Bồi thường oan sai: “Đá bóng” sang chân người khác là yên tâm… ngồi cười?
Nói về trách nhiệm bồi thường của các cơ quan nhà nước khi gây oan sai cho công dân, Chánh án TAND tối cao, Phó Viện trưởng VKSND tối cao cùng đề nghị phải xét cả quá trình tố tụng, từ khâu điều tra, truy tố, xét xử để tránh việc các cơ quan “chuyền bóng” cho nhau…
Đây là các nội dung được thảo luận tại UB Thường vụ Quốc hội sáng 9/1 về dự án luật trách nhiệm bồi thường của nhà nước (sửa đổi).
“Bồi thường cho ông Chấn quá cao!”
Chánh án TAND tối cao Nguyễn Hoà Bình khẳng định, quy định về trách nhiệm bồi thường nhà nước rất dũng cảm, không phải quốc gia nào cũng thực hiện việc này mà thường chấp nhận những sai sót trong hoạt động tố tụng là chuyện bình thường.
Cái khó nhất trong việc giải quyết bồi thường oan sai, theo ông Bình là định lượng mức độ bồi thường chứ không khó về… nguồn vốn. Kinh phí để bồi thường cho công dân bị hàm oan, Bộ Tài chính hoàn toàn đáp ứng. Dù vậy, một áp lực Chánh án tối cao chỉ ra là áp lực từ dư luận.
“Ngay cả trong Quốc hội các đại biểu cũng đặt vấn đề là t.iền thuế của nhân dân đóng góp không phải để dành cho việc bồi thường cho những sai sót của cán bộ, cơ quan bảo vệ pháp luật. Vì vậy, ở nhiều nước, người ta xây dựng quỹ để phục vụ việc này, nhưng Quốc hội không đồng tình hướng lập quỹ. Nếu vậy, chúng ta vẫn phải tiếp tục chịu áp lực trước câu hỏi t.iền thuế của dân sao mang đi bồi thường cho những sai sót của cán bộ? Đằng nào thì cũng là t.iền ngân sách thôi” – Chánh án Nguyễn Hoà Bình nói.
Chánh án TAND tối cao Nguyễn Hoà Bình: “Nếu áp dụng theo barem của Bộ Tài chính, mức bồi thường cho ông Huỳnh Văn Nén rất hạn chế”. (Ảnh: Quochoi.vn)
Ngoài ra, ông Bình cũng than khó về việc tính những khoản bồi thường, có những khoản đơn giản là tính theo thu nhập tối thiểu nhân với số ngày ngồi tù oan nhưng có những khoản rất lớn không thể định lượng được, như ước lượng về thiệt hại danh dự, bồi thường tinh thần…
Dẫn chứng vụ ông Nguyễn Thanh Chấn ở Bắc Giang được bồi thường 7,2 tỷ đồng, Chánh án tối cao cho biết, khi kiểm điểm lại định mức bồi thường, các cơ quan cho rằng toà đã vận dụng luật không đúng, chấp nhận mức bồi thường quá cao. Việc này tạo ra một “t.iền lệ cao” để các trường hợp khác so sánh, đối chiều.
Video đang HOT
So với vụ người tù thế kỷ Huỳnh Văn Nén, ông Bình thông tin, TAND tối cao đang chỉ đạo toà án tỉnh Bình Thuận tiến hành đàm phán nhưng nếu áp dụng đúng barem của Bộ Tài chính quy định thì mức bồi thường với công dân này rất hạn chế. Mức bồi thường đó, ông Bình thông tin, sẽ chênh lệch khá cao so với vụ ông Chấn dù ông Nén phải ngồi tù oan tới 17 năm, còn ông Chấn ngồi thù 10 năm.
Về vấn đề xác định cơ quan bồi thường, Chánh án tối cao nêu lại nguyên tắc cơ quan nào ra quyết định cuối cùng tạo nên oan sai thì cơ quan đó phải xin lỗi và chịu trách nhiệm bồi thường. Tuy nhiên, ông Bình phân tích, quá trình tạo nên lỗi gây ra trong cả giai đoạn dài, việc cơ quan sau cùng phải xin lỗi là chuẩn nhưng việc quy trách nhiệm, theo ông Bình, phải xử lý theo hệ thống.
