Bồng bềnh trong Thánh địa Mỹ Sơn

Tôi đên Thánh địa Mỹ Sơn (Quảng Nam) môt chiêu mưa lât phât… Đường lên tháp quanh co, rợp mát, lọt thỏm giữa hai bên đôi núi nhâp nhô. Càng đên gân quân thê tháp cô, bâu trời như thâp xuông, làn mây tím nhẹ bay ngang đâu… có cảm giác trời-đât-cỏ cây và lòng người đang giao hòa giữa mênh mông mưa bụi…

Apsara-em ở đâu?

Quân thê tháp trâm mặc, uy nghi, kiêu hãnh đã tôn tại hơn 16 thê kỷ qua là niêm tự hào của người Chămpa nói riêng và người Viêt nói chung. Đây là môt công trình kiên trúc đôc đáo thê hiên sự phát triên rực rỡ của nên văn hóa Chăm cuôi thê kỷ thứ IV đâu thê kỷ thứ V.

Môt câu chuyên có thực mà cứ ngỡ như môt huyên thoại vê vị kiên trúc sư đâu tiên đã dành mọi tâm sức, trí tuê và tình yêu đê tôn tạo và phục dựng quân thê tháp Chăm- Mỹ Sơn ở Quảng Nam. Ông tên là Kazik người Balan đã gắn bó suôt 16 năm cuôi đời tại đây. Mọi viên gạch, mọi đường nét và cây cỏ nơi đây đêu trở thành môt phân cuôc sông của ông. Điêu kỳ diêu nhât mà chúng tôi được nghe kê vê ông là trong suôt thời gian làm viêc ở đây, ông đặc biêt gắn bó với môt cô gái câm người dân tôc Chăm. Hằng ngày, cả hai cùng không nói nhưng rât hiêu và thân thiêt với nhau. Sau này khi lớn lên cô cùng học tiêng Kinh với Kazik và hai người bắt đâu trao đôi được với nhau bằng tiêng Viêt. Cùng thời gian đó, cô tích cực giúp đỡ đoàn khảo sát vê những công viêc sinh hoạt hằng ngày. Cô gái Chăm sông trong nghèo đói và câm lặng nhưng vô cùng đam mê điêu múa Apsara, như truyên thuyêt vê nàng Apsara được ngọc hoàng cử xuông trân gian dạy mọi người điêu múa Chăm quyên rũ đên mê hôn.

Thời gian dân trôi, cô bé câm ngày nào đã thành thiêu nữ say mê múa dưới ánh mặt trời bên những đên tháp cô kính. Đó là những giây phút diêu kỳ nhât mà Kazic có được ở đây. Vì muôn lưu giữ lại giây phút quý giá ây, Kazik đã âm thâm vẽ bức tranh đê lưu giữ giây phút ây mãi mãi. Tuôi đôi tám đên như môt phép màu, cô gái hôn nhiên ngày nào giờ trở nên e thẹn và hay làm duyên. Môt lân vô tình nhìn thây chính mình trong bức tranh của Kazik cât trong lòng tháp cô với hình hài đen đúa, bô áo quân tả tơi, ngực trân nhu nhú, nàng đã âm thâm bỏ đi… Từ đó Kazik không có đêm nào yên giâc, cứ nhắm mắt lại là ông lại nhìn thây những vũ nữ Apsara ngọc ngà bước ra từ đá, ngực nhú cao, đôi mắt mơ màng, khuôn mặt và ánh mắt hoang dại, lặng lẽ múa. Khi Kazic thức giâc, nàng lại từ từ biên thành đá bât đông.

Điêu Apsara tại Thánh địa Mỹ Sơn

Kazik đên khảo sát và làm viêc nơi đây từ khi tôi còn chưa có mặt trên đời (1980). Môt lân đi công tác ở Huê, ông đôt ngôt qua đời, bỏ dở khát khao phục chê quân thê tháp trở lại hiên trạng ban đâu. Trước khi trút hơi thở cuôi cùng, Kazik còn cô dặn đi dặn lại các công sự của mình rằng: “Tôi không thê nào rời xa Mỹ Sơn được. Dâu là cái chêt cũng không thê mang tôi đi khỏi nơi ây. Hãy chôn tôi ở Mỹ Sơn. Tôi muôn nhìn thây cô gái của tôi quay trở vê!”…

