Ca sỹ Hà Lê: ‘Lối rẽ’ năm 31 tuổi và cơ duyên với nhạc Trịnh

Minh Thu14:45 16/12/2020

Hà Lê đã thổi một làn gió mới, tự do và đầy hứng khởi vào “cõi Trịnh.” Anh không chỉ cover lại những bài hát đã được nhiều người yêu thích mà còn đặt vào đó tư tưởng và triết lý sống của mình.

Hà Lê hoạt động nghệ thuật như một vũ công và rapper. Anh thực sự tỏa sáng khi remake nhạc Trịnh. (Ảnh: NVCC)

Hà Lê bắt đầu hoạt động nghệ thuật khi còn là một sinh viên du học tại Anh. Về nước, anh tham gia showbiz với tư cách là một vũ công, biên đạo và rapper. Nhưng chỉ khi anh khởi động dự án ” Trịnh Contemporary ” vào tháng 3/2019, chàng nghệ sỹ sinh năm 1984 mới bắt đầu được chú ý.

Bước ngoặt khi… 31 tuổi

Những bài hát, điệu nhảy moonwalk của Michael Jackson chính là những khái niệm đầu tiên của Hà Lê về âm nhạc . Cậu bé 7-8 tuổi lúc đó đã rất ngạc nhiên khi được xem liveshow của ông hoàng nhạc Pop ở những sân vận động chật kín hàng nghìn người. Dù nghệ sỹ chỉ đứng im trên sân khấu khoảng 10 phút, khán giả xung quanh vẫn hò hét cuồng nhiệt. Những hình ảnh đó gây ấn tượng mạnh với Hà Lê và một ước mơ bắt đầu nhen nhóm lên, rằng một ngày nào đó mình cũng sẽ tỏa sáng trên sân khấu.

Hà Lê sinh ra trong một gia đình không có truyền thống nghệ thuật, âm nhạc là thứ bị xem nhẹ. Anh đi du học ngành toán kinh tế theo mong muốn của bố mẹ nhưng đam mê nghệ thuật trong anh chưa bao giờ tắt.

Hà Lê bắt đầu sự nghiệp ca hát khi đã 31 tuổi. (Ảnh: NVCC)

Sang Anh, Hà Lê có điều kiện dành thời gian cho những gì mình đam mê. Anh bắt đầu học nhảy hip-hop và gặt hái được thành công nhất định. Hà Lê trở thành vũ công chuyên nghiệp, biểu diễn trên các sân khấu và mở các lớp dạy nhảy.

Năm 2008, khi trở về Việt Nam, anh bắt đầu xây dựng chỗ đứng cho mình, kết nối với cộng đồng những người yêu hip-hop trong nước và nước ngoài, tổ chức những giải nhảy và tham gia làm giám khảo nhiều cuộc thi như “Bước nhảy hoàn vũ nhí,” “ So you think you can dance” (Thử thách cùng bước nhảy) và “RingMasterz. ”

“Nhảy hay rap chỉ là bước chân đầu tiên của tôi vào thế giới của nghệ thuật, sau này tôi cũng muốn học thêm cả DJ và graffiti nữa, vì đây là những phần không thể tách rời của văn hóa hip-hop. Tuy nhiên, tôi vẫn cảm thấy chưa thỏa mãn, điều này thật khó lý giải,” Hà Lê tâm sự.

Anh quyết định rẽ sang làm ca sỹ khi đã 31 tuổi bởi ca hát mới chính là khởi nguồn đam mê của Hà Lê.

“Dù hoạt động nghệ thuật hơn 10 năm nhưng tôi chưa bao giờ chiếm spotlight cả bởi rapper hay vũ công thì cũng chỉ là người phụ họa cho một tiết mục. Ngay khi quyết định chuyển sang làm ca sỹ, tôi đã biết đó là một ý tưởng điên rồ, nhưng nếu không nhanh thì tôi già mất và sẽ không bao giờ được hát nữa,” anh chia sẻ.

Không ít lần, Hà Lê tự nhủ rằng mình đang làm rất tốt, mình đã có chỗ đứng ở lĩnh vực mà mình lựa chọn, sao có thể bắt đầu đi hát khi đã quá già, xấu trai và còn hỏng một bên tai phải.