“Sai ở khâu kiểm sát thì phải truy cả trách nhiệm của ông điều tra để cộng đồng trách nhiệm chứ không thể để cảnh các cơ quan “chuyền bóng” cho nhau, cơ quan này đẩy được việc qua cơ quan kia là xong phần mình” – người đứng đầu cơ quan xét xử đề nghị.
Không lập quỹ phục vụ việc bồi thường oan sai
Ông Lê Hữu Thể – Phó Viện trưởng VKSND tối cao trả lời câu hỏi của Chủ nhiệm UB TƯ pháp Lê Thị Nga về những điểm khó nhất, mắc nhất trong quá trình triển khai bồi thường. Ông Thể nhận định, qua thực tế giải quyết án oan sai, có thể thấy, đó chính là căn cứ tính chi phí thiệt hại để tính mức bồi thường. Vì không có barem cụ thể nên khi thương lượng bồi thường rất khó khăn.
Theo ông Thể, cần đưa vào luật nhưng chi phí “cứng” như bồi thường về việc mất thu nhập, tính theo số ngày ngồi tù nhưng với những thiệt hại vô hình của người bị oan sai như gia đình tan nát, sức khoẻ suy sụp, công việc bị mất… thì cần có barem tương đối chứ không thể yêu cầu người dân xuất trình hoá đơn, giấy tờ chứng minh được.
Ông Thể đề cập thêm về trách nhiệm bồi hoàn. Phó Viện trưởng VKSND tối cao lập luận, cán bộ các cơ quan tố tụng thay mặt nhà nước để làm công việc điều tra, truy tố, xét xử, theo nguyên lý “con dại cái mang”, khi cán bộ sai, cơ quan công quyền phải đền bù, xin lỗi là đúng, không nên đặt vấn đề quy trách nhiệm cá nhân của cán bộ vì đó là việc công, không phải cán bộ làm việc nhà mà phải bỏ t.iền tự đền.
“Chỉ trường hợp xác định cán bộ cố ý làm trái dẫn đến sai sót mới phải tự bỏ t.iền túi ra đền. Còn vấn đề như trình độ kém, nhận thức chưa tới mà gây oan sai thì nên áp dụng biện pháp khác như chuyển công tác nơi khác, hạ bậc lương, không bổ nhiệm lại… vì có những vấn đề rất phức tạp, nhiều cơ quan cãi nhau suốt cả năm còn chưa ra đừng nói đến việc một cá nhân sai sót” – ông Thể lập luận.
Ông Thể cũng tán thành với ý kiến của Chánh án Nguyễn Hoà Bình về việc quy trách nhiệm đền bù thiệt hại với nguyên tắc cơ quan nào ra quyết định cuối cùng thì cơ quan đó đứng ra thay mặt nhà nước thực hiện việc bồi thường nhưng xác định trách nhiệm thì “phải xét từ cơ quan đầu tiên trở đi”.
Ông Thể ví von: “Không thể để mỗi người cố gắng đá quả bóng khỏi chân mình là xong, ngồi đó… cười xem người khác xử lý hậu quả. Chính quy định không ổn đó dẫn đến sự nặng nề trong việc bồi thường oan sai”.
Chốt lại nội dung thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển nhấn mạnh, thẩm phán toà án đã nhân danh nhà nước tuyên bố một người phạm tội mà không đúng thì nhà nước phải bồi thường, t.iền bồi thường trước hết lấy từ ngân sách để đảm bảo, không nên lập quỹ vì cả nước hiện đã có nhiều loại quỹ lắm rồi, tính ra đến nay đã có khoảng 80 loại quỹ rồi.
P.Thảo
Theo Dantri
Tử tù Hàn Đức Long yêu cầu sớm được xin lỗi công khai
Gửi đơn đề nghị cơ quan tư pháp sớm xin lỗi công khai, gia đình ông Hàn Đức Long yêu cầu buổi lễ minh oan phải diễn ra trọng thị, đủ thời gian cho các bên phát biểu.
Ngày 24/12, gia đình ông Hàn Đức Long (Bắc Giang) cùng luật sư đã gửi đơn về việc tổ chức minh oan và xin lỗi công khai cho "tử tù 11 năm" này.
Vợ ông Hàn Đức Long ký vào đơn đề nghị tổ chức minh oan và xin lỗi công khai.
