‘Bộ trưởng thế mới là bộ trưởng’

Mai Hoàng Minh21:51 02/09/2015

Một gia đình gồm hai vợ chồng già cùng con trai đến thăm Bảo tàng Nguyễn Văn Huyên . Họ xem rất kỹ từng hiện vật, không bỏ sót các dòng giới thiệu. Trước khi ra về, người chồng ghi lại những dòng lưu niệm trong căn “vườn ký ức” của Bảo tàng. Người vợ kể cho chúng tôi một kỷ niệm với Bộ trưởng Nguyễn Văn Huyên.

Gia đình bà Nguyễn Thị Vinh Quy đến thăm Bảo tàng Nguyễn Văn Huyên. Ảnh: Nguyễn Văn Huy

Chuyện lọt tên một nữ sinh

“Tôi sinh ra và lớn lên ở thành phố Nam Định. Sau khi học xong phổ thông, tôi học khoa Văn trường ĐHSP Hà Nội, rồi trở thành cô giáo trong suốt 35 năm và đã nghỉ hưu năm 2005. Có một câu chuyện tôi nhớ mãi không bao giờ quên.

Năm 1963 tôi tốt nghiệp cấp 2 (trường Trần Đăng Ninh). Tôi học giỏi, điểm thi tốt nghiệp xuất sắc nên thuộc diện được tuyển thẳng vào cấp 3, lại được vào thẳng trường Lê Hồng Phong, hồi đó chưa phải là trường chuyên nhưng cũng có danh tiếng. Cả nhà phấn khởi, còn tôi sung sướng chờ ngày khai giảng năm học mới.

Nhưng rồi có một chuyện bất ngờ…

Đến ngày trường cấp 3 niêm yết danh sách thí sinh dự thi, bố tôi, vốn tính cẩn thận, giục con gái lên trường xem. Bố tôi, sinh năm 1897, là giáo viên tiểu học lão thành của Nam Định.

Bà Nguyễn Thị Vinh Quy. Ảnh: Nguyễn Văn Huy

Khi đọc danh sách thí sinh được tuyển thẳng, tôi chẳng thấy tên mình đâu. Trống ngực đập mạnh, tôi vội vàng len sang phía danh sách thí sinh dự thi. Đọc đi đọc lại không biết bao nhiêu lần mà vẫn chẳng thấy tên Nguyễn Thị Vinh Quy đâu cả. Tôi bắt đầu hoảng.

Mấy người bạn thân kéo tôi vào văn phòng nhà trường hỏi xem sao và được giải thích là tôi không đủ tuổi vào học năm nay, về học lại lớp 7 hoặc chờ sang năm vào học. Cả lũ tròn xoe mắt ngạc nhiên: tôi sinh năm 1949, bằng tuổi các bạn, sao lại không đủ tuổi?

Thì ra hồi đó người ta tính tuổi cho học sinh thi vào cấp 3 theo ngày khai giảng năm học, tức là từ tháng 9 năm này đến tháng 9 năm sau. Tôi sinh đầu tháng 12, thiếu mất mấy tháng.

Và lá thư gửi Bộ trưởng Giáo dục

Bố tôi buồn lắm. Cụ đi khắp nơi trình bày, lên Ty Giáo dục Nam Định, đến trường cấp 3 Lê Hồng Phong, quay về trường cấp 2 Trần Đăng Ninh, hy vọng được xem xét chiếu cố vì tôi là con của một nhà giáo đã cống hiến cho ngành hơn 40 năm, và nhất là với học lực như thế mà phải lưu ban thì oan uổng quá. Nhưng đến đâu cũng chỉ một câu trả lời: “Đã là quy định rồi, không thay đổi được”.

Bố tôi vô cùng thất vọng, nhưng cụ không chịu bó tay. Cụ đọc cho tôi viết một bức thư để gửi tới Bộ trưởng Nguyễn Văn Huyên. Lời lẽ là của cụ, còn chữ viết là của tôi. Phần địa chỉ người gửi thì ghi đầy đủ, rõ ràng nhưng phần người nhận thì vẻn vẹn có mấy chữ:

Kính gửi: Ông Nguyễn Văn Huyên

Video đang HOT

Bộ trưởng Bộ Giáo dục

Hà Nội

Bố tôi bảo: “Chẳng biết thư có đến tay Bộ trưởng hay không với những dòng địa chỉ như thế (vì chúng tôi không được biết điều gì cụ thể hơn); vả lại nếu nhận được thư thì Bộ trưởng có giải quyết cái việc cỏn con của bố con mình không vì chắc ông còn bận trăm công nghìn việc”.

Chỉ mấy ngày sau, chúng tôi nhận được thư trả lời, góc trái phía trên của bì thư có đóng dấu của Văn phòng Bộ Giáo dục. Bóc thư ra, bố tôi thoáng thất vọng vì đó vẫn là lá thư mà bố con tôi gửi đi hôm trước.