5 năm qua, Hà Lê đã không ngừng tìm kiếm bản thân mình trong âm nhạc, định hình phong cách, xây dựng cộng đồng fan và học lại từ đầu các kỹ năng của một nghệ sỹ trình diễn.

Tìm thấy mình trong “cõi Trịnh”

Hà Lê yêu thích nhạc xưa và muốn níu giữ những gì thuộc về văn hóa Việt, để bản sắc không bị hòa tan trong làn sóng văn hóa phương Tây. Anh đã thử nghiệm remake nhạc của Lam Phương và Trương Quý Hải, nhưng chỉ khi đến với nhạc Trịnh, anh mới tìm được sự đồng cảm sâu sắc.

“Càng nghe nhiều, tôi càng nhận ra sự đồng điệu trong tâm hồn mình với nhạc sỹ Trịnh Công Sơn, tôi dần dần ngộ ra tư tưởng và triết lý của ông trong những ca từ và giai điệu đẹp đẽ. Dường như có một liên hệ cảm xúc rất cá nhân và kỳ lạ giữa tôi và nhạc Trịnh,” Hà Lê chia sẻ.

Hà Lê song ca cùng Hoàng Bách trong Chương trình nghệ thuật chào mừng Đại hội Thi đua yêu nước tại Hà Nội. (Ảnh: NVCC)

Anh thực hiện phối lại bài “Hạ trắng” nhưng thấy mình chưa lĩnh hội được nhiều, anh lại tiếp tục làm thêm một bài, rồi một bài nữa. Đến “Ở trọ,” thì Hà Lê thông suốt mọi điều và hình hài anh ở trong cõi Trịnh cứ ngày một rõ ràng. Đó là lý do vì sao anh mất 2 năm để phối khí và thu âm 7 bài hát. Đó không chỉ là quá trình làm nhạc, mà là hành trình tìm thấy bản thân và ngộ ra nhiều triết lý về cuộc sống.

“Thế giới của tôi cũng có nhiều tình yêu tan vỡ, cũng có những loay hoay kiếm tìm nhưng điểm chung nhất trong câu chuyện của tôi và Trịnh Công Sơn không phải là buồn hay vui mà là sự chấp nhận, rằng dù có chuyện gì thì mình cũng đón nhận nó như lẽ tự nhiên phải thế,” Hà Lê chia sẻ.

Trong thế giới của Trịnh Công Sơn, thất tình cũng là một trải nghiệm. Hà Lê tự nhận rằng mình yêu nhiều nhưng anh hiểu được rằng tình yêu tan vỡ cũng không có gì phải hối tiếc cả, bởi cả hai đã dâng hiến cho nhau những gì chân thật nhất của con tim.

“Chúng ta có duyên đến với nhau nhưng không có phận để ở bên nhau. Hãy cảm ơn vì mình đã có thêm trải nghiệm về tình yêu, con người và cuộc sống. Đối với Trịnh Công Sơn, tận cùng của nỗi đau là một niềm hoan hỷ,” anh tâm sự.

Sáng tạo là không dừng lại

Với Hà Lê, nhạc Trịnh là thứ ngôn ngữ cho anh diễn tả cảm xúc của mình. Anh không vội “trình làng” những bài hát mới mà anh muốn mình và khán giả có thời gian cảm nhận và đi đến tận cùng cảm xúc với những bản nhạc mà anh đã làm, có chăng anh sẽ tiếp tục sáng tạo để hiểu hơn những ẩn dụ trong thế giới của nhạc sỹ Trịnh Công Sơn mà thôi. Anh có tham vọng làm cho những người yêu nhạc Trịnh cũng sẽ mê “Trịnh Contemporary.”

Hà Lê và ban nhạc Màu nước tiếp tục bền bỉ giới thiệu album “Ở trọ” đến khán giả trong concert ngày 18/12. (Ảnh: NVCC)

Một trong những cuộc thử nghiệm đó là song ca với các nghệ sỹ ở những thế hệ khác nhau như Thanh Lam, Bùi Lan Hương hay Marzuz (Trần My Anh, sinh năm 2000, cháu gái của diva Trần Thu Hà). Anh cho biết mình hay bị thu hút bởi những người cá tính, có chất giọng đặc biệt.