Đêm Mỹ Sơn dân buông, môt màn sương giăng giăng mờ ảo. Càng vê khuya mây càng xuông thâp. Cả thung lũng như mông lung huyên ảo trong tiêng hát của ca sĩ người Chăm, Đàng Năng Đức: “Ngủ quên trong kiêp đá Apsara, bàn tay người nghê sĩ hóa thân ngà. Trăm năm làm môt thuở nôi mơ nung nâu ngàn đời, nung nâu ngàn đời mãi không nguôi. Ngàn năm trong kiêp đá Apsara, bàn tay người vũ nữ nét thiên thân, trên môi cười điêu nghê, hôn mở ra vóc dáng hình hài, phiêu lãng đường trân mãi trông chờ.”… Giữa lúc mọi người bắt đâu nôn nóng vì sự chờ đợi thì những nàng Apsara bằng xương, bằng thịt xuât hiên ngay trước mắt, trên sân khâu nằm gọn trong quân thê tháp. Vũ điêu “Linh hôn của đá” khiên cho khán giả như ngây như dại. Tât cả như tan biên, như hòa quyên vào nhau, đắm say, ngây ngât theo từng ánh mắt, từng bước chân uyên chuyên theo nhịp trông Paranưng. Tât cả như bị thôi miên vào môt thê giới diêu huyên của nên văn hóa Chăm thời hưng thịnh với tiêng kèn Saranai vang vọng khắp các sườn đôi…

Đên lúc ây tôi mới thực sự cảm nhân hêt ý nghĩa của lời bài hát “Mưa bay tháp cô” của nhạc sĩ Trân Tiên: “Trăm năm bước phù du. Hoang sơ tháp cô… Hoang sơ vũ điêu xưa. Cong cong năm ngón ngũ hành. Trăm năm bước mông du. Nam mô nam mô nam mô nam mô Butda. Môt vòng thôi miên thôi miên Apsara. Nhât nguyêt trên cao trên cao trên cao sáng tỏ. Em múa nghiêng ngả. Hoang sơ tháp cô. Hoang sơ vũ điêu xưa. Nhât nguyêt trên cao nhân gian dưới thâp cách xa…”. Và tôi bông tin trong sô các nàng Apsara đang múa có cả cô bé lọ lem câm lặng của Kazik ngày nào. Hôn đá Apsara trên các đên tháp rêu phong như đang rung chuyên, đang cựa mình sông dây và lay đông lòng người hôm nay…

Âm thâm tạo hình vũ nữ Apsara

Trên đường vào thánh địa Mỹ Sơn, du khách dê dàng nhìn thây môt lán nhỏ đơn sơ chưa đây ba mét vuông làm bằng cây lá tạm bợ với môt người thợ hoàn toàn câm lặng, mãi mê tạo hình vũ nữ Apsara bằng đá núi Mỹ Sơn. Đó là anh Phạm Ngọc Xuân, người sinh ra và lớn lên ở thôn Mỹ Sơn, xã Duy Phú, Duy Xuyên. Anh cũng có môt tuôi thơ hôn nhiên trong bạt ngàn đôi núi, đên tháp và nắng gió hoang sơ. Tình yêu dành cho Mỹ Sơn và vũ nữ Apsara ngày càng cháy bỏng khiên cho tuôi thơ anh phải chịu nhiêu trân đòn roi của người cha nghiêm khắc và nóng tính. Vì mải mê trong lòng tháp với các phù điêu vũ nữ Apsara làm lạc mât bò, rôi sợ hãi không dám trở vê nhà mà ngủ luôn trong lòng tháp… Những trân đòn ây không những không làm vơi bớt tình yêu ây mà ngược lại còn thôi bùng ngọn lửa đam mê trong Xuân. May mắn thay, mẹ anh mặc dù chỉ là môt phụ nữ nông thôn nhưng không kém tinh tê đê hiêu được tình yêu của con trai mình dành cho Mỹ Sơn và ủng hô anh trong viêc chọn nghê điêu khắc đá…

Trong căn lán nhỏ, anh làm viêc say mê bằng tât cả tâm lực và tình yêu của mình. Môi khi có khách tham quan, Xuân chỉ ngước nhìn và nở môt nụ cười thât hiên như lời chào thân ái rôi lại cúi xuông với các vũ nữ… đá. Khách đên đây có thê tự chọn cho mình môt sản phâm làm quà lưu niêm. Du khách muôn đê lại bao nhiêu tiên tùy lòng hảo tâm và khả năng đánh giá giá trị của sản phâm, Xuân vân chỉ nụ cười ây trên môi và cái cúi đâu cảm ơn và ánh mắt đắm đuôi hạnh phúc nhìn sản phâm của mình thât lâu thay cho lời từ biêt trước lúc chúng theo khách đi xa, mang hình ảnh, văn hóa của quê hương mình đên với năm châu…

Theo 24h