Bong bóng NFT có thể sắp vỡ
Doanh số NFT bất ngờ tăng mạnh trong tháng 8 với nhiều nhà đầu cơ lớn, nhưng giới phân tích lại lo ngại thị trường đang bên bờ sụp đổ.
Cơn sốt NFT bắt đầu bùng nổ đầu năm nay, khiến không ít người cảm thấy khó hiểu khi nhiều người đua nhau đầu tư vào một mặt hàng không tồn tại về mặt vật lý. Trong tháng 8, doanh số bán hàng ghi nhận trên OpenSea, nền tảng giao dịch NFT lớn nhất thế giới, đã đạt 1,9 tỷ USD, cao gấp mười lần so với mức 148 triệu USD hồi tháng 3. Trước đó, vào tháng 1, doanh số NFT chỉ đạt mức 8 triệu USD.
Theo giới phân tích, giá tiền điện tử lên cao có thể là nguyên nhân của việc gia tăng phi mã này. NFT thường được định giá bằng ether, vốn tăng khoảng 23% trong tháng 8. Tuy nhiên, một số chuyên gia cảnh báo độ phổ biến của NFT đang biến nó thành một bong bóng mới.
Doanh số tiêu thụ NFT trong tháng 8 cao vượt trội so với những tháng đầu năm.
Michael Every, đứng đầu bộ phận nghiên cứu thị trường tài chính khu vực châu Á – Thái Bình Dương của Rabobank, nhận định lợi nhuận cao từ NFT có vẻ hấp dẫn với người trẻ tuổi, những người đang phải vật lộn để mua nhà hay làm giàu. Tuy nhiên, với ông, việc này chẳng khác nào mua vé số.
Chung nhận định với Every, các chuyên gia tài chính cho rằng NFT là một bong bóng sẽ vỡ. Hồi tháng 6, trong cuộc phỏng vấn với Bloomberg , Fred Ehrsam – đồng sáng lập sàn giao dịch Coinbase, cũng cảnh báo về nguy cơ sụp đổ của NFT. Ông chỉ ra nhiều điểm tương đồng giữa cơn sốt tiền điện tử và bong bóng dotcom xảy ra trong thập niên 1990. “Mọi người sẽ thử nhiều thứ. Sẽ có hàng triệu loại tiền ảo và tài sản ảo như NFT ra đời, giống như hàng triệu website ngoài kia. Phần lớn đều không đi đến đâu”, Ehrsam nói.
Ehrsam đánh giá làn sóng thu mua các tác phẩm nghệ thuật dưới dạng NFT hiện được định giá quá cao so với giá trị thật. Ông chia sẻ: “Tôi có thể nói rằng 90% NFT hiện nay sẽ không còn giá trị trong 3 – 5 năm nữa. Bạn cũng có thể nói như vậy với những công ty Internet vào những năm 1990″.
Video đang HOT
Giới chuyên gia công nghệ nhận thấy NFT đang trở thành một món hàng để đầu tư, kiếm lời hơn là giá trị công nghệ nó mang lại. Ian Kane, đại diện DappRadar – nền tảng theo dõi thị trường NFT, cho biết: “Vài tuần trước, nhiều bộ sưu tập NFT thu hút sự chú ý và bán hết sạch ngay khi vừa ra mắt. Sau đó, người mua lại tiếp tục bán số NFT này trên OpenSea để thu lãi”.
Reuters lấy ví dụ, một NFT hình con vượn hoạt hình được bán lại trên OpenSea với giá 39 ETH, tương đương 124.205 USD. Trước đó, người này mua nó với giá 22,5 ETH, tương đương 61.329 USD, tức lời gấp đôi sau 2 tuần. Một NFT khác đại diện cho tác phẩm nghệ thuật kỹ thuật số trừu tượng được mua với giá 0,58 ETH, tương đương 1.366 USD rồi bán lại với mức giá cao hơn rất nhiều – 1.000 ETH, tương đương 3.322.710 USD. DappRadar cho biết, chỉ trong 30 ngày qua đã có 32 NFT được mua đi bán lại, thu về hơn 1 triệu USD tiền lãi.
