Bôi kem trị bệnh ngoài da: Lợi bất cập hại?

Việc phụ thuộc vào thuốc trị bệnh da dạng bôi đã khiến một số bệnh nhân quyết định cai nghiện. Quá trình này nhiều đau đớn nhưng đã mang lại những kết quả bất ngờ. Trong khi đó, các chuyên gia cũng đưa ra quan điểm trái ngược nhau về giải pháp này.

Từ khi 2 tuổi, Laura Stageman đã phải dùng kem steroid (corticoid) để điều trị chứng bệnh eczema theo đúng đơn kê của bác sĩ.

Ban đầu, loại thuốc chống viêm này tỏ ra có hiệu quả bất cứ khi nào làn da trở nên đau rát, kích ứng. Tuy nhiên, nhiều năm trôi qua, Laura ngày càng phải cần tới loại kem bôi mạnh hơn và cách đây khoảng 4 năm, thuốc đã không còn tác dụng với vùng da bị tổn thương.

Trong tuyệt vọng, Laura, 32 tuổi, một doanh nhân (ở Hove, Mỹ) đã tìm kiếm các giải pháp thay thế và phát hiện ra phương pháp cai nghiện steroid tại chỗ (TSW).

Theo đó, Laura đã quyết định ngừng sử dụng kem steroid từ tháng 8/2014. Trong vòng 1 tuần sau đó, da cô đỏ rực, viêm loét. Mỗi sáng, cô thức dậy với làn da bong chóc, chảy mủ. Trong 2 tháng tiếp theo, Laura chỉ nằm trên giường, người quấn đầy băng gạc.

Trong quá trình “lột da” này, cô đã phải chịu đau đớn và mất ngủ đúng 1 tháng và rồi nhập viện trong tình trạng da phù thũng. Các bác sĩ đề nghị cô bôi kem steroid nhưng cô đã từ chối.

5 tháng sau, da của Laura đã có sự thay đổi đáng kể. “Thật bất ngờ là tôi có một làn da mới”, Laura nói.

3 năm sau khi ngừng dùng kem có steroid, làn da của Laura đã “sạch” cơ bản.

“Hầu hết các bác sĩ đã không nhận thấy vấn đề này. Tôi lo ngại nhiều người đã không được cảnh báo về những tác dụng phụ lâu dài khi sử dụng loại thuốc này”, Laura bày tỏ.

Vòng luẩn quẩn?

Trong khi đó, nhiều chuyên gia tin rằng việc bị nghiện kem steroid và khi ngừng sử dụng, sự kích ứng sẽ càng nặng nề hơn.

Theo lý thuyết, tình trạng da đau, ngứa, đỏ do bệnh eczema – 1 dạng bệnh tự miễn khiến da trở nên khô và dễ bị tổn thương như nứt, viêm, ngứa – sẽ kết thúc khi sử dụng kem có steroid.

Lần đầu tiên được mô tả vào năm 1979 trên tạp chí Da liễu Quốc tế, về lý thuyết, theo thời gian da sẽ bị “nghiện” steroid và khi ngừng sử dụng, tình trạng bệnh sẽ càng nặng hơn.

Theo một số chuyên gia, cách duy nhất bẻ gãy vòng luẩn quẩn này là ngừng sử dụng kem có steroid hoàn toàn.

TS Marvin Rapaport, chuyên gia da liễu ở California, người đã đặt tên cho căn bệnh “hội chứng da cháy đỏ” năm 2003 trên tạp chí Clinical Dermatology, cho biết ông đã hỗ trợ cho 4.000 bệnh nhân eczema ngừng sử dụng kem bôi steroid.

Theo Marvin, kem bôi steroid trị bệnh eczema bằng cách ngăn các tế bào da sản xuất ra các chất gây kích ứng với cơ chế thu co các mạch máu nuôi dưỡng vùng da đó.

Và việc dùng kem steroid, đặc biệt với liều cao trong nhiều năm có thể gây teo các mạch máu nuôi da và khiến da luôn kích ứng.

“Biểu hiện này đã khiến nhiều người nhầm lẫn là tình trạng bệnh chàm bội nhiễm bùng phát trở lại trong khi đây là vấn đề của mạch máu. Đó là nhu cầu da cần có steroid với biểu hiện đỏ và kích ứng”, TS Marvin nói.

Một bài báo trên Drug, Health and Patient Safety năm 2014 của các chuyên da da liễu Nhật Bản cho thấy ước tính cứ 8 người lớn có 1 người bị eczema và có thể cai nghiện được.

TS. Adam Friedmann, chuyên gia da liễu của TT Da liễu Harley Street cho biết ông hoài nghi về việc cai nghiện steroid tại chỗ nhưng quan điểm này đang bị thách thức khi 2 bệnh nhân của ông đã “cai” được và có làn da hoàn toàn mới.

“Các tác dụng phụ họ trải qua rất khủng khiếp vì vậy việc ngừng cho bệnh nhân sử dụng steroid là một vấn đề đạo đức”, Adam cảnh báo.

Các loại kem kháng viêm steroid là thuốc trị bệnh chủ yếu cho 6 triệu bệnh nhân mắc chàm bội nhiễm tại Anh. Một số loại có thể mua không cần đơn kê bác sĩ như HC45 Hydrocortisone Cream nhưng đa phần phải có đơn kê do liều steroid cao hơn. Chúng chỉ được dùng khi chàm bội nhiễm xuất hiện và không được khuyến cáo dùng hằng ngày.

TS. Rapaport thừa nhận, không phải tất cả các bệnh nhân eczema sẽ cai nghiện được steroid nhưng ông cũng cho rằng sự gia tăng của chàm bội nhiễm ở người trưởng thành là do kem steroid.

“Bệnh chàm bội nhiễm ít gặp ở người lớn những năm 50 của thế kỷ trước nhưng nó gia tăng khi steroid bắt đầu được kê đơn”, TS Rapaport nói.

Chứng bệnh này chưa được Hiệp hội Da liễu Anh (BAD) hay Hiệp hội Eczema quốc gia công nhận và cả 2 tổ chức này đều tuyên bố, nếu sử dụng kem steroid đúng cách sẽ cho hiệu quả cao.

Theo TS. Anton Alexandroff, phát ngôn viên của BAD, vấn đề không phải là da nghiện steroid mà bệnh này thường sẽ trở nên trầm trọng hơn theo thời gian.

“Các bệnh nhân của tôi ngừng dùng kem steroid lâu dài không làm cho tình trạng bệnh được cải thiện hơn”, chuyên gia da liễu Anton, nói.

Tại Việt Nam, theo TS.BS Lê Tuấn, thuốc bôi có corticoid cũng là đơn kê đầu tay cho bệnh nhân eczema, vảy nến… của các bác sĩ da liễu. Bởi các bệnh ngoài da khi bôi thuốc này đều sẽ đỡ ngay triệu chứng.

Nhân Hà

Theo Dân trí