Cà ri – đặc sản hơn 4.500 tuổi

Ở mỗi quốc gia, món cà ri được biến tấu với những nguyên liệu và hương vị khác nhau.

Theo CNN, cà ri có nguồn gốc từ 2.500 trước Công nguyên ở khu vực Pakistan ngày nay. Món ăn này đã đi khắp thế giới thông qua việc thực dân hóa, nhập cư, lao động và kinh doanh. Ngày nay, cà ri có ở khắp mọi nơi với hương vị đa dạng, như cà ri gà sốt bơ Ấn Độ, cà ri xanh ở Thái Lan, cà ri dê ở Jamaica…

Ấn Độ

Món ăn mà du khách có thể tìm thấy trên khắp Ấn Độ đồng thời nổi tiếng thế giới chính là murgh makhani – gà sốt bơ. Món ăn mang hương vị cay ngọt, hòa quyện cùng sốt bơ béo thơm lừng.

Ngoài ra, vindaloo cũng là một món cà ri nên thử ở Ấn Độ. Bắt nguồn từ cụm từ Bồ Đào Nha “vinha d’alhos”, có nghĩa là thịt ướp trong tỏi và giấm rượu, món ăn nóng và cay này được làm theo truyền thống với thịt lợn, giấm, cà chua, hành tây, ớt đỏ, tỏi và hỗn hợp nhiều gia vị.

Gà sốt bơ được ướp sữa chua rồi nướng trong lò tandoor (lò đất sét của người Ấn), sau đó rưới nước sốt kem, cà chua, hành và nhiều loại gia vị. Ảnh: Shutterstock.

Nhật Bản

Cơm cà ri Nhật Bản (kare raisu) có hương vị nhẹ nhàng và được coi là món ăn quốc gia. “Trong một cuộc khảo sát, người Nhật chọn cơm cà ri là một trong ba món ăn nấu tại nhà yêu thích của họ, còn các học sinh Nhật Bản bầu chọn đây là bữa trưa ngon nhất”, tác giả Colleen Sen viết trong cuốn “Lịch sử cà ri thế giới”.

Thường được nấu từ bột hoặc viên gia vị cà ri làm sẵn, cà ri Nhật bao gồm thịt bò hầm, hành tây và cà rốt phủ lên cơm bên dưới. Một số loại bột cà ri làm sẵn cũng kết hợp thêm mật ong và táo nghiền để thêm vị ngọt. Bên cạnh đó, một biến thể phổ biến khác của cà ri ở Nhật là katsu kare, gồm thịt lợn chiên giòn (gọi là tonkatsu) và nước sốt đặc, nâu phủ trên cơm.

Thái Lan

Cà ri Thái (gaeng) có nhiều màu sắc như đỏ, vàng và xanh lá. Món ăn là sự kết hợp cân bằng giữa ngọt, chua, mặn và cay; thường chứa nước cốt dừa, mắm tôm lên men, sả và đường cọ.

Dù có nguyên liệu chính là nước cốt dừa, các món cà ri Thái có hương vị và cách nấu khác nhau trên cả nước. Du khách sẽ thấy nhiều loại cà ri khô ở phía bắc và các loại cà ri nước ở miền trung và nam Thái Lan. Các món nên thử là cà ri thịt bò khô từ miền nam, cà ri đậu phộng massaman bổ dưỡng và cà ri panang, một kiểu biến tấu ngọt và dịu hơn từ công thức cà ri đỏ.

Malaysia

Với vị trí địa lý dọc theo eo biển Malacca, tuyến giao thương hàng hải quan trọng giữa đông và tây, ẩm thực Malaysia chịu ảnh hưởng từ nhiều nền văn hóa. Cà ri của Malaysia nổi bật với các món như cà ri đầu cá tangy, cà ri gà, cà ri đậu lăng dalcha.

Bên cạnh đó, ẩm thực Nyonya – những món ăn được tạo ra bởi cộng đồng người Peranakan (con lai của đàn ông Trung Quốc và những người phụ nữ Malaysia bản địa) cũng đóng một vai trò quan trọng. Một trong những món cà ri Nyonya nổi tiếng nhất là kari ayam (cà ri gà), được chế biến từ các nguyên liệu gồm mắm tôm, nước cốt dừa, cây hồi, quế, nước mắm, chanh, nghệ, gừng…

Ngoài ra còn có món cà ri gà kapitan, với những miếng thịt gà xào trong bột cà ri sau đó ninh trong nước cốt dừa, nước me và nước quế thơm.