Trong đơn nêu rõ, ngày 20/12, VKSND tỉnh Bắc Giang đã ra quyết định đình chỉ điều tra vụ án "hiếp dâm, g.iết bé gái 5 tuổi" đối với bị can Hàn Đức Long; hủy bỏ biện pháp tạm giam đối với ông. Như vậy, ông Long được xác định không phải thủ phạm, trong khi đã bị bắt giam oan, truy tố oan, xét xử oan và chịu giam cầm trong suốt 11 năm qua (từ tháng 10/2005 đến tháng 12/2016).
Trong suốt 11 năm, ông Long và gia đình phải chịu đựng nhiều nỗi đ.au đ.ớn, t.ủi n.hục cả thể xác lẫn tinh thần. Gia đình đề nghị việc tổ chức minh oan, xin lỗi phải diễn ra công khai và trọng thị, chu đáo để khôi phục danh dự, nhân phẩm và bù đắp phần nào những tổn thương, mất mát họ đã gánh chịu.
Cụ thể, việc xin lỗi phải tổ chức tại trụ sở UBND xã Phúc Sơn (huyện Tân Yên, tỉnh Bắc Giang) để thuận tiện cho gia đình, người thân, họ hàng và bà con lối xóm tham dự. Cơ quan đứng ra xin lỗi ông Long phải báo trước cho gia đình ông 2 ngày để họ và người thân thu xếp thời gian tham dự. Thông tin về việc tổ chức xin lỗi công khai được phổ biến rộng rãi để các ban ngành, cơ quan báo chí về tham dự, đưa tin.
Gia đình ông Long cũng đề nghị phải dành đủ thời lượng buổi xin lỗi để ông Long, luật sư và một vài thành viên gia đình phát biểu, chia sẻ ý kiến, tránh tình trạng người đi tù oan 11 năm việc xin lỗi chỉ diễn ra trong 11 phút.
Ngoài ra, trong đơn, gia đình ông Long nhấn mạnh yêu cầu đại diện các cơ quan tư pháp và một số cán bộ đã tham gia vụ án, gây oan cho ông Long phải có mặt tại buổi xin lỗi.
Về phía Cục Bồi thường nhà nước (Bộ Tư pháp) đã khẳng định hỗ trợ gia đình ông Long trong công tác giải quyết bồi thường oan sai.
Ông Trần Việt Hưng (Cục phó Cục Bồi thường nhà nước) cho biết cơ quan này sẵn sàng tư vấn, hỗ trợ ông Hàn Đức Long thực hiện các thủ tục, tính toán khoản bồi thường dựa trên cơ sở yêu cầu và chứng cứ mà gia đình ông Long đưa ra.
Theo ông Hưng, để nhận sự hỗ trợ nói trên, sau khi được xin lỗi công khai, gia đình ông Long cần làm đơn yêu cầu cơ quan tố tụng bồi thường cho quãng thời gian ngồi tù oan, nêu rõ các thiệt hại cùng tài liệu chứng minh.
Cục phó Cục Bồi thường nhà nước thông tin thêm, nguyên tắc giải quyết thương lượng bồi thường cần có sự thiện chí của cả hai bên, giữa cơ quan nhà nước và gia đình ông Long. Nếu không thể thương lượng thành công, người bị oan có thể khởi kiện cơ quan tố tụng ra tòa án để đòi bồi thường.
Trường hợp gia đình ông Long có đơn yêu cầu tạm ứng bồi thường, theo ông Hưng, hiện nhà nước đang đổi mới quy định về công tác bồi thường, theo đó các cơ quan chức năng sẽ xem xét nguyện vọng của gia đình và giải quyết thấu tình đạt lý.
Bảo Hà - Mai Chi
Theo VNE
Thanh niên được bồi thường 360 triệu oan sai tội H.iếp d.âm t.rẻ e.m Viện kiểm sát Đồng Nai đã công khai xin lỗi nam thanh niên bị truy tố oan tội H.iếp d.âm t.rẻ e.m từ 10 năm trước và bồi thường oan sai 360 triệu đồng. Sáng 15/12, Viện kiểm sát tỉnh Đồng Nai đã xin lỗi công khai đối với anh Nguyễn Tấn Đại (28 t.uổi) tại UBND xã Phú Lộc, huyện Tân Phú,...