Nhưng thật bất ngờ, bên lề của trang đầu lá thư có chữ viết tay của Bộ trưởng Nguyễn Văn Huyên và chữ ký của ông. Nội dung ngắn gọn: “Chuyển Văn phòng xem xét và giải quyết trường hợp này”. Bố tôi thốt lên: “Bộ trưởng thế mới là bộ trưởng”.

Bộ trưởng Nguyễn Văn Huyên thăm trường Đại học Vinh năm 1959

Tôi vội cầm lá thư lên trường và nhà trường cũng cho biết là Ty Giáo dục đã gửi công văn về nói đã nhận được ý kiến của Bộ trưởng, Ty chấp nhận trường hợp của tôi nhưng với điều kiện tôi phải dự thi chứ không được tuyển thẳng.

Cũng chiều hôm đó tôi nhận được giấy báo thi. Chỉ còn một ngày nữa là thi. Mọi người lo cho tôi. Ngay cả tôi cũng vậy, vừa mừng lại vừa lo. Và tôi đã thi tốt: Toán 9,5; Văn 7 điểm.

Mỗi lần có bạn bè thân đến chơi, nhất là những đồng nghiệp đã nghỉ hưu như mình, bố tôi lại kể: “Cháu Quy nhà tôi được vào trường Lê Hồng Phong rồi đấy. May nhờ ông Huyên chứ không thì lỡ dở hết cả chuyện học hành . Bộ trưởng thế mới là bộ trưởng”…

Bút tích cảm nhận của gia đình bà Nguyễn Thị Vinh Quy khi thăm Bảo tàng Nguyễn Văn Huyên. Ảnh: Nguyễn Văn Huy

Gia đình chúng tôi vẫn giữ mãi bức thư và chữ viết của Bộ trưởng trên đó. Đã hơn nửa thế kỷ trôi qua nhưng đối với tôi, đây là một kỷ niệm không bao giờ quên về một vị bộ trưởng đáng kính mà tôi chưa một lần được gặp mặt”.

Ghi theo lời kể của bà Nguyễn Thị Vinh Quy

Theo VNN

Thuật dùng người độc đáo của Bộ trưởng Giáo dục

"Chú phải chia bớt chữ cho nhân dân" - lời khuyên và tín nhiệm của Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đặt ông vào nghiệp giáo dục kéo dài suốt từ 3/11/1946 cho đến khi qua đời năm 1975

Trong các nghiên cứu của cố GS.TS Nguyễn Văn Huyên, phải kể đến công trình Những vấn đề của nông dân ở Bắc Kỳ (1939). Từ tư liệu sống động thu thập trong các cuộc điền dã dân tộc học và điều tra xã hội học, ông phân tích tình trạng cơ cực của nông dân và chỉ rõ những yếu kém của chính quyền đương thời.

Trong đó ông nhấn mạnh nếu không có giáo dục, nông dân sẽ chẳng xây dựng được gì vững chắc. "Cần phải tiếp nhận những đứa trẻ quặt quẹo, nghèo khổ này và thử làm cho chúng trở thành những người có hiểu biết khách quan hơn về lợi ích của mình, có một ý thức hiện đại hơn về đời sống làng xã. Thì đó sẽ là một bước dài theo hướng thực hiện một đời sống nông thôn tốt đẹp hơn" - ông viết.

Khi Cách mạng Tháng 8 thành công, một sự thực nổi lên, đó là 95% người dân mù chữ. Làm thế nào để ngành giáo dục vượt qua bức tường thành quá lớn như vậy?

PGS.TS Nguyễn Văn Huy luôn tâm đắc về cách giáo dục dục sáng tạo và dụng người tài từ tâm của cha mình

PGS.TS Nguyễn Văn Huy kể, trong kháng chiến chống thực dân Pháp, nhiều anh bộ đội không đọc được thư của gia đình, nhiều vị tướng lĩnh cũng học hết cấp 1, ít người học cao. Ngày hòa bình lập lại, cán bộ cũng chỉ học đến lớp 3, 4. Giáo dục khi ấy chủ yếu tập trung xóa mù rồi bổ túc văn hóa để phục vụ kháng chiến, xây dựng miền Bắc.

"Chú phải chia bớt chữ cho nhân dân" - lời khuyên và tín nhiệm của Chủ tịch Hồ Chí Minh đặt cho mình khiến GS.TS Nguyễn Văn Huyên trăn trở trước bối cảnh xã hội lúc bấy giờ.

Ông quyết định kiến tạo một nền giáo dục không cầu toàn, đào tạo theo nhu cầu xã hội để nâng cao dần dân trí toàn dân, đặc biệt nâng cao trình độ văn hóa cho đội ngũ cán bộ, viên chức, nông dân, công nhân. Có thời còn tổ chức các trường sư phạm 7 1, 7 2, 10 2 ... để sớm có đội ngũ giáo viên, nâng cao dân trí toàn dân. Thậm chí sinh viên vừa tốt nghiệp ra trường liền quay lại giảng cho năm sau.

