Bốn kinh nghiệm chống dịch “xương máu” của Bắc Giang
Sau hơn một tháng vật lộn chống chọi với đại dịch Covid-19, tỉnh Bắc Giang đã rút ra được những bài học kinh nghiệm “xương máu”, đặc biệt là cách phòng chống dịch trong khu công nghiệp.
Dịch tấn công vào các khu công nghiệp
Trao đổi với phóng viên Dân trí , ông Dương Văn Thái, Bí thư Tỉnh ủy Bắc Giang chia sẻ: Trong đợt dịch lần thứ 4 này, ca bệnh đầu tiên được Bắc Giang phát hiện vào ngày 7/5, tại xã Phương Sơn của huyện Lục Nam. Đây là ca bệnh được phát hiện tại cộng đồng trong một gia đình, sau đó địa phương đã khoanh vùng, dập dịch kịp thời.
Bí thư Tỉnh ủy Bắc Giang Dương Văn Thái trao đổi với phóng viên Dân trí .
Tuy nhiên, ngày 8/5, tỉnh Bắc Giang ghi nhận ca mắc Covid-19 là bệnh nhân N.T.T. ở Hữu Lũng (Lạng Sơn); là công nhân Công ty TNHH Shin young Việt Nam, tại Khu công nghiệp Vân Trung (Việt Yên – Bắc Giang).
Hàng ngày bệnh nhân T. đi xe ô tô đưa đón công nhân đến Công ty TNHH Shin young Việt Nam làm việc.
Theo số liệu của Sở Y tế Bắc Giang, sáng 9/5, tỉnh này đã ghi nhận 6 ca mắc Covid-19 mới, trong đó có 3 ca đều là công nhân của Công ty TNHH Shin young Việt Nam.
Đến tối 11/5, Bắc Giang phát hiện thêm 63 trường hợp nhiễm SARS-CoV-2 ở các Công ty TNHH Shin young Việt Nam, Công ty TNHH SJ Tech Việt Nam, Công ty TNHH Vina Solar, Công ty TNHH Kum Jang Vina, đều ở Khu công nghiệp Vân Trung (Việt Yên).
Dịch không chỉ dừng lại ở Khu công nghiệp Vân Trung, đến tối 13/5, tỉnh Bắc Giang đã phát hiện những ca bệnh đầu tiên ở Công ty TNHH Hosiden Việt Nam, nằm trong Khu công nghiệp Quang Châu (huyện Việt Yên).
Công ty TNHH Hosiden Việt Nam nằm trong Khu công nghiệp Quang Châu sau đó đã trở thành một trong những “ổ dịch” lớn nhất Bắc Giang.
Trong các ngày từ 13-15/5, tỉnh Bắc Giang đã quyết định tầm soát Covid-19 trên diện rộng tại 4 khu công nghiệp: Vân Trung, Quang Châu, Đình Trám, Song Khê – Nội Hoàng, đều phát hiện ra các ca F0 tại các khu công nghiệp này.
Trước nguy cơ dịch sẽ bùng phát mạnh trong khu công nghiệp, lãnh đạo tỉnh Bắc Giang đã họp bàn và đến ngày 18/5 đã quyết định cho tạm dừng 4 khu công nghiệp nói trên, tương đương 375 doanh nghiệp, với 160.000 công nhân, trong đó có khoảng 60.000 công nhân là người ngoài tỉnh. Đồng thời, Bắc Giang đã quyết định giữ chân số công nhân ngoại tỉnh này ở lại, vì nếu để họ trở về các địa phương thì nguy cơ cả nước bùng dịch là rất cao.
Ngày 18/5, tỉnh Bắc Giang quyết định tạm dừng hoạt động 4 khu công nghiệp.
“Quyết định giữ chân 60.000 công nhân ngoại tỉnh ở lại là Bắc Giang chấp nhận rủi ro, chấp nhận vất vả. Nhưng nếu để họ về thì nguy cơ cả nước bùng dịch rất cao, 60.000 công nhân này ở rải rác tại 61/63 tỉnh, thành phố của Việt Nam”, ông Thái chia sẻ.
