Bộ trưởng Tô Lâm “tiết lộ” cách chống quan tham trốn ra nước ngoài

Theo thượng tướng Tô Lâm, Bộ trưởng Bộ Công an, thời gian qua, một số đối tượng phạm tội tham nhũng bỏ trốn, Bộ Công an đã chỉ đạo các lực lượng nghiệp vụ tổ chức truy bắt bằng được các đối tượng phục vụ cho công tác điều tra, truy tố, xét xử…

Bộ trưởng Bộ Công an Tô Lâm trả lời trước Quốc hội. (Ảnh: Đàm Duy)

Sáng 18.11, thượng tướng Tô Lâm, Bộ trưởng Bộ Công an đã có trả lời bổ sung trong phần chất vấn của Chánh án TAND Tối cao trước Quốc hội. Bộ trưởng Bộ Công an cho biết: Năm 2017, cơ quan điều tra các cấp đã thụ lý 90 nghìn vụ án/129 nghìn bị can, kịp thời xử lý 74 nghìn vụ/105 nghìn bị can, đạt tỷ lệ hơn 80%.

Theo người đứng đầu ngành Công an, các vụ án tham nhũng có thời gian xảy ra khá lâu mới bị phát hiện. Nguyên nhân là vì hành vi tham nhũng được che đậy dưới nhiều hình thức khác nhau, đối tượng tham gia có quan hệ chặt chẽ với nhau, thông tin khép kín trong phạm vi nhất định; các đối tượng thường cất giấu tài sản, hợp lý hoá, tiêu thụ, huỷ tài liệu chứng cứ, công tác điều tra rất khó khăn, thời gian điều tra kéo dài.

Bộ trưởng Tô Lâm cũng cho biết, các vụ án tham nhũng có yếu tố nước ngoài, thường được thông qua các hoạt động tương trợ tư pháp hình sự, liên quan đến nhiều cơ quan chức năng, dẫn đến thời gian kéo dài.

Để đấu tranh hiệu quả đối với tội phạm tham nhũng, theo thượng tướng Tô Lâm cần phải có sự phối hợp các cấp, ngành, các cơ quan chuyên trách trong công tác đấu tranh phòng, chống tham nhũng, nhất là khâu phát hiện.

Nói về vấn đề các đối tượng phạm tội tham nhũng bỏ trốn trước khi khởi tố vụ án, khởi tố bị can, Bộ trưởng Bộ Công an lý giải: Điều 79 Bộ luật tố tụng hình sự năm 2003, quy định chỉ được áp dụng biện pháp ngăn chặn đối với các bị can, bị cáo.

“Trong thời gian qua, một số đối tượng phạm tội tham nhũng bỏ trốn trước khi cơ quan điều tra khởi tố vụ án, khởi tố bị can, vì trước khi khởi tố cơ quan công an không sử dụng biện pháp ngăn chặn theo quy định của luật”, Bộ trưởng Tô Lâm nói.

Vẫn theo Bộ trưởng Bộ Công an, sau khi có thực trạng một số đối tượng phạm tội tham nhũng bỏ trốn, có những đối tượng trốn ra nước ngoài, Bộ Công an đã chỉ đạo các lực lượng nghiệp vụ tổ chức truy bắt bằng được các đối tượng phục vụ cho công tác điều tra, truy tố, xét xử…

“Trong quá trình điều tra, phát hiện cá nhân nào bao che, tiếp tay cho các đối tượng bỏ trốn sẽ kiên quyết xử lý theo quy định của pháp luật”, Bộ trưởng nhấn mạnh.

Cũng theo thượng tướng Tô Lâm, nhận thấy tình trạng một số trường hợp đang bị tố giác, kiến nghị, khởi tố đã bỏ trốn ra nước ngoài gây khó khăn cho công tác điều tra, vì thế khi xây dựng Bộ luật tố tụng hình sự, Bộ Công an đã đề nghị bổ sung Điều 124 việc tạm hoãn xuất cảnh, ghi rõ người bị tố giác; kiến nghị khởi tố qua kiểm tra, xác minh nếu thấy có đủ căn cứ xác định người đó có dấu hiệu bỏ trốn ra nước ngoài; nếu phát hiện đối tượng có dấu hiệu phạm tội liên quan đến kinh tế, tham nhũng cho phép để được áp dụng các biện pháp tố tụng đặc biệt.

“Điều này đã được Bộ luật hình sự năm 2015 thể hiện, Bộ luật đã được Quốc hội thông qua và có hiệu lực thi hành từ ngày 1.1.2018. Từ đó cho thấy điểm khó khăn này đến nay đã được khắc phục”, thượng tướng Tô Lâm cho biết.

Nói về việc thu hồi tài sản trong các vụ án tham nhũng thấp, nhất là trong quá trình điều tra phát hiện, Bộ trưởng Bộ Công an cho biết: Riêng trong năm 2017, tài sản trong các vụ án tham nhũng thu hồi chiếm 29% số lượng tiền, khoảng 50% số lượng đất đai, tài sản. Nguyên nhân cơ bản là một số tài sản của đối tượng tham nhũng đã được chuyển trái phép ra nước ngoài. Trong quá trình thu hồi thì sự phối hợp và tương trợ tư pháp còn gặp nhiều khó khăn…

Đại biểu Lê Thị Nga, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội trong phần chất vấn đã đánh giá những thành tích đạt được, đồng thời nêu 4 hạn chế: Thứ nhất, việc xử lý kéo dài, vi phạm thời hạn điều tra, truy tố, xét xử, có vụ án khởi tố từ năm 2014 đến nay chưa kết thúc. Đáng chú ý, có những trường hợp bỏ trốn ra nước ngoài ngay tại thời điểm cơ quan chức năng chuẩn bị khởi tố. “Trường hợp Dương Chí Dũng trước đây và Trịnh Xuân Thanh, Vũ Đình Duy.Thứ hai, tỷ lệ trả hồ sơ vụ án điều tra lại rất cao, cao nhất trong các loại án, đặc biệt là các vụ án do cơ quan điều tra cấp Trung ương điều tra và Viện KSND Tối cao kiểm soát, điều tra, năm 2017, tỷ lệ này là 71,1%.Thứ ba, có những vụ kết quả xét xử sơ thẩm chưa nhận sự đồng tình cao của dư luận, nhất là việc xác định tội danh và có dấu hiệu chuyển án tham nhũng sang án kinh tế ngay từ giai đoạn điều tra, hay chuyển từ tội tham ô sang tội cố ý làm trái.Thứ tư, thi hành thu hồi tài sản tham nhũng theo bản án rấp thấp. Những điểm này ảnh hưởng lớn đến công tác phòng, chống tham nhũng. Đề nghị Bộ trưởng Bộ Công an, Viện trưởng Viện KSND Tối cao và Chánh án TAND Tối cao cho biết nguyên nhân của hiện tượng này? Giải pháp khắc phục trong thời gian tới.

Theo Danviet