Một số đ.ập thủy điện ở Lào. Đồ họa: International Rivers.
Video đang HOT
Một trong những dự án thủy điện hiệu quả nhất ở Lào là Theun-Hinboun, được xây dựng trong hai giai đoạn vào năm 1998 và 2012 với các chủ đầu tư Thái Lan, Na Uy và Lào. Dự án ban đầu có đ.ập và hồ chứa tương đối nhỏ, cho công suất 220 MW. Sau khi Theun-Hinboun cung cấp những lợi ích kinh tế đáng kể cho Lào thông qua việc bán năng lượng cho nước láng giềng Thái Lan vào thời điểm nước này có ít sản phẩm xuất khẩu, thành công của nó đã dẫn đến dự án mở rộng vào năm 2012, khiến công suất được nâng lên thêm 280 MW.
Thủy điện Xekaman 3 được xây dựng trên dòng Nam Pagnou tại Sekong, được hoàn thành vào năm 2013, có công suất 250 MW.
Lào năm 2012 khởi động dự án nhà máy thủy điện Xayaburi có công suất ước tính 1,285 MW, đây là đ.ập đ.ầu tiên Lào xây dựng trên dòng chính sông Mekong. Nhà máy dự kiến bắt đầu hoạt động vào năm 2019 và nó sẽ là nhà máy thủy điện lớn nhất nước này. Đ.ập cao 32,6 m, kéo dài 820 m qua sông Mekong. Đầu năm 2016, Lào khởi công xây dựng đ.ập thứ hai trên dòng chính sông Mekong là Don Sahong với chiều cao 32 m và công suất ước tính 260 MW.
Lào đang thi công hai đ.ập trên dòng chính sông Mekong là Xayaburi và Don Sahong. Đồ họa: International Rivers.
Các nhà hoạt động bảo vệ môi trường đã nhiều lần lên tiếng về các dự án thủy điện của Lào trên sông Mekong, cho rằng chúng có thể ảnh hưởng tiêu cực đến dòng chảy của nước, hoạt động của các loài cá và phù sa xuống hạ lưu, đe dọa sinh kế hàng chục triệu người sống dọc dòng sông.
Một báo cáo của Ủy hội Sông Mekong cho biết các dự án thủy điện trên dòng sông này làm sụt giảm sản lượng lúa, số lượng cá và phù sa ở vùng hạ nguồn, nơi các quốc gia như Campuchia, Lào, Thái Lan, Myanmar và Việt Nam đóng góp khoảng 15% sản lượng lúa gạo toàn cầu, theo thống kê của tạp chí Economist.
Xây dựng đ.ập cũng là vấn đề gây tranh cãi tại Lào. Những người ủng hộ cho rằng đ.ập thủy điện cung cấp nguồn ngoại tệ bền vững quan trọng cho tăng trưởng kinh tế. Trong khi đó, những người phản đối nói rằng người dân địa phương phải di dời vì công tác xây dựng không bao giờ được bồi thường xứng đáng.
Nguy cơ lũ lụt cũng đe dọa môi trường và cuộc sống của người dân. Tổ chức Sông ngòi Quốc tế có trụ sở ở Mỹ đã cảnh báo rằng các con đ.ập ở Lào có thể không chống chịu được với các điều kiện thời tiết ngày càng khắc nghiệt. Ngoài ra, các dự án còn có thể mang lại lợi nhuận thấp hơn dự kiến do sự thay đổi của thị trường.
Phương Vũ
Theo VNE
Dự án đ.ập thủy điện tỷ đô vừa bị vỡ của Lào
Thủy điện Xe Pian-Xe Namnoy có trị giá 1,02 tỷ USD, là dự án liên doanh của các công ty Hàn Quốc, Thái Lan và Lào.
Hình mô phỏng đ.ập nước thủy điện Xe Pian-Xe Namnoy khi hoạt động năm 2019. Đồ họa: NPNC.