Những bài học quý báu về chống dịch trong khu công nghiệp
Bí thư Tỉnh ủy Bắc Giang chia sẻ, trong những đợt dịch trước đó, tỉnh này cũng ghi nhận các ca bệnh ngoài cộng đồng, tuy nhiên sau đó khoanh vùng, dập dịch rất nhanh.
Video đang HOT
Ông Thái cho biết, dịch xuất hiện trong cộng đồng chỉ là những “đốm lửa nhỏ”, một ca F0 truy vết ra số lượng F1 rất ít, chủ yếu liên quan đến gia đình hoặc hàng xóm. Chính vì vậy việc phong tỏa thường chỉ tiến hành ở diện hẹp, trong phạm vi xóm, thôn hoặc cùng lắm đến cấp xã.
Tuy nhiên, công tác chống dịch trong khu công nghiệp rất khó khăn, vì môi trường làm việc rất đông công nhân, có sự giao lưu rất lớn. Một ca F0 phát hiện trong khu công nghiệp sẽ truy vết ra hàng trăm F1, bởi công nhân thường được bố trí ngồi làm việc cùng nhau trong phân xưởng, cùng sử dụng các không gian chung như nhà ăn, khu vệ sinh và phương tiện giao thông…
Theo ông Thái, quan điểm của Bắc Giang về việc tạm dừng 4 khu công nghiệp nói trên là để kìm hãm dịch. Thời điểm này, ngoài việc đưa các đối tượng thuộc diện đi cách ly tập trung, Bắc Giang đã quyết định phong tỏa toàn bộ các khu nhà trọ của công nhân, để ngăn không cho dịch lây lan sang các địa phương khác. Đồng thời, tỉnh dồn tổng lực, cùng với sự hỗ trợ của Trung ương, các tỉnh bạn đẩy nhanh tốc độ lấy mẫu xét nghiệm nhằm tìm nhanh ra F0, truy vết các F1 và đưa đi cách ly.
Ông Thái đi kiểm tra công tác phòng chống dịch tại cơ sở.
Sau một tuần tạm dừng 4 khu công nghiệp, ngày 25/5, tỉnh Bắc Giang đã ban hành hướng dẫn sản xuất “4 an toàn” cho các doanh nghiệp trong điều kiện vẫn còn dịch:
Thứ nhất , công nhân an toàn: Khi công nhân trở lại công ty làm việc phải được xét nghiệm, nếu âm tính với SARS-CoV-2 mới cho làm. Ngoài ra, khoảng 3-4 ngày phải xét nghiệm lại công nhân, có thể chỉ xét nghiệm tầm soát khoảng 30-40% số công nhân.
Thứ hai , sản xuất an toàn: Trong nhà xưởng, nhà ăn, khu vệ sinh phải được bố trí khoa học, có vách ngăn để đảm bảo công tác phòng dịch được tốt. Công nhân phải thực hiện làm việc, ăn uống theo nhóm nhỏ, bởi nếu khi phát hiện ra F0 thì việc tiến hành cách ly dễ dàng hơn vì không liên quan đến tổ nhóm khác, không phải dừng hoạt động của cả nhà máy.
Ngoài ra, doanh nghiệp được hoạt động trong điều kiện địa phương còn dịch phải bố trí nơi ở cho công nhân tách biệt khỏi cộng đồng.
Thứ ba , giao thông an toàn: Các doanh nghiệp bắt buộc phải bố trí xe đón đưa công nhân chuyên biệt, có danh sách và hướng dẫn công nhân đi đúng xe, ngồi đúng số ghế. Tổ chức giao thông như vậy nếu khi phát hiện F0 thì khâu truy vết rất nhanh chóng.
Thứ tư , doanh nghiệp an toàn: Doanh nghiệp phải thành lập tổ phòng chống dịch bệnh Covid-19, với sự tham gia của lực lượng y tế ở Ban Quản lý các khu công nghiệp. Tổ này có nhiệm vụ hướng dẫn, giúp doanh nghiệp hoạt động an toàn trước dịch bệnh.