Maldives

Ẩm thực Maldives chịu ảnh hưởng rất lớn từ nhiều thế kỷ giao thương với Ấn Độ, châu Phi và Trung Đông. Vì vậy, quốc đảo nhỏ bé này có một nền ẩm thực phong phú với nhiều loại cà ri xoay quanh ba nguyên liệu chính: dừa, cá và nhiều loại tinh bột khác nhau. Nói đến cà ri nơi đây, du khách có thể mong đợi những món ăn nóng và cay với hải sản và trái cây nhiệt đới.

Với vị thơm béo, món ăn này được làm từ nước cốt dừa, ớt tươi, quế, một hỗn hợp các loại gia vị và cá ngừ thái hạt lựu. Cà ri cá ngừ xoài (anbu riha) chua ngọt cũng là một món nổi bật khác. Du khách có thể tìm thấy nhiều loại cà ri chay như cà tím, bí ngô, khoai tây, súp lơ và chuối xanh.

Thường được dùng với cơm hoặc bánh mì dẹt roshi, cà ri cá (mas riha) là một trong những loại cà ri địa phương phổ biến nhất. Ảnh: Shutterstock.

Sri Lanka

Cà ri tại đây có màu cầu vồng, từ vàng sáng đến trắng kem, đỏ tươi và nâu đậm. Mặc dù có hương vị khác nhau, các món cà ri ở nước này thường sử dụng các nguyên liệu như nước cốt dừa, me, cá, ớt xanh, hạt mù tạt, rau mùi và thì là.

Bữa ăn chính của người Sri Lanka thường bao gồm cơm cùng ít nhất một món cà ri, và từ 4 đến 12 món ăn kèm như tương ớt, dưa chua và sambol (gia vị cay). Các loại cà ri phổ biến là cà ri đậu lăng (parippu), cà ri mít xanh (polos), cà ri gà (kukul mas), và cà ri cá chua (ambul thiyal).

Nam Phi

Ở Durban, Nam Phi, cà ri xuất hiện dưới tên gọi “bunny chow” – bánh mì ăn kèm cà ri và dưa chua. Đây được xem là món đồ ăn nhanh của Nam Phi, cà ri nóng hổi được đặt trong trong một ổ bánh mì khoét rỗng. Món có nhiều biến thể khác nhau như cà ri làm từ thịt cừu, thịt gà, rau và tôm.

Món ăn này hiếm khi được dùng với dao dĩa mà khách hàng thường dùng phần bánh mì ở trên để múc nước sốt cay. Ảnh: Siyabonga Mkhasibe/Culture Trip.

Pakistan

Quốc gia có đa số dân theo Hồi giáo này thường nấu các món ăn với thịt bò, thịt gà hoặc cá và nhiều loại gia vị như hạt nhục đậu khấu, thì là, nghệ, lá nguyệt quế, thảo quả và hạt tiêu đen.

Cà ri rất phổ biến tại đây, đặc biệt là món cà ri haleem (gồm lúa mì, lúa mạch, thịt, đậu lăng và gia vị). Bên cạnh đó còn có cà ri karahi cay (gồm tỏi, gia vị, giấm, cà chua và hành tây với thịt cừu hoặc thịt gà), cà ri mướp đắng, cà ri đậu lăng nấu bơ. Các món này thường ăn với cơm hoặc bánh mì roti (bánh mỳ mỏng dẹt kiểu Ấn Độ). Du khách cũng nên thử món cà ri thịt và khoai tây (aloo gosht), cà ri thịt cừu béo (korma), cà ri đậu đen (lobia daal).

Caribbean

Ở khu vực Caribbean, cà ri đặc biệt phổ biến tại các nước thuộc địa cũ của Anh như Jamaica, Saint Kitts và Nevis, Guyana, Trinidad và Tobago. Các món cà ri thường có cua, tôm, vịt, đậu xanh, khoai tây cũng như nước sốt thì là, ăn kèm cùng bánh mì roti (bánh mì dẹt).

“Ở Trinidad, họ sử dụng nhiều loại gia vị khác nhau tùy theo những gì họ có. Vì vậy, họ thường dùng nhiều thì là, rau mùi, một loại thảo mộc tương tự cỏ ba lá và nghệ trong hỗn hợp gia vị Trinidadian điển hình”, tác giả Colleen Sen viết.

Tương tự, ở Jamaica, sự pha trộn ảnh hưởng của văn hóa Anh và Ấn Độ đã tạo ra cà ri dê địa phương – món cà ri phổ biến nhất của hòn đảo. Cà ri dê mềm và thơm nhờ các thành phần như nước cốt dừa, tỏi, hành tây, ớt, húng tây, cà chua và rất nhiều bột nghệ, tạo ra món ăn màu vàng nắng.