Các Bộ trưởng ASEAN nên họp đặc biệt về Biển Đông

Ngày 5/6, Kyodo đưa tin, Indonesia đã đề nghị các ngoại trưởng Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á họp trước thềm hội nghị bộ trưởng ASEAN.

Nguồn tin trên giấu tên cho biết Ngoại trưởng Indonesia Marty Natalegawa gần đây đã nêu ra ý kiến này trong bối cảnh Trung Quốc ngày càng quyết đoán trong vấn đề chủ quyền lãnh thổ trên Biển Đông.

Nguồn tin nói: “Đó là hội nghị cấp bộ trưởng ASEAN đặc biệt ban đầu sẽ tập trung vào vấn đề Biển Đông. Đồng thời cho biết các thành viên trong ASEAN đang ngày càng lo lắng về những diễn biến đặc biệt xảy ra gần quần đảo Hoàng Sa”.

Bên cạnh đó, nguồn tin còn nói rằng: “Địa điểm và thời gian tổ chức hội nghị vẫn chưa được nhất trí song phải diễn ra trước hội nghị ngoại trưởng ASEAN vào tháng 8 tới”.

Một thông tin có liên quan, ông David Koh, nhà tư vấn độc lập người Singapore từng nghiên cứu về Việt Nam trong 20 năm qua, cho rằng việc Trung Quốc hạ đặt giàn khoan Hải Dương-981 (Haiyang Shiyou-981) trái phép tại Biển Đông rõ ràng thể hiện “ý muốn sử dụng vũ lực để giải quyết tranh chấp quốc tế”.

Giàn khoan 981 được đặt trên vùng biển Việt Nam

Trong một bài viết cho chuyên mục “Các vấn đề Đông Nam Á” của nhật báo The Straits Times ra ngày 5/6, ông David nhấn mạnh việc sử dụng lực lượng bán quân sự tại khu vực này tạo ra “thách thức rất nghiêm trọng đối với những nguyên tắc cơ bản về hòa bình ở khu vực trong vài thập kỷ qua.”

Theo ông, trong hai thập kỷ qua “Trung Quốc chỉ nói suông về ý tưởng của một bộ quy tắc ứng xử, trong khi lại tiến hành hiện đại hóa quân sự và củng cố tuyên bố chủ quyền của mình”.

Do đó, các nước thành viên Hiệp hội Các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) cần có phản ứng tập thể.

Nhà nghiên cứu này khẳng định hiện là lúc để ASEAN đánh giá lại mối đe dọa của Trung Quốc ở mức nào đối với trật tự khu vực mà ASEAN đã xây dựng và điều hành một cách cẩn trọng trong suốt bốn thập kỷ qua.

Trong cuộc họp báo ngày 5/6, do Bộ Ngoại Giao tổ chức, cũng đã đề cấp đến hội nghị ASEAN và ASEAN 3, nội dung chính được đề cập đến là vấn đề giàn khoan của Trung Quốc hạ đặt trên vùng biển Việt Nam.

Ông Lê Hải Bình- Người phát ngôn Bộ Ngoại Giao cho biết: “Hội nghĩ sẽ có sự tham gia của quan chức cấp cao của các nước, sau đó kiểm điểm quá trình xây dựng cộng đồng chung ASEAN. Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Phạm Quang Vinh sẽ tham dự các hội nghị này. Duy trì an toàn hàng hải ở khu vực là vấn đề nhiều nước quan tâm, bất cứ điều gì liên quan đến vấn đề này sẽ được đưa ra bản thảo. Cho nên, vấn đề biển Đông sẽ được đưa ra ở mức độ phù hợp”.

Trong một diễn biến khác, một bài viết trên tờ “Học giả kinh tế” (The Economist) của Anh cho biết, có thể khẳng định, trong vài năm tới Trung Quốc sẽ dựa vào cơ sở hạ tầng tuyệt vời và sức mạnh kinh tế to lớn ngày càng hoàn thiện để tiếp tục giữ vững địa vị của mình. Thế nhưng, điều này không có nghĩa là tình hình trong vài năm tới sẽ không thay đổi.

Thách thức trực tiếp đối với địa vị độc tôn của Trung Quốc không phải là một vài kẻ cạnh tranh nhỏ, nhặt nhạnh những “mảnh vụ thị trường”, mà là “bức tường đồng vách sắt” trước cửa nhà Trung Quốc, đó chính là Cộng đồng kinh tế ASEAN (ASEAN Economic Community – AEC), dự kiến sẽ được thành lập vào năm tới.

Cộng đồng ASEAN được hình thành dựa trên 3 trụ cột là Cộng đồng Chính trị-An ninh, Cộng đồng Kinh tế và Cộng đồng Văn hóa- Xã hội. Quan hệ đối ngoại của ASEAN cũng như mục tiêu thu hẹp khoảng cách phát triển trong ASEAN (nhất là IAI) được lồng ghép vào nội dung của từng trụ cột Cộng đồng ASEAN.

Cộng đồng Chính trị – An ninh ASEAN (APSC) nhằm mục tiêu là tạo dựng một môi trường hòa bình và an ninh cho phát triển ở khu vực Đông Nam Á thông qua việc nâng hợp tác chính trị-an ninh ASEAN lên tầm cao mới, với sự tham gia và đóng góp xây dựng của các đối tác bên ngoài; không nhằm tạo ra một khối phòng thủ chung.

Cộng đồng Văn hóa – Xã hội (ASCC) với mục tiêu là phục vụ và nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân ASEAN, sẽ tập trung xử lý các vấn đề liên quan đến bình đẳng và công bằng xã hội, bản sắc văn hóa, môi trường, tác động của toàn cầu hóa và cách mạng khoa học công nghệ.

Vì vậy, nếu ASEAN giải quyết được bài toán kinh tế, giúp các nước giảm sự phụ thuộc vào Trung Quốc thì mới tạo được sự đồng thuận cao trong giải quyết các tranh chấp chủ quyền giữa một số nước nội khối với Trung Quốc, đồng thời cũng làm hạn chế sự lũng đoạn về kinh tế của Bắc Kinh.

Theo DVO