“Bốn kinh nghiệm chống dịch này có thể áp dụng trong trường hợp với các địa phương chưa có dịch. Có chăng chỉ bỏ khâu xét nghiệm công nhân, vì họ đã ở trạng thái an toàn rồi. Khi chưa có dịch, chúng tôi yêu cầu các doanh nghiệp thực hiện các bước này, họ chần chừ lắm, nhưng hiện nay họ đã tự giác thực hiện vì đã thấm thía thiệt hại rồi”, ông Thái chia sẻ.
Đến 19h ngày 16/6/2021, ổ dịch liên quan khu công nghiệp trên địa bàn tỉnh Bắc Giang vẫn phát sinh thêm trường hợp F0. Các ca mắc mới vẫn chủ yếu là công nhân, các trường hợp liên quan đến công nhân, được phát hiện chủ yếu tại các khu cách ly tập trung
Tổng số trường hợp F0 là 4.680 trường hợp (tăng 279 trường hợp); F1 là 25.558 trường hợp; F2 là 94.941 trường hợp. Do tỉnh đang tăng tốc xét nghiệm hàng ngày để truy quét F0 nên dự báo trong 2-3 ngày tới, vẫn sẽ tiếp tục phát sinh nhiều ca nhiễm mới trong nhóm công nhân (là F1) ở các khu cách ly tập trung. Khả năng dịch lây nhiễm ra cộng đồng là thấp.
Bí thư Bắc Giang: Dịch bệnh căng thẳng nhưng không vỡ trận
Trong những lúc tình hình Covid-19 diễn biến căng thẳng nhất, Bắc Giang vẫn luôn làm chủ được tình hình và tỉnh đặt mục tiêu dập dịch xong trong 14 ngày tới.
Bí thư Tỉnh ủy Bắc Giang Dương Văn Thái khẳng định như trên khi trả lời phỏng vấn VnExpress .
- Tại cuộc họp với Phó thủ tướng Vũ Đức Đam ngày 7/6, ông nêu quyết tâm từ 10 dến 14 ngày tới sẽ dập xong dịch bệnh. Cơ sở nào để ông đưa ra nhận định này?
- Chủ trương này thể hiện quyết tâm chính trị rất cao của lãnh đạo tỉnh, đồng thời dựa trên cơ sở khoa học từ phân tích thực tiễn. Đặc điểm dịch bệnh ở Bắc Giang chủ yếu trong khu công nhân ở các khu công nghiệp. Ngay từ sớm, đồng thời với chống dịch trong khu công nghiệp và địa bàn nhà trọ công nhân, tỉnh đã lấy mẫu xét nghiệm tầm soát cộng đồng, đến nay được hơn 360.000 mẫu, hầu hết cho kết quả âm tính.
Số F0 hàng trăm ca mỗi ngày chủ yếu ở khu nhà trọ công nhân thôn Núi Hiểu (xã Quang Châu, huyện Việt Yên) và các khu cách ly tập trung, chứ không phải ngoài cộng đồng. Bài toán đặt ra cho chúng tôi là làm sao chấm dứt lây nhiễm chéo trong khu cách ly và khu nhà trọ công nhân, thì sẽ dập được dịch. Toàn tỉnh hiện có hơn 15.700 người đang cách ly tập trung ở 237 cơ sở.
Vì vậy, tỉnh đã yêu cầu các huyện, thành phố xây dựng kế hoạch cao điểm, phấn đấu trong 14 ngày dập xong dịch. Biện pháp là giãn mật độ tối đa trong các khu cách ly tập trung.
F1 được chia thành ba nhóm nguy cơ thấp, trung bình, cao. Nhóm nguy cơ thấp có thể sắp xếp 4-5 người một phòng; nguy cơ trung bình 3 người một phòng; nguy cơ cao và người từ thôn Núi Hiểu chỉ 1-2 người một phòng. Người ở các phòng cách ly từng xuất hiện F0 hoặc người tiếp xúc với F0 cách ly riêng. Nếu khu cách ly quá tải, các huyện phải kích hoạt thêm cơ sở mới; gian nhà diện tích lớn thì dùng vách ngăn tạm thời chia thành nhiều phòng nhỏ.