Những ngày cuối năm, anh đang chờ bản phối nhạc Trịnh theo phong cách Ambient từ nhạc sỹ Quốc Trung. Đây là lần đầu tiên Hà Lê thử hát nhạc Trịnh ở thể loại này.

Ambient là một dòng nhạc điện tử có nguồn gốc ở Anh, phát triển trong những năm 1970. Nhạc sỹ sẽ đặt trọng tâm vào giai điệu và bầu không khí sáng tác. Người nghe sẽ cảm nhận được một không gian trí tuệ và khoáng đạt…

“Mong rằng âm nhạc của tôi sẽ nhen nhóm một cảm xúc gì đó trong bạn chứ không chỉ hấp dẫn bạn bởi thứ gì đó mới lạ,” anh nói.

Như nhạc sỹ Trịnh Công Sơn đã viết, “cuộc đời đó có bao lâu mà hững hờ,” hãy sống đến tận cùng cảm xúc, để âm nhạc lớn lên trong mọi người, đó là thông điệp Hà Lê muốn gửi gắm qua các tác phẩm của mình./.

Bài hát “Biển nhớ” của Hà Lê:

'Rap fan tháng 8' và cuộc chiến mới không khoan nhượng

Rap từng được một bộ phận khán giả coi là "báu vật của underground". Khi "báu vật" được đặt lên thị trường chính thống, một cuộc đấu đã xảy ra, chưa có hồi kết.

Rap Việt và King of Rap đã khép lại với ngôi vị quán quân dành cho Dế Choắt và ICD nhưng những cuộc tranh cãi về rap vẫn không có hồi kết. Câu chuyện về "rap fan tháng 8" tiếp tục nối dài những góc nhìn trái chiều và không có dấu hiệu của sự nhượng bộ.

Một bộ phận khán giả nghe rap lâu năm hay vẫn được coi là "fan ruột" của rap cho rằng thể loại âm nhạc này đang gặp "nguy hiểm" vì "fan phong trào". Trên không ít hội nhóm, diễn đàn liên quan đến âm nhạc underground, nhiều ý kiến đang kết luận "rap fan tháng 8" chẳng những không hiểu gì về rap mà còn đang hủy hoại văn hóa truyền thống của cộng đồng.

Ở góc nhìn đối ngược, một bộ phận khác lại cho rằng quan điểm "underground trên hết" là "thượng đẳng vô lý", "vòng kim cô" siết chặt rap. Và chính tư tưởng này đã kìm hãm rap suốt nhiều năm, khiến rapper không thể trở thành một nghề kiếm ra tiền, được trân trọng, lan tỏa.

Những đối lập đang không dễ cân bằng.

Khi đặt chân lên sân khấu truyền hình, các rapper đã bước ra ánh sáng. Ảnh: Quỳnh Danh .

Sự xuất hiện của "thần dân" mới

Rap ở Việt Nam đã có lịch sử ít nhất là 20 năm. Nhưng phần lớn chặng đường, rap ẩn mình trong "thế giới ngầm" underground. Nói như ca sĩ, rapper Hà Lê, đó là một thế giới không có mua bán chất xám, không có trao đổi thương mại và cũng không có tính chuyên nghiệp.

Trong thế giới ấy, rap từng được coi là "báu vật". Mặc cho ở thế giới bên ngoài, rap từng nhận rất nhiều định kiến, bị chối bỏ, thậm chí kỳ thị, coi thường, một bộ phận khán giả vẫn gắn bó với rap suốt những năm tháng thô ráp và gian truân nhất.

Họ chính là những người hâm mộ trung thành, "thần dân của vương quốc underground", fan "ruột" của rap.

Nhưng từ ngày 1/8 năm nay, câu chuyện đã khác. Lần đầu tiên ở Việt Nam, hai chương trình truyền hình thực tế về rap lên sóng giờ vàng. Từ chỗ lấy sự ẩn mình làm chủ đạo, rap bước ra ánh sáng, tiếp cận thị trường mainstream thông qua truyền hình - loại hình truyền thông đại chúng rộng lớn và đa dạng bậc nhất về đối tượng khán giả tiếp cận.

