Bỏ túi lưu ý “vàng” của bác sĩ khi trời rét thấu xương dễ liệt mặt, đột quỵ

Trong mọi trường hợp, bệnh nhân có dấu hiệu, triệu chứng liệt mặt nên đến gặp bác sĩ để được khám, loại trừ, vì liệt dây thần kinh VII ngoại biên có một số triệu chứng tương tự như đột quỵ não.

Miền Bắc và các tỉnh Bắc Trung bộ đang trong ở trong những ngày rét đậm, rét hại, nhiệt độ thấp nhất xuống dưới 5 – 10 độ C, đặc biệt vào sáng sớm và ban đêm. Đây là thời điểm nhiều người có nguy cơ bị liệt mặt (hay còn gọi là liệt dây thần kinh VII ngoại biên); chủ yếu xảy ra vào mùa Đông, Xuân; không phân biệt tuổi tác, giới tính.

Bác sĩ khuyến cáo trong mọi trường hợp, bệnh nhân có dấu hiệu, triệu chứng liệt mặt nên đến gặp bác sĩ để được khám, loại trừ, vì liệt dây thần kinh VII ngoại biên có một số triệu chứng tương tự như đột quỵ não.

Bệnh có thể tái phát

BS Hồng Thúy, Khoa Vật lý trị liệu phục hồi chức năng, Bệnh viện 108, cho biết liệt nửa mặt gây nên tình trạng giảm hoặc mất vận động các cơ ở mặt.

Liệt mặt ảnh hưởng đến sức khỏe gây khó khăn trong sinh hoạt đồng thời gây tâm lý ngại tiếp xúc cho bệnh nhân. Việc điều trị liệt nửa mặt phải mất một khoảng thời gian nhất định và có thể tái phát.

Dấu hiệu bị liệt mặt.

Bệnh xuất hiện đột ngột có thể xảy ra trong vòng vài giờ đến vài ngày với các triệu chứng như: Miệng méo, rớt nước (nước bọt, nước canh, nước uống) ở một bên miệng; Mắt nhắm không kín, chảy nước mắt; Một nửa bên mặt rối loạn cảm giác như giảm cảm giác, tê bì; Giảm hoặc mất cảm giác vị giác. Bệnh nhân còn có thể bị đau đầu, đau xung quanh hàm hoặc sau tai ở bên bị bệnh.

Theo các bác sĩ khoa Y học cổ truyền Bệnh viện Đại học Y Hà Nội, liệt mặt có thể do chấn thương ở vùng xương đá (xương sọ), zona thần kinh, khối u trong não, nguyên nhân ở tai,… Nhưng có một số trường hợp liệt dây thần kinh VII ngoại biên không có nguyên nhân rõ ràng.

“Một số quan điểm cho rằng liên quan đến thời tiết do lạnh, một số khác cho rằng liên quan đến virus (cúm, herpes sinh dục,…) làm tổn thương dây thần kinh chi phối cơ mặt và gây ra liệt” – bác sĩ khoa Y học cổ truyền Bệnh viện Đại học Y Hà Nội cho biết.

Dựa vào các triệu chứng lâm sàng chẩn đoán liệt VII ngoại biên, bác sĩ sẽ chỉ định một số xét nghiệm để đánh giá mức độ và tìm nguyên nhân như điện thần kinh cơ giúp xác định mức độ nghiêm trọng của liệt VII ngoại biên; Chụp MRI hoặc CT sọ não để loại trừ các nguyên nhân khác như khối u hoặc vỡ xương sọ…

Điều trị ra sao?

Nguyên tắc điều trị và phục hồi chức năng liệt mặt: Điều trị càng sớm càng tốt, tránh các kích thích mạnh, không cố điều trị cho hết liệt trong giai đoạn cấp của bệnh, kết hợp bảo vệ mắt bên liệt.

Hầu hết các trường hợp, triệu chứng liệt chỉ là tạm thời. BS Hồng Thuý cho hay liệt mặt không nguy hiểm đến tính mạng, nếu được phát hiện sớm, điều trị đúng cách, bệnh có thể được chữa khỏi từ 70 – 100%. Trường hợp nhẹ có thể hồi phục sau vài tuần, nếu nặng có thể vài tháng.

Tuy nhiên, nếu không được điều trị đúng cách có thể để lại nhiều di chứng ảnh hưởng đến thẩm mỹ, co giật nửa mặt. Nguy hiểm nhất là bị viêm loét giác mạc do mắt không nhắm được, gây khô mắt, nhiễm trùng giác mạc dẫn đến viêm, loét giác mạc.

Bác sĩ khoa Y học cổ truyền Bệnh viện Đại học Y Hà Nội cho hay điều trị bằng y học cổ truyền (ngay sau khi loại trừ các nguyên nhân cần phải can thiệp ngoại khoa) giúp bệnh nhân nhanh chóng hồi phục và hạn chế tối đa các biến chứng như teo cơ mặt, bệnh lý giác mạc do mắt nhắm không kín,…

Phương pháp điều trị tùy thuộc vào giai đoạn. Trong đó, khi bệnh phát hiện dưới 1 tháng, dù được điều trị đúng thì một số ít trường hợp vẫn có tiến triển nặng hơn (khoảng vài ngày đầu). Bác sĩ khẳng định đây là diễn biến bệnh, người bệnh không cần quá lo lắng.

Bệnh nhân sẽ được điện châm, xoa bóp bấm huyệt, cứu ngải và dùng thuốc cổ truyền phối hợp điều trị thuốc tân dược.

Giai đoạn 1 – 3 tháng cần dựa vào đáp ứng bệnh nhân để đưa ra chỉ định tiếp theo. Đến giai đoạn 3-6 tháng có thể cấy chỉ. Còn khi bệnh đã trên 6 tháng, điều trị bằng y học cổ truyền dù có hiệu quả nhưng chậm hơn.

“Để phòng bệnh, cần tránh gió lạnh đột ngột, mùa nóng không nằm thẳng điều hòa; mùa lạnh mở cửa từ từ, tránh gió lùa, ra đường đeo khẩu trang giữ ấm mặt, không nên cho các cháu nhỏ ngồi phía trước xe”.

(BS Hồng Thuý, Khoa Vật lý trị liệu phục hồi chức năng, Bệnh viện 108)