Giãn tối đa mật độ cách ly, đồng nghĩa giảm tối đa nguy cơ lây nhiễm chéo. Virus lây lan ở Bắc Giang là chủng Ấn Độ, chu kỳ lây nhiễm 4-5 ngày. Qua 2-3 chu kỳ không còn lây nhiễm chéo nữa là sẽ dập được dịch.
Tỉnh cũng yêu cầu các địa phương gấp rút làm thêm nhà vệ sinh dã chiến trong khu cách ly, đảm bảo mỗi phòng một nhà vệ sinh, để tránh nguy cơ lây lan từ phòng này sang phòng khác khi dùng chung. Các nhà vệ sinh sẽ được lắp đặt hệ thống tự động phun khử khuẩn.
Ông Dương Văn Thái, Bí thư Tỉnh ủy Bắc Giang. Ảnh: Bộ Y tế
- Trong khi tỉnh đặt ra mục tiêu dập dịch trong 2 tuần tới, Bắc Giang vẫn là điểm nóng trên toàn quốc với vài chục ca nhiễm mỗi ngày. Ông nghĩ sao?
- Đã có thời điểm số ca F0 trên địa bàn lên đến 375 ca một ngày, kéo theo hàng nghìn F1, tạo áp lực rất lớn. Khi đó, các khu điều trị, khu cách ly đều rơi vào tình trạng quá tải. Chúng tôi phải sắp xếp lại mọi hoạt động, lập các tiểu ban xét nghiệm, truy vết, điều trị và hậu cần để phối hợp với nhau nhịp nhàng, giúp tình hình ổn hơn.
Trong lúc căng thẳng nhất, tôi chưa bao giờ nghĩ Bắc Giang sẽ "vỡ trận" bởi chúng tôi luôn làm chủ được tình hình. Về chuyên môn, có Bộ phận thường trực đặc biệt của Bộ y tế sát cánh, giúp tỉnh yên tâm hơn.
Cũng có ý kiến phản ánh vì sao lãnh đạo tỉnh tuyên bố đã kiểm soát được dịch, nhưng số F0 vẫn cao như vậy. Nhưng đặc thù dịch bệnh ở Bắc Giang là trong khu công nghiệp, chứ không phải ngoài cộng đồng dân cư. Nếu số F0 ở ngoài cộng đồng dân cư như vậy thì rất lo ngại.
Đến nay, dù ghi nhận 3.309 ca nhiễm, nhưng công suất điều trị của tỉnh đã được nâng lên 5.500 giường; hiện chỉ có 50 người phải can thiệp y tế. Mỗi ngày, toàn tỉnh có hàng trăm người khỏi bệnh, xuất viện; hàng nghìn F1 hết cách ly tập trung về đi làm trở lại. Điều này minh chứng tình hình dịch bệnh đã được kiểm soát.
- Tâm dịch của Bắc Giang hiện nay là thôn Núi Hiểu được xử lý ra sao?
- Đây là điểm nóng nhất của Bắc Giang. Chúng tôi đã áp dụng mô hình cách ly công nhân ngay tại nhà trọ trong thôn, coi như là khu vực phong tỏa.
Đồng thời, huyện Việt Yên tiến hành song song hai giải pháp là xét nghiệm sàng lọc nhiều lần nhóm công nhân này và di chuyển những người có kết quả âm tính đến nơi cách ly tập trung khác. Trong số 9.000 công nhân thôn Núi Hiểu, huyện đã di chuyển đến các nơi được 7.000 người, còn lại 2.000 người sẽ tiếp tục đưa ra khỏi thôn trong nay mai. Sau đó, lực lượng chức năng sẽ khử khuẩn, làm sạch thôn để đón công nhân đã có kết quả xét nghiệm an toàn, hết thời gian cách ly quay trở lại, đi làm việc.
Nếu khu cách ly trong huyện quá tải, các trường hợp đủ 17-18 ngày, có kết quả ba lần xét nghiệm âm tính được về cách ly tại nhà, tiếp tục theo dõi đến hết 28 ngày. Như vậy vừa đảm bảo an toàn trong khu cách ly, vừa tránh nguy cơ lây nhiễm ra cộng đồng.
