Cá sỉnh Mường Lò-sản vật quý hiếm trời ban dùng đãi khách quý
Mường Lò được mọi người biết đến là vùng lòng chảo có đồng lúa lớn thứ hai vùng Tây Bắc. Mường Lò (Nghĩa Lộ, Yên Bái) có dòng Nậm Thia, Nậm Tộc trong lành, khơi nguồn từ Trạm Tấu chảy về đã mang lại cho cánh đồng Mường Lò nguồn thủy sản tự nhiên vô tận cùng với những bàn tay khéo léo của những cô gái Thái đã trở thành đặc sản riêng có ở Mường Lò.
Đến Mường Lò, Nghĩa Lộ ai cũng được một lần nếm thử món cá sỉnh. Loài cá được người Thái ở Mường Lò coi là sản vật quý được trời đất ban tặng. Những câu chuyện về dòng Nậm Thia có loài cá sỉnh chỉ sống duy nhất nơi đây, chỉ ăn rêu đá, mùa sinh đẻ thường ngược về nguồn, cho nên mọi người hay ví cá sỉnh giống như cá hồi ở vùng Tây Bắc, mang đến cho du khách cảm nhận vẻ đẹp về Mường Lò quyến rũ đầy mê hoặc.
Vợ ông Lò Văn Pổn sấy cá sỉnh để đãi khách quý. Ảnh: Nhật Thanh.
2 giờ sáng, tôi lên mảng của bố con ông Lò Văn Pổn, ở bản Phán Thượng, xã Nghĩa Lợi, thị xã Nghĩa Lộ, tỉnh Yên Bái là người có kinh nghiệm nhất trong bản ngược suối Nậm Thia để đi săn cá sỉnh. Bè mảng ghép lại từ 5 – 6 cây tre già, dụng cụ bắt cá là lưới chài. Mỗi bè đi săn cá chỉ có 2 người, thường là hai cha con, nhưng lần này tôi được “ưu ái” cho đi cùng, với điều kiện ngồi yên lặng và không làm gì cả.
Ông Lò Văn Pổn cho biết: Để bắt được cá sỉnh không phải dễ dàng, bởi đây là loài cá rất khỏe, thích sống nơi nước chảy xiết, sợ tiếng động lạ… Người đi bắt cá phải thao tác nhuần nhuyễn, người ngồi sau điều khiển mảng, người trước lựa dòng chảy quan sát nơi cá sỉnh ăn để quăng chài.
Trong lúc đẩy mảng tìm nơi cá vượt dòng, ông Lò Văn Pổn kể: Hồi trước, nước suối Nậm Thia chảy xiết, nhiều người dân trong bản bắt cá bằng cách làm các “chuôm đá”. Lựa những nơi cá sỉnh tập trung đông, cánh đàn ông dìm mình trong dòng nước xếp những hòn đá lại thành đống, tạo nhiều khe, nhiều hốc và các “chuôm” này không to quá một vòng chài.
Video đang HOT
Chỉ chờ có thế, chài được quăng xuống quây kín lấy các “chuôm”, dìm kín chân chì không cho cá lọt ra ngoài, rồi từ từ dỡ từng viên đá ra, bắt cá. Có “chuôm” bắt được 4 – 5kg. Cách làm này không những được nhiều cá, mà còn thú vị là tập trung đông người bắt, tạo một nét sinh hoạt truyền thống của người Thái nơi này.
Sau một giờ vượt dòng Nậm Thia, chúng tôi đến một dòng chảy to và xiết. Với kinh nghiệm của ông Pổn, đây là nơi cá sỉnh thích sống nhất. Qua 3 lần tung chài, con cá sỉnh đầu tiên cũng được bố con ông Pổn bắt lên. Cá sỉnh trông gần giống loài cá “trôi Ấn Độ” nhỏ, điều khác biệt ở chỗ nó có môi đen xanh và dày, mình thon dài, đầu nhỏ, vẩy trắng, lăn tăn như hoa bạc, hai bên lườn ánh xanh. Con nào to nhất cũng chỉ bằng bốn ngón tay.
Ông Pổn cho biết: Loài cá này về mùa sinh đẻ thường ngược về nguồn để cùng giao duyên, đẻ trứng sinh nở bảo toàn nòi giống. Nhờ dòng nước xiết đã đẩy lũ cá con dạt về nơi dòng chảy yếu hơn để lớn lên.
Cả một đêm dài, đẩy mảng vượt qua hàng chục thác xiết, quăng lưới không biết bao lần, bố con ông Pổn cũng chỉ bắt được 2kg cá sỉnh, bán ở chợ Mường Lò cũng được 150.000 đồng/kg.
Nhưng hôm nay khác với mọi hôm là có nhà báo “hỗ trợ” may mắn bắt được nhiều cá đến vậy, nên ông sẽ trổ tài chế biến để tiếp khách quý với nhiều món ăn truyền thống. Theo ông Pổn, đơn giản nhất là món “pa kính pỉnh” là cá sỉnh tươi thoa muối kẹp bằng gắp tre, nướng trên than hồng. Khi nào mỡ cá xèo xèo bốc mùi ngầy ngậy trên than, cá vàng đều, thì mang xuống chấm với muối, chanh, hạt sẻn, gừng, thưởng thức.