Tuy nhiên, vẫn có không ít người vẫn lạc quan về tương lai của loại tài sản vô hình này. MichaelK, một người mua NFT, cho biết chi khoảng 250.000 USD cho NFT. “Covid-19 khiến mọi người dành nhiều thời gian hơn ở nhà và lên mạng nhiều hơn góp phần giúp NFT phát triển. Tôi không nghĩ NFT là bong bóng. Tôi muốn nghĩ đây là một thứ mới mẻ và sẽ phát triển mạnh sau này”, anh nói.
NFT – viết tắt của Non-Fungible Token – thuật ngữ chỉ một tài sản số sử dụng công nghệ blockchain. Lợi thế của NFT là tính đa dạng. Mọi thứ trong các lĩnh vực như âm nhạc, hội hoạ, cây cảnh… đều có thể gắn token NFT để định danh. Khả năng sử dụng NFT nằm ở việc sở hữu độc quyền. Ngoài ra, NFT không thể phá hủy và có thể xác minh nguồn gốc do xây dựng trên nền tảng blockchain.
Tìm 'vận may' tài chính bằng bán sản phẩm NFT
Nguyễn Hiếu, một họa sĩ nghiệp dư, đăng 4 bức tranh của mình lên nền tảng mua bán NFT OpenSea với hy vọng sẽ có người mua.
"Mỗi bức tranh của tôi có giá từ 0,005 ETH đến 0,1 ETH (350 nghìn - 7 triệu đồng) trên OpenSea. Hiện chưa có người mua, nhưng tôi kỳ vọng tác phẩm của mình sẽ được một ai đó chấp nhận", Hiếu chia sẻ.
Một số tác phẩm NFT được bán trên OpenSea
Sau khi tìm hiểu về trào lưu NFT, anh Ái Duy, một giáo viên đam mê nhiếp ảnh tại TP HCM cũng đăng một số bức ảnh mà anh tâm đắc nhất lên Cổng trời - dự án cung cấp nền tảng chuyển giao quyền sở hữu số thông qua công nghệ NFT, giúp các nghệ sĩ Việt Nam "NFT hóa" và bán tác phẩm. Ảnh của anh Duy được rao bán với mức giá tương đương từ 200 nghìn đến 1,5 triệu đồng.
"Mục đích của tôi khi mang các tác phẩm lên nền tảng NFT là để được đánh giá, học hỏi từ các nhiếp ảnh gia chuyên nghiệp", anh Duy chia sẻ. "Tất nhiên nếu có cơ hội, tôi cũng mong chúng có thể mang về một chút thu nhập để khích lệ tinh thần".
Anh Duy cho biết đã bán được một bức ảnh "với giá trị vật chất không nhiều, nhưng cho thấy sản phẩm của tôi được chấp nhận", anh chia sẻ.
Trào lưu NFT nở rộ
Với sự phát triển của công nghệ blockchain, trào lưu NFT (Non-Fungible Token" - một "token không thể thay thế", sử dụng công nghệ blockchain, tương tự nền tảng Bitcoin) đang phát triển mạnh thời gian qua. NFT được dùng như một chứng chỉ xác thực quyền sở hữu đối với một sản phẩm. Trên thế giới, nhiều người đã bán được các tác phẩm của mình với giá cả triệu USD. Tại Việt Nam, Xèo Chu, Phong Lương và Tú Na đã kiếm được hàng chục nghìn USD từ các tác phẩm NFT của mình.
Trên các hội nhóm về NFT và blockchain, chủ đề về việc đưa tác phẩm của mình lên nền tảng mua bán NFT được thảo luận sôi nổi. Vũ Toàn, quản trị viên một hội nhóm NFT có 20.000 thành viên, cho biết số lượng bài viết về chủ đề này trong nửa đầu tháng 8 đã tăng gấp đôi so với tháng 7. Các nội dung chủ yếu liên quan đến kinh nghiệm chia sẻ NFT, nền tảng kiếm được tiền... Một số thành viên cho biết muốn gửi gắm tác phẩm của mình lên các nền tảng với mục đích lan tỏa. Tuy nhiên, số khác đăng bán tác phẩm "cầu may", hy vọng sẽ có người mua.
