‘Bóng ma’ Covid-19
Nghiên cứu của các nhà khoa học Đại học Oxford, khoảng 20% bệnh nhân Covid-19 gặp các vấn đề rối loạn tâm thần sau khi khỏi bệnh.
Eleanor, 35 t.uổi, phải điều trị chứng rối loạn lo âu sau khi mắc Covid-19 dù trước đó sức khỏe tâm thần hoàn toàn bình thường. Eleanor cho rằng các vấn đề tâm lý cô gặp phải một phần do đồng nghiệp và bác sĩ điều trị coi nhẹ triệu chứng bệnh của cô hồi cuối tháng 3.
“Người quản lý nói tôi không mắc Covid-19 vì không thấy tôi ho dai dẳng trong một giờ. Bác sĩ đa khoa thì bảo tôi chỉ bị lo âu”, Eleanor chia sẻ.
Không được làm xét nghiệm ban đầu, tình trạng ngày một nghiêm trọng, Eleanor ho ra dịch nhầy từ phổi. Khi công ty tổ chức xét nghiệm cho nhân viên, cô không đủ khỏe để tới tham gia. Hàng đêm khi đi ngủ, Eleanor tự hỏi liệu hôm sau mình có thể tiếp tục thở hay không.
Tới tuần thứ 8, Eleanor vẫn sốt. Bác sĩ nói có thể cô đã nhiễm nCoV. “Tôi rất buồn vì phải hoãn đám cưới, đối diện với phản ứng của mọi người với bệnh tình của mình, tâm trạng tôi càng đi xuống”, Eleanor chia sẻ. “Tôi nghĩ mình đã rất buồn và đau khổ vì không được ai tin tưởng, coi trọng”.
Xuất hiện triệu chứng Covid-19 từ tháng 3, Sophie, 26 t.uổi, sống tại Hampshire, bị các cơn hoảng loạn tấn công cả ngày. Trước đó, cô cũng không có vấn đề tâm lý.
“Mỗi ngày tôi tự hỏi liệu mình có thể sống tiếp không, dù còn nhiều bệnh nhân khác nặng hơn tôi phải nhập viện và trợ thở”, Sophie kể. “Những kịch bản tồi tệ liên tục xuất hiện trong đầu. Tôi lo lắng ngay cả khi đi mua sắm”.
Sophie vẫn dùng thuốc điều trị tâm lý dù đã khỏi Covid-19 vài tháng. “Tôi không biết mình có mắc Covid-19 hay không vì không được xét nghiệm, các thông tin về đại dịch và các ca t.ử v.ong liên tục xuất hiện trên báo đài làm tôi càng căng thẳng”, Sophie nói.
Nhiều bệnh nhân Covid-19 gặp vấn đề tâm thần như hoang tưởng, trầm cảm, mất ngủ sau khi khỏi bệnh. Ảnh: Shutterstock
Video đang HOT
Jane, 66, sống tại vùng biên giới xứ Wales, trải qua đợt trầm cảm nghiêm trọng nhất trong suốt 15 năm mắc bệnh. Các triệu chứng của cô nặng dần, từ các cơn ho dai dẳng kéo dài ba tuần tới mệt mỏi tột độ, trầm cảm nặng, không thể đi bộ đường dài.
“Tôi từng bị trầm cảm nhưng vẫn có thể vượt qua bằng cách chăm sóc bản thân, ăn đồ ăn ngon, không khí trong lành. Lần này thì khác”, Jane nói. “Có lúc tôi lên kế hoạch t.ự s.át, lập danh sách người thân thông báo về cái c.hết của mình”.
Theo bác sĩ điều trị của Jane, tất cả triệu chứng trầm cảm của cô đều xuất phát từ việc mắc Covid-19. Tình trạng mệt mỏi, ủ rũ đã kéo dài được bốn tháng nay, Jane trở nên mau quên hơn trước.
Theo nghiên cứu của các nhà khoa học Đại học Oxford đăng trên tạp chí Lancet Psychiatry hôm 10/11, khoảng 20% bệnh nhân Covid-19 gặp các rối loạn tâm thần sau ba tháng mắc bệnh. Lo âu, trầm cảm, mất ngủ là những tình trạng phổ biến nhất. Người có t.iền sử các vấn đề tâm lý có 65% nguy cơ nhiễm nCoV so với người bình thường.
“Mọi người vẫn lo lắng bệnh nhân khỏi Covid-19 có nguy cơ mắc các vấn đề tâm thần. Nghiên cứu của chúng tôi chứng minh điều này có thể xảy ra”, Paul Harrison, giáo sư tâm thần học tại Oxford nói.
Ông nhấn mạnh bác sĩ và các nhà khoa học trên thế giới cần khẩn trương tìm ra nguyên nhân và hướng điều trị cho các vấn đề tâm thần hậu Covid-19.