Từ ấy, rap có một đời sống mới. Theo một nguồn tin của Zing , King of Rap có rating tương đối cao so với các game show âm nhạc trên sóng truyền hình hiện nay. Trong khi, Rap Việt cũng vừa phát truyền hình, vừa đạt lượt xem lớn trên mạng. Theo số liệu của nhà sản xuất, có thời điểm ở đêm chung kết, chương trình này đã đạt hơn 1 triệu tài khoản xem cùng lúc.

Rõ ràng, nếu chỉ có fan "ruột" của underground tiếp cận, thành tích của Rap Việt hay King of Rap chắc chắn không dễ đạt được. Hay như nhận định của rapper đình đám MC ILL, underground là một cộng đồng nhỏ, phần lớn khán giả nghe rap thời gian gần đây là một cộng đồng mới, rộng lớn hơn.

Thực tế, chính cộng đồng mới này khiến rap có một vị thế chưa từng có trên truyền hình, trên báo chí và cả dư luận, mạng xã hội. Nhiều khán giả chưa từng nghe rap trước đây đã đến với thể loại âm nhạc này, góp phần không nhỏ cho rating cho King of Rap, Rap Việt, tăng lượt xem/nghe cho những sản phẩm rap và giúp các rapper nổi tiếng hơn bao giờ hết.

196.949 tin nhắn bình chọn đã đưa Dế Choắt trở thành quán quân Rap Việt. Nếu chỉ có "fan ruột" nhiều năm của underground, ai dám chắc Dế Choắt sẽ nhận được số tin nhắn tương đương gần 1 tỷ đồng như vậy?

Rap đến với nhiều khán giả nhỏ tuổi nhờ King of Rap và Rap Việt. Trong ảnh là hai con trai của nghệ sĩ Xuân Bắc ở đêm chung kết Rap Việt. Ảnh: Quỳnh Danh.

Cuộc đối đầu không khoan nhượng

Song, sự tăng lên đáng kể của cộng đồng khán giả rap cũng đã dẫn đến một cuộc đối đầu không khoan nhượng suốt từ tháng 8 đến nay.

Đầu tiên là một rapper vốn hoạt động chủ yếu trong môi trường underground đã bày tỏ trên trang cá nhân, đại ý: Đừng nhận mình là fan rap nếu mới nghe rap từ tháng 8.

Một bộ phận là "thần dân" lâu năm của underground đồng tình và bắt đầu sử dụng cụm từ "rap fan tháng 8" để phân biệt cộng đồng cũ với cộng đồng mới. Sau đó, "rap fan tháng 8" gắn với những hàm nghĩa về "fan phong trào", thời vụ, không hiểu gì về rap.

Khi một thí sinh của Rap Việt bị nhiều khán giả chỉ trích vì phát ngôn dung tục trước thềm chung kết, một số khán giả nghe rap lâu năm đồng quan điểm: "Phát ngôn như thế là bình thường, chỉ có rap fan tháng 8 mới lên án".

Khi Andree bị phản ứng vì rap ca từ nhạy cảm về tì nh dục trên sóng giờ vàng có trẻ em theo dõi, một bộ phận khán giả trung thành của rap cũng bênh vực: "Đó là phong cách của Andree, rap về tì nh dục là bình thường, không thích thì đừng mời lên sóng".

Khi Torai9 nhận chỉ trích dữ dội, trang bán hàng của nam rapper bị đánh một sao liên tiếp vì ra track diss (bài rap công kích đối thủ) với ca từ tục bậy, một bộ phận được cho là "thần dân underground" nhiều năm cho rằng: "Chỉ có rap fan tháng 8 mới chỉ trích khiến Torai9 phải nhận thua", "chỉ có fan rap tháng 8 mới sốc vì những track như vậy".

Một thí sinh cũng lọt vào chung kết Rap Việt đồng tình. Nam rapper cho rằng fan rap giờ đã thay đổi, và hip hop đang bị "gi ết" vì bộ phận khán giả trong cộng đồng mới.

Phản biện lại, trên nhiều diễn đàn những ngày qua, không ít khán giả mới nghe và yêu rap gần đây cho rằng khái niệm "rap fan tháng 8" là tư tưởng "ma cũ bắt nạt ma mới".