Du khách khi đến Mường Lò vẫn còn được chứng kiến đoàn nhà trai đem những lễ vật là cá nướng, cá sấy buộc từng đôi lại với nhau đến nhà gái dẫn cưới, với ý nghĩa chuyên chở âm dương giao hòa và nhân sinh cao đẹp, góp phần xe duyên thắm cho đôi lứa…
Theo Nguyễn Nhật Thanh (Báo Biên phòng)
Yên Bái chủ động phòng, chống lũ quét, sạt lở đất
Đã nhiều năm nay, tỉnh Yên Bái luôn xảy ra tình trạng lũ ống, lũ quét, sạt lở đất bất thường cả về cường độ và tần suất, gây thiệt hại lớn về người, tài sản của Nhà nước và nhân dân. Vì vậy, Yên Bái đã đề ra nhiều giải pháp phòng, chống lũ quét, sạt lở đất.
Theo dự báo của Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia, do tác động của hiện tượng El Nino nên thiên tai tiếp tục có diễn biến phức tạp, số lượng cơn bão ít nhưng cường độ mạnh và dị thường hơn. Mùa mưa bão lũ năm 2019 có khoảng 6 - 7 cơn bão, áp thấp nhiệt đới hoạt động trên biển Đông, trong đó có 2 - 3 cơn bão ảnh hưởng đến các khu vực trong tỉnh Yên Bái.
Trạm đo mực nước suối tại đ.ập 19/5 (thị xã Nghĩa Lộ, tỉnh Yên Bái).
Để chủ động phòng, chống thiên tai, đặc biệt là lũ quét, lũ ống, sạt lở đất, Yên Bái đã tập trung thực hiện đồng bộ các giải pháp; trong đó đẩy mạnh tuyên tuyền, nâng cao nhận thức của cộng đồng trong phòng chống thiên tai đặc biệt là lũ quét, sạt lở đất.
Đồng thời, tỉnh tập trung nâng cao năng lực dự báo mưa, cảnh báo lũ quét, sạt lở đất và thông tin kịp thời tới người dân để phòng tránh. Trong đó, tiếp tục khai thác quản lý, sử dụng có hiệu quả 20 trạm đo mưa tự động ở 9 huyện, thị xã, thành phố và 1 thiết bị thử nghiệm giám sát cảnh báo sớm lũ quét đặt tại thị xã Nghĩa Lộ.
Ủy ban nhân dân tỉnh Yên Bái yêu cầu các địa phương rà soát, xây dựng phương án ứng phó với thiên tai sát với thực tế, đặc biệt là phương án phòng, chống lũ quét, sạt lở đất, phương án sơ tán dân vùng có nguy cơ cao xảy ra lũ ống, lũ quét, sạt lở đất; đồng thời nâng cao năng lực và ý thức chủ động ứng phó của người dân với lũ quét, sạt lở đất, nhất là các xã có nhiều khe suối, nhân dân đi làm nương, làm lán trại.
Cùng với đó, các địa phương cần thực hiện tốt kế hoạch xây dựng bản đồ phân vùng nguy cơ lũ ống, lũ quét, sạt lở đất để phục vụ Ban Chỉ huy Phòng chống thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn các cấp; chú trọng hệ thống thông tin liên lạc cho những vùng thường có nguy cơ xảy ra lũ quét, sạt lở đất.
Đối với các xã vùng trọng điểm - nơi luôn tiềm ẩn lũ ống, lũ quét, sạt lở đất, cần thực hiện tốt công tác quy hoạch và sắp xếp dân cư; kiểm tra tiến độ xây dựng và di dời dân cư ra khỏi vùng nguy hiểm; thường xuyên thống kê, cập nhập những địa bàn dân cư, những thôn, bản có các hộ dân sinh sống ở khu vực dễ bị ảnh hưởng trực tiếp của lũ quét, sạt lở đất.
Khi thời tiết có mưa to, cần kêu gọi các hộ dân làm lán nương và các hộ chưa kịp di dời ra khỏi khu vực nguy hiểm có thể xảy ra lũ quét, sạt lở đất; nếu xét thấy cần thiết phải cưỡng chế di dời để đảm bảo an toàn tính mạng và tài sản của người dân.
Công tác phòng, chống thiên tai nói chung và lũ quét, sạt lở đất ở Yên Bái luôn gặp nhiều khó khăn do địa hình chia cắt mạnh, dân cư sinh sống không tập trung, vẫn còn nhiều cộng đồng dân cư làm nương xa và ở lại nương thời gian dài nên khó tiếp cận để tuyên truyền, phổ biến kiến thức phòng, chống thiên tai.
Thêm vào đó, việc cảnh báo lũ quét, sạt lở đất chưa có cảnh báo sớm nên các địa phương còn thụ động trong việc phòng, chống. Bản tin cảnh báo chưa đến được phạm vi ở xã, thôn, bản, nên gây khó khăn trong việc triển khai các phương án phòng, chống.
Đặc biệt, việc tìm quỹ đất, lựa chọn những khu vực an toàn để di dời các hộ dân ra khỏi khu vực có nguy cơ sạt lở đất ở Yên Bái rất khó khăn do địa hình đồi núi cao, chia cắt. Trong đó, khó khăn nhất là tại các huyện, thị: Mù Cang Chải, Trạm Tấu, Văn Chấn và thị xã Nghĩa Lộ.
Theo Đức Tưởng (TTXVN)
Phát lộ rừng chè cổ thụ, có cây 2 người ôm không xuể ở Yên Bái Thật đáng kinh ngạc, cả một rừng chè shan tuyết cổ thụ, đã được biết đến vài chục năm nay ở xã Sùng Đô huyện Văn Chấn, tỉnh Yên Bái, thế nhưng cơ quan chức năng và cả báo chí lại rất hiếm thông tin về nó. Khi ngồi viết bài này tôi còn cảm thấy mình có lỗi lớn với độc giả,...