Các chuyên gia sức khỏe tâm lý không thuộc nhóm nghiên cứu cho hay phát hiện củng cố thêm bằng chứng cho thấy Covid-19 có thể ảnh hưởng đến não, tâm trí, tăng nguy cơ rối loạn tâm thần.
“Nguyên nhân là do sự kết hợp của các yếu tố gây căng thẳng liên quan tới đại dịch và các tác động vật lý của căn bệnh”, Michael Bloomfield, chuyên gia tư vấn tâm thần tại Đại học London giải thích.
Tình thế chọn lựa sinh tử bệnh nhân Covid-19 châu Âu
Bệnh nhân Covid-19 châu Âu đang tăng theo cấp số nhân, năng lực điều trị của bệnh viện sắp đến cực hạn, bác sĩ chuẩn bị cho tình huống "chọn ai bỏ ai".
Châu Âu đứng trước bờ vực khủng hoảng y tế lớn. Khu hồi sức tích cực tại các bệnh viện chật cứng. Chính phủ nhận thấy khi đối mặt với loại virus lây lan theo cấp số nhân, những khoản đầu tư khổng lồ để mở rộng công suất các cơ sở y tế cũng có thể bị cuốn trôi trong vài ngày.
Đức, quốc gia với nguồn lực tốt nhất châu Âu, nguy cơ bị quá tải ngay cả khi tăng số giường bệnh gấp bốn lần trong mùa hè. Bỉ, nơi đã tăng gấp đôi năng lực chăm sóc bệnh nhân, sắp phải lựa chọn bệnh nhân được sử dụng giường nằm để điều trị.
"Hạ tầng khổng lồ chúng ta củng cố tạo ra cảm giác 'an toàn giả'. Cuối cùng, chúng chỉ chống chịu được một tuần khi ca mắc đang tăng theo cấp số nhân", Emmanuel André, chuyên gia virus hàng đầu của Bỉ, cố vấn chính phủ về đại dịch, nhận định. Ông cũng gay gắt chỉ trích các nhà lãnh đạo bởi đã hành động quá chậm trễ trong mùa thu.
Hồi chuông cảnh báo đầu tiên tại châu Âu vang lên hồi tháng 7, khi số ca dương tính tăng mạnh sau khi chính phủ các nước nới lệnh phong tỏa. Lúc này, số ca nhiễm còn ở mức thấp.
Bác sĩ cấp cứu tại Tây Ban Nha đã tận hưởng thời gian thư giãn sau đỉnh dịch tháng 3, tháng 4. Y tá Italy đi nghỉ mát ở biển. Tháng 8, lãnh đạo nhiều nước châu Âu nhóm họp để bàn về thời kỳ hậu đại dịch. Đất nước của họ giờ đây bị ảnh hưởng nhiều nhất bởi làn sóng Covid-19 thứ hai.
Nhân viên y tế tại Bệnh viện Melun-Sénart chăm sóc một bệnh nhân Covid-19. Ảnh: Reuters
Số ca nhiễm mới tăng lên theo cấp số nhân một cách nhanh chóng đến mức đáng sợ. Chỉ trong thời gian ngắn, toàn lục địa ghi nhận thêm hàng chục nghìn bệnh nhân.
"Mức tăng cấp số nhân có khởi đầu rất nhỏ, không rõ ràng trong nhiều tuần. Nếu chỉ nhìn vào dữ liệu, bạn sẽ có một cảm tính sai lầm về tình hình, đến cuối cùng thì mọi thứ mới bùng nổ", ông André nói.
Châu Âu đang ở điểm bùng nổ đó.
Tuần cuối tháng 10, 50% giường bệnh tại khu hồi sức tích cực đã kín chỗ. Đến nay, con số tăng lên 70%, với hơn 3.500 bệnh nhân Covid-19. Khi công bố lệnh hạn chế lần hai, Tổng thống Emmanuel Macron cảnh báo: "Ở giai đoạn này, dù nỗ lực đến đâu, chúng ta vẫn sẽ có gần 9.000 bệnh nhân được chăm sóc đặc biệt vào giữa tháng 11, chiếm gần như toàn bộ năng lực điều trị của Pháp".
Tình hình tương tự diễn ra ở Đức. Thủ tướng Angela Merkel giải thích: "Vào mùa hè, cuối tháng 6 và đầu tháng 7, chúng ta ghi nhận khoảng 300 ca mắc mới theo ngày. Giờ đây con số là 2.400. Điều đó có nghĩa trong ba tháng, từ tháng 7 đến tháng 9, tỷ lệ lây nhiễm đã tăng gấp đôi đến ba lần liền". Bà cảnh báo nếu giữ nguyên xu hướng, số trường hợp sẽ đạt 19.200 vào cuối tháng 12. Bà Merkel khẳng định 'không cho phép" virus tiếp tục lấn át hệ thống y tế.