Sự cố vỡ đ.ập xảy ra đêm 23/7 tại công trình thủy điện Xe Pian-Xe Namnoy do Công ty PNPC đang thi công, khiến hơn 5 tỷ mét khối nước, tương đương hơn 2 triệu bể bơi Olympic, đổ xuống hạ lưu. Ít nhất 100 người mất tích và nhiều người ở 6 làng thuộc huyện Sanamxay, tỉnh Attapeu, đông nam Lào, được cho là đã t.hiệt m.ạng, theo hãng thông tấn Lào LNA.
Khu vực bị vỡ được cho là đ.ập phụ giúp giữ nước khi các con đ.ập chính bị quá tải.
Theo Power Technology, thủy điện Xe Pian-Xe Namnoy có tổng trị giá 1,02 tỷ USD, do Công ty năng lượng Xe Pian-Xe Namnoy (PNPC) xây dựng và quản lý. Đây là dự án liên doanh giữa công ty điện lực Ratchaburi của Thái Lan, Western Power của Hàn Quốc và tập đoàn đầu tư Laos Holding State Enterprise của chính phủ Lào.
Dự án được phát triển trên mảnh đất rộng 238 hecta tại cao nguyên Bolaven, cách thủ đô Vientiane của Lào khoảng 550 km về phía đông nam. Chính phủ Lào cho PNPC thuê đất để xây dựng và vận hành thủy điện với thời hạn 32 năm.
Thủy điện Xe Pian-Xe Namnoy cũng là dự án xây dựng - vận hành - chuyển giao (BOT) đầu tiên được các tập đoàn Hàn Quốc tiến hành tại Lào. Quá trình nghiên cứu tính khả thi được hoàn thành tháng 11/2008. Công trình khởi công từ tháng 2/2013 và dự kiến đưa vào vận hành thương mại đầu năm 2019.
Một hạng mục xây dựng thuộc dự án thủy điện Xe Pian-Xe Namnoy năm 2016. Ảnh: NPNC.
Dự án gồm ba con đ.ập Houay Makchan, Xe Pian và Xe Namnoy, nằm trên các nhánh của sông Mekong. Bên cạnh đó là hồ chứa nước trên sông Xe Namnoy, có độ sâu 73 m và dài 1.600 m, đủ sức tích trữ hơn một tỷ mét khối nước, phần lớn nước lấy từ lưu vực sông Houay Makchan và Xe Pian.
Nhà máy điện được trang bị 4 máy phát với tổng công suất 410 megawatt. Năng lượng được tạo ra nhờ dòng nước chảy xuống từ độ cao 630 m so với tổ máy phát, trước khi chúng được dẫn qua các kênh ngầm và đổ ra sông Xe Kong.
90% sản lượng điện từ thủy điện Xe Pian-Xe Namnoy sẽ được xuất khẩu sang Thái Lan, phần còn lại hòa vào lưới điện địa phương.
Việc xây dựng đ.ập thủy điện ở Lào chủ yếu phục vụ mục đích xuất khẩu năng lượng. Các dự án này thường gây tranh cãi do lo ngại phá hoại môi trường và khiến những cộng đồng dân cư phải di dời đến nơi ở mới. Lào hiện có 10 đ.ập thủy điện đang hoạt động, 10-20 công trình đang xây dựng và hàng chục dự án đang lên kế hoạch.
Vị trí của đ.ập thủy điện Xe Pian - Xe Namnoy. Đồ họa: Google Earth.
Vũ Anh
Theo VNE
Hội chữ thập đỏ Singapore cứu trợ hơn 800 triệu đồng cho Lào Trước tình hình rối ren sau vỡ đ.ập ở tỉnh Attapeu (Lào), tổ chức nhân đạo của Singapore đã quyết định hành động. Người dân tại thị trấn Paksong đang đóng gói hàng cứu trợ cho các nạn nhân của vụ vỡ đ.ập thủy điện Xe-Pian Xe-Namnoy. Nguồn: Jack Board/Twitter. Theo Channel New Asia, Hội chữ Thập đỏ Singapore (SRC) vào hôm nay...