Tôi động viên lực lượng chống dịch toàn tỉnh, cố gắng căng sức, quyết tâm cao độ thêm 14 ngày nữa, để dập dịch xong. Thay vì để dịch bệnh kéo dài sẽ vất vả cho rất nhiều người và ảnh hưởng đến sự phát triển kinh tế, xã hội. Vì vậy, công tác điều tra dịch tễ, sàng lọc, phân loại để cách ly phù hợp phải đảm bảo chính xác từng người.
Khu công nghiệp Quang Châu, xã Quang Châu, huyện Việt Yên, tỉnh Bắc Giang. Ảnh: Ngọc Thành
- Trong một tháng qua, quyết sách chống dịch nào khiến ông và lãnh đạo tỉnh căng thẳng nhất?
- Quyết định khó khăn nhất, cân não, nhiều lo lắng nhất với lãnh đạo tỉnh là dừng hoạt động 4 khu công nghiệp Vân Trung, Quang Châu, Đình Trám, Song Khê - Nội Hoàng và phong tỏa huyện Việt Yên, 3 xã của huyện Yên Dũng đêm 17/5.
Quan điểm chỉ đạo của Chính phủ là thực hiện mục tiêu kép, vừa chống dịch, vừa phát triển kinh tế. Nếu tỉnh dừng hoạt động các khu công nghiệp thì các doanh nghiệp lớn phải dừng sản xuất, đồng thời hàng chục nghìn công nhân nghỉ làm. Chúng tôi phải lựa chọn thực hiện mục tiêu kép thế nào? Thực hiện cả hai cùng lúc rất khó khăn và bất khả thi.
Sau khi họp bàn, Thường trực Tỉnh ủy thống nhất đánh giá tốc độ lây lan của chủng virus rất nhanh, nhiều công nhân làm việc môi trường kín, nếu có một ca bệnh sẽ nhanh chóng lây cho hàng trăm, hàng nghìn người khác. Vậy nên trước mắt phải lựa chọn số 1 và số 2. Số 1 cần ưu tiên hàng đầu là chống dịch, số 2 là sản xuất kinh doanh. Bởi nếu để dịch lây lan trong khu công nghiệp, cũng không thể duy trì sản xuất kinh doanh được.
Nhưng vậy thì giải quyết ra sao với toàn bộ công nhân sẽ nghỉ làm ở 4 khu công nghiệp? Nếu để họ về các tỉnh rất nguy hiểm, sẽ lây lan ra cả nước. Nhưng nếu giữ lại thì sẽ xử lý ra sao để không lây nhiễm? Đảm bảo hậu cần cho họ thế nào?
Sau cùng, chúng tôi quyết định Bắc Giang chấp nhận rủi ro, vất vả để giữ an toàn cho cả nước.
Ngay trong đêm, tỉnh đưa ra hai quyết sách cùng lúc là dừng hoạt động 4 khu công nghiệp đồng thời phong tỏa toàn bộ huyện Việt Yên và ba xã của huyện Yên Dũng, để giữ chân hơn 60.000 công nhân ở 61 tỉnh, thành. Công nhân và người dân ở những nơi này không di chuyển ra ngoài, về địa phương được. Đến nay, thống kê cho thấy 60% ca F0 ở Bắc Giang là công nhân ngoài tỉnh.
Thành phố Bắc Giang trong thời gian giãn cách xã hội theo chỉ thị 15, ngày 28/5. Ảnh: Ngọc Thành
- Hiện nay, ông còn lo lắng những vấn đề gì về dịch bệnh tại Bắc Giang?
- Bắc Giang đã qua đỉnh dịch và kiếm soát được tình hình. Khi dịch bùng phát, cả tỉnh có ba điểm nóng là xã Phương Sơn (huyện Lục Nam); khu công nghiệp Vân Trung; khu công nghiệp Quang Châu. Đến nay, hai ổ dịch đã được kiểm soát, chỉ còn ổ dịch tại khu công nghiệp Quang Châu (tập trung tại thôn Núi Hiểu) đang được xử lý như đã đề cập ở trên.