Một số bày tỏ rap có vị thế hơn khi lên mainstream, và các rapper cũng nổi tiếng hơn, kiếm được nhiều tiền hơn nhờ gia nhập thị trường chính thống. Sự tiết chế của những văn hóa quá thuần underground khi lên sân khấu truyền hình, thị trường chính thống là điều cần thiết, cũng là lý do khiến rap được số đông đón nhận.

Đây là nội dung một bình luận: "Vương quốc underground là ở vùng đất của underground. Nhưng khi bạn đến một vùng đất mới, bạn phải chấp nhận một cuộc chơi khác. Khán giả mới mang đến nhiều thành quả cho rap, tại sao họ không có quyền bày tỏ quan điểm, tại sao họ lại bị coi là thiếu kiến thức, không hiểu gì về rap".

Ricky Star cho rằng không nên tồn tại sự phân biệt với khái niệm như "rap fan tháng 8".

"Phân biệt là bất công, không đúng với tinh thần của hip hop"

Trao đổi với Zing , Ricky Star cho biết "rap fan tháng 8 là cách mọi người trêu nhau và phân chia người này hiểu biết nhiều hơn, người kia hiểu biết ít hơn về rap. Song, đối với anh, sự phân biệt này là điều không nên tồn tại.

"Đối với tôi, nghệ sĩ không phân biệt tuổi tác, không phân biệt vị trí hay danh vọng, đều là đồng nghiệp, lớn hơn thì phải lễ phép, nhỏ hơn thì mình phải nâng niu. Sơn Tùng M-TP hay cậu bạn rapper cạnh nhà tôi cũng đều là nghệ sĩ cả. Fan cũng vậy, fan là fan, không phân biệt tháng mấy, tháng mấy. Phân biệt như vậy cảm thấy không công bằng với những người biết đến với rap sau này", chủ nhân Bắc kim thang nói.

Về chuyện hiểu biết trong rap, Ricky Star nhấn mạnh: "Có thể dùng từ 'rap fan tháng 8' để tỏ ra mình biết rap trước nhưng dù biết trước thì bộ phận đó cũng không hiểu về rap bằng các rapper, các nghệ sĩ rap được. Tôi không muốn các bạn bất công với người mới nghe rap, đó không phải tinh thần của hip hop. Hip hop là sòng phẳng và công bằng".

Wowy trong lời cảm ơn mới đây với khán giả cũng không phân biệt giữa hai cộng đồng rap, anh cho rằng cả hai đều là những người yêu rap.

"Cảm ơn các bạn fan dù là tháng mấy, các bạn đều là fan hâm mộ yêu rap. Đó là điều Wowy quan tâm, mong các bạn đang, sẽ và mãi yêu rap, cảm ơn mọi người đã yêu quý và cho rap Việt cơ hội đặc biệt này", "lão đại" bày tỏ.

Trong khi đó, tân quán quân của Rap Việt - Dế Choắt -cho biết anh có được vị trí quán quân hôm nay là nhờ tình cảm của đa dạng, đông đảo khán giả.

"Đó là sự yêu thương của mọi người, của khán giả nghe rap nhiều năm, của khán giả mới, của cả các anh chị, cô chú. Khi tôi ra chợ, nhiều cô ở chợ cũng rất ủng hộ, các cô gọi tên Dế", nam rapper nói với Zing :

Trước đó, trong cuộc họp báo sau đêm chung kết Rap Việt, Dế Choắt cũng chia sẻ nếu được chọn giữa 50% khán giả của underground và 50% khán giả đại chúng, anh sẽ chọn đứng giữa, làm cầu nối gắn kết giữa hai bên.

Nếu Wowy không đạp nút chọn Dế Choắt, lịch sử Rap Việt có thay đổi?

MV 'Vững tin Việt Nam' ra mắt với thông điệp cực ý nghĩa: 'Không ai bị bỏ lại phía sau' Ca khúc được Hà Lê thể hiện với câu từ mộc mạc, giản dị và gần gũi, giai điệu lại sôi động nên rất dễ 'gây nghiện'. MV Vững tin Việt Nam nằm trong chiến dịch truyền thông lan tỏa thông điệp 'Niềm tin chiến thắng', kêu gọi cộng đồng phòng, chống dịch bệnh Covid-19 và xây dựng lối sống phù hợp tạo...