Hiện trên thế giới có hàng chục sàn giao dịch blockchain cho phép người dùng bán các tác phẩm NFT, như Opensea, Binance NFT, Rarible, SuperRare, Nifty Gateway... Tại Việt Nam, dự án Cổng trời hiện cũng có hơn 80 tác giả và hơn 700 tác phẩm tham gia.
Quang Khôi, người tham gia trào lưu NFT từ những ngày đầu, cho biết việc đưa tác phẩm lên nền tảng không khó, chỉ cần khởi tạo tài khoản, lập và thêm ví tiền điện tử, trả một khoản phí ban đầu (khoảng 10 - 50 USD) và đăng tác phẩm cần bán. "Có hai hình thức bán phổ biến hiện nay là định giá tác phẩm của mình để bán đứt, hoặc bán đấu giá. Hình thức đấu giá được ưa chuộng hơn vì người bán có cơ hội kiếm được nhiều tiền hơn", anh Khôi chia sẻ.
Đại diện của dự án Cổng trời cho rằng việc mua bán tác phẩm dưới dạng NFT sẽ giúp nghệ sĩ và tác phẩm tiếp cận được cộng đồng crypto với những quan điểm, thị hiếu, cách thức tiêu dùng và trao đổi tài sản kiểu mới. Đây có thể xem là sự mở rộng thị trường dành cho nghệ sĩ và tạo cơ hội cạnh tranh cho các nghệ sĩ mới.
Theo vị đại diện này, hoạt động bán tác phẩm NFT sẽ ngày càng được mở rộng và đón nhận, vì đây là xu hướng ứng dụng công nghệ để khắc phục những hạn chế của giao dịch truyền thống, cho phép người hâm mộ có thể trực tiếp ủng hộ tài chính cho các tác giả. Điều này sẽ tạo ra nguồn thu nhập thụ động cũng như khả năng chuyển giao quyền thừa kế, tạo điểm tựa tài chính lâu dài cho nghệ sĩ.
Những rủi ro từ NFT
Anh Khôi cho biết, một khó khăn mà người tham gia có thể gặp phải là quy trình thanh toán hay muốn rút tiền về khá phức tạp do hầu hết các sàn giao dịch NFT đều ở nước ngoài. Tuy nhiên, anh cho rằng chất lượng sản phẩm mới là thứ cần quan tâm.
"Tác phẩm để đăng bán dễ tạo, nhưng để thu hút, tác phẩm phải chất lượng, có chất riêng, vì trên thị trường có rất nhiều tác phẩm cạnh tranh. Ngoài ra, nếu giao dịch với người nước ngoài, gu thẩm mỹ của họ cũng có thể khác với mình", anh nói.
Một chuyên gia blockchain có 5 năm kinh nghiệm tại TP HCM đánh giá trào lưu bán NFT hiện nay là đầu cơ chứ không phải đầu tư. Việc bán các tác phẩm NFT thường không ảnh hưởng tới người bán, nhưng người mua có thể gặp rủi ro. "Đây có thể chỉ là trào lưu nhất thời. Nó cũng giống tình trạng mua bán lan đột biến vậy", người này nói. "Chúng có thể bị thổi giá lên cao gấp nhiều lần so với thực tế. Nếu thoái trào, các tác phẩm bị giảm giá nhanh chóng và không bán lại được, người mua sẽ thiệt thòi".
Theo chuyên gia này, một thực tế hiện nay là việc mua bán sản phẩm NFT hầu hết đều không có bên giám định trung gian đảm bảo quyền sở hữu cho tác phẩm. Do đó nếu có tranh chấp, bên mua sẽ khó nhận được hỗ trợ cần thiết.
Ngay cả một nhà sáng lập dự án game NFT cũng bị lừa bởi cách thức vô cùng đơn giản, để mất số tài sản trị giá gần 1 triệu USD Không chỉ những người mới tham gia vào thị trường, mà ngay cả một nhà sáng lập nhiều kiến thức và kinh nghiệm cũng có thể bị lừa một cách dễ dàng. Stas Zlobinski, hay còn được gọi là Stazie, là nhà sáng lập kiêm CEO của dự án game NFT Hedgie, một tựa game play to earn mới nổi theo xu hướng...