Nhưng tôi và lãnh đạo tỉnh vẫn còn những nỗi lo. Dịch bệnh phức tạp, khó lường, không ai có thể khẳng định trước tuyệt đối điều gì. Có thể đâu đó trong cộng đồng, nơi này, nơi kia còn mầm bệnh, còn nguy cơ lây nhiễm, nhưng ngành y tế chưa tầm soát được.
Hơn nữa, Bắc Ninh và Bắc Giang có sự giao thoa rất lớn, đặc biệt là công nhân làm việc trong các khu công nghiệp. Nên nếu Bắc Ninh còn dịch thì Bắc Giang có nguy cơ cao. Vì vậy, dập xong dịch trong tỉnh, chúng tôi sẽ cử lực lượng sang hỗ trợ Bắc Ninh, đảm bảo an toàn cho cả hai tỉnh.
Có thể sau hai tuần nữa, Bắc Giang vẫn phát hiện thêm một vài ca nhiễm rải rác. Tuy nhiên, các điểm nóng sẽ được xử lý triệt để. Các huyện đang cách ly, giãn cách xã hội sẽ giảm cấp độ chống dịch.
- Bắc Giang là địa phương đầu tiên trong cả nước phải ứng phó với Covid-19 lây lan trong khu công nghiệp. Ông chia sẻ kinh nghiệm gì từ một tháng chống dịch?
- Để kiểm soát tình hình như hiện nay, tỉnh đã huy động cả hệ thống chính trị, mọi người dân cùng vào cuộc. Lực lượng chống dịch làm việc không kể ngày đêm. Ngày cao điểm, cán bộ y tế lấy hơn 30.000 mẫu bệnh phẩm. Sau khi có kết quả xét nghiệm, bộ phận truy vết lại chạy đua thời gian để thu dung F0 về cơ sở y tế điều trị; đưa F1 đi cách ly. Có thể nói kinh nghiệm quan trọng nhất là chạy đua với thời gian để tận dụng "giai đoạn vàng" trong phòng, chống dịch. Chúng tôi đã thần tốc hơn tốc độ lây của dịch, nên mới ngăn được lây lan ra cộng đồng.
Bắc Giang gặp rất nhiều khó khăn trong công tác điều trị bệnh nhân Covid-19. Tỉnh có ít bệnh viện, cơ sở vật chất khiêm tốn, không có bệnh viện tuyến trung ương nào. Cơ sở cách ly F1 cũng hạn chế, phải trưng dụng rất nhiều trường học.
Trong bối cảnh đó, Mặt trận Tổ quốc tỉnh, các đoàn thể được huy động lo hậu cần cho hơn 15.000 người (có thời điểm lên đến gần 20.000 người) ở các khu cách ly và hơn 60.000 công nhân trong khu nhà trọ bị phong tỏa. Lo cơm nước, sinh hoạt cho chừng đó người hằng ngày là việc không dễ dàng. Nhiều giáo viên, hội viên phụ nữ các xã, thôn đã tình nguyện tham gia việc này. Hiện đã có 29 siêu thị 0 đồng đảm bảo nhu yếu phẩm cho công nhân.
Ngoài ra, toàn tỉnh hiện có 9.000 tổ Covid-19 cộng đồng, hoạt động rất hiệu quả, "đi từng nhà, rà từng người". Nơi nào có công nhân về, các tổ đều nắm được, điều tra dịch tễ triệt để. Vì vậy, chúng tôi mới nắm được số công nhân cần cách ly.
Bắc Giang cũng nhận được sự chỉ đạo sâu sát của Chính phủ, Ban chỉ đạo, Bộ Y tế. Nhiều đơn vị, địa phương từ khắp mọi miền đã chi viện tích cực, nhiệt tình. Người dân cả nước đã ủng hộ chúng tôi cả về vật chất, tinh thần. Chúng tôi rất cảm động về những tấm lòng ấy. Có thể nói, Bắc Giang vì cả nước, cả nước hướng về Bắc Giang.
Chuyến xe truy vết dịch tễ xuyên đêm Trong màn đêm, nhân viên y tế theo xe đi khắp các ngõ ngách, gõ cửa từng nhà, truy vết các trường hợp tiếp xúc ca nhiễm để cách ly, khoanh vùng, dập dịch.