Ngày 2/11, Đức có hơn 2.000 ca Covid-19 được điều trị tại khu hồi sức tích cực, tăng gấp đôi so với 10 ngày trước, gấp 5 so với ngày 1/11. Quốc gia còn hơn 20.000 giường trống, song chúng có thể kín chỗ vào đầu tháng 12, theo mô hình dự đoán của Đại học Saarland.
"Chúng tôi đã rất kinh ngạc", Joachim Odenbach, người phát ngôn của Hiệp hội Bệnh viện Đức, chia sẻ. Ông cho biết các cơ sở y tế đang thiếu khoảng 4.700 nhân viên.
Ở Anh, số ca nhập viện vì Covid-19 tăng gấp đôi trong hai tuần. Các cố vấn y tế cộng đồng đầu ngành đã cảnh báo bệnh viện sẽ bị quá tải trong 6 tuần. Điều này buộc Thủ tướng Boris Johnson thông báo lệnh hạn chế bắt đầu từ 4/11.
Nếu không phong tỏa, bác sĩ một lần nữa đứng trước cảnh phải chọn bệnh nhân để điều trị, ông Johnson phát biểu trong cuộc họp với Hạ viện hôm 2/11. "Virus nhân lên nhanh hơn gấp hai lần những gì chúng ta hình dung. Ngay cả khi tăng gấp đôi công suất, nguồn lực sẽ tiêu hao trong một lần", ông nói.
Y tá nhắm mắt nghỉ ngơi trong giây lát tại Havelhhe ở Berlin. Ảnh: Reuters
Tại Bỉ và Hà Lan, tình trạng thiếu nhân lực khiến các bác sĩ, y tá trong bệnh viện và trung tâm dưỡng lão phải tiếp tục làm việc, ngay cả khi nhiễm nCoV với triệu chứng nhẹ. Trước đó, quá nhiều người bị ốm và phải cách ly. Số bệnh nhân tại khu chăm sóc đặc biệt ở Hàn Lan đã tăng gấp đôi trong ba tuần.
Tình hình ở Trung Âu đặc biệt nghiêm trọng. Hệ thống y tế Ba Lan, Cộng hòa Czech và một số nước láng giềng hạn chế hơn so với các quốc gia phát triển ở phía Tây. Các nhà lãnh đạo cũng không tận dụng thời gian Covid-19 suy yếu vào giai đoạn xuân hè để củng cố năng lực chăm sóc sức khỏe.
Giới chức Cộng hòa Czech đang lo sợ. Đây là cảnh tượng trái ngược hẳn so với mùa xuân, khi nước này ghi nhận ít ca nhiễm nhất châu Âu. Thủ tướng Andrej Babis dự đoán hệ thống y tế sẽ sụp đổ trong khoảng thời gian từ ngày 7-11/11 nếu không áp lệnh giãn cách xã hội đã thông báo hôm 21/10.
Các bệnh viện có thể phải thay đổi cơ cấu, đặc biệt trong việc quản lý các bệnh nhân không đòi hỏi chăm sóc đặc biệt mà chỉ cần một người phụ trách. Lực lượng y tế có thể được phân bổ mỏng hơn. Bác sĩ trực ít ca và bệnh nhân phải xuất viện sớm. Tuy nhiên, các khu hồi sức tích cực cần đến nhân lực lớn. Điều trị tại đây có thể cứu sống nhiều người khỏi ranh giới sinh tử.
Marc Noppen, giám đốc điều hành Bệnh viện Đại học Brussels, cho biết chữa trị cho những bệnh nhân Covid-19 đặc biệt khó khăn. Họ thường nằm viện thời gian dài. Đội ngũ y tế cũng cần bảo hộ đầy đủ hơn. Bệnh viện của ông chưa đạt mức giới hạn, song có thể sẽ quá tải trong vài tuần. Các nhà lãnh đạo bắt đầu xem xét các quy ước đạo đức họ thành lập vào mùa xuân trong trường hợp phải lựa chọn bệnh nhân thở máy. "Chúng tôi mong chờ điều tích cực và chuẩn bị tinh thần cho cảnh tệ hại nhất", ông Noppen nói.
Anh dự kiến tái giãn cách xã hội Thủ tướng Anh Boris Johnson đang cân nhắc thực hiện giãn cách trên toàn quốc, bắt đầu từ tuần sau do lo ngại bệnh viện quá tải bệnh nhân Covid-19. Quy định mới có thể được áp dụng từ 4/11 và kéo dài tới 1/12, theo thông tin từ The Times. Giới chức Anh dự kiến tổ chức một cuộc họp báo vào...