Với cách làm đó, ngành giáo dục thời Bộ trưởng Nguyễn Văn Huyên có những nhà lãnh đạo sau này từng học bổ túc công nông một năm hai, ba lớp. "Đó là sự sáng tạo và là bài học cho ngành giáo dục ngày nay. Muốn làm gì trước hết phải đáp ứng nhu cầu xã hội", ông Huy chia sẻ.

Nghệ thuật dùng người độc đáo

Trong Bảo tàng Nguyễn Văn Huyên vẫn còn lưu giữ bút tích, công điện đích thân Bộ trưởng Nguyễn Văn Huyên gửi Bộ Nội vụ, Bộ Tài chính, Liên khu 4 từ năm 1950 đề nghị những chính sách đãi ngộ lương bổng, sắp xếp công việc cho những trí thức lúc bấy giờ.

Tờ trình và công điện Bộ trưởng Huyên gửi các cơ quan mời GS Đặng Văn Ngữ về làm việc

Năm 1950, GS Đặng Văn Ngữ là Việt kiều từ Nhật sang Bangkok, Thái Lan, rồi đi bộ qua về Lào để trở lại Nghệ An. Hay tin, GS Nguyễn Văn Huyên mời ngay về làm việc tại trường Đại học Y khoa.

Trong phiếu gửi Bộ trưởng Nội vụ ngày 18/7/1950, ông ghi: "Dự nghị định bổ dụng và tạm xếp ngạch bác sỹ Đặng Văn Ngữ làm giáo sư Trường Đại học Y khoa. Để quý Bộ ý hiệp, chuyển Bộ Tài chính thỏa thuận rồi gửi bản Bộ. Bác sỹ Đặng Văn Ngữ trước khi đi Nhật đã làm tại Trường ĐH Y khoa từ năm 1937-1943 và phụ trách thêm phòng thí nghiệm Vi trùng học trường ấy".

Công điện số 74 của Bộ Giáo dục gửi Liên khu 4 cũng ghi rõ: "Yêu cầu báo bà Đặng Văn Ngữ, ở trường chuyên khoa Châu Phong, Đức Thọ, Hà Tĩnh biết là bác sỹ Đặng Văn Ngữ bận công việc quan trọng không thể vào đón được. Rồi Chính phủ sẽ tổ chức đưa ra, không cần lo. Về sinh hoạt và tài chính sẽ có giải pháp. Cứ tin tưởng vào Chính phủ và các bạn ở Liên khu 4".

"Đây là công điện của ông Huyên với tư cách Bộ trưởng Giáo dục gửi Liên khu 4 với đề nghị tạo mọi điều kiện để đưa ông Đặng Văn Ngữ từ Nghệ An ra Tuyên Quang", ông Huy chỉ vào tờ công điện nói và bồi hồi: "Cách ứng xử với trí thức của cụ Huyên rất độc đáo".

Có hai điều quan trọng liên quan cách ứng xử với trí thức. Thứ nhất là đề nghị cấp tiền để GS Đặng Văn Ngữ mang đầy đủ phòng thí nghiệm đi cùng. Thứ hai là điện cho vợ ông Ngữ biết việc đưa chồng bà an toàn ra miền Bắc làm việc, đồng thời để bà yên tâm "không phải lo về kinh tế, mọi thứ Chính phủ lo".

Với GS Đặng Thai Mai, Bộ trưởng cũng gửi công điện cho Bộ Tài chính xin tiền đưa ông từ Thanh Hóa lên Việt Bắc, trong đó có cả việc vận chuyển nguyên thư viện của GS Mai đi cùng cũng như lo kinh phí để thuê người đưa cụ ra vì đã có tuổi.

"Sau này con gái GS Đặng Thai Mai, chị Đặng Xuyến Như viết hồi ký kể lại lúc đi từ Thanh Hóa ra Tuyên Quang, gia đình cụ thuê 13 người để toàn bộ sách vở của cụ ra đến tận Chiêm Hóa. Còn cụ Mai thì đi bộ cùng gia đình", ông Huy kể.

Các tư liệu thể hiện cái tâm dùng người tài của Bộ trưởng Nguyễn Văn Huyên được con trai út lưu trữ cẩn thận

Trường hợp của Tiến sĩ toán học Lê Văn Thiêm cũng quyết liệt không kém. Khi hay tin ông Thiêm từ Pháp sang Bangkok, qua Campuchia về đến chiến khu ở Nam Bộ, Bộ trưởng Nguyễn Văn Huyên gửi ngay công điện cho ông Phạm Văn Đồng đề nghị điều động ông Thiêm ra Tuyên Quang giúp phát triển nền đại học kháng chiến.

Bài học từ Hồ Chủ tịch

PGS Nguyễn Văn Huy khâm phục sự tinh tế của cha mình trong cách trọng dùng người tài. Với những nhà khoa học, nhà nghiên cứu, điều họ cần là phòng thí nghiệm, là thư viện.

Cách đối đãi với người tài GS Nguyễn Văn Huyên không học đâu xa, chính từ Chủ tịch Hồ Chí Minh, học ngay từ cách Người đã đối đãi với chính ông từ những việc nhỏ nhất không chỉ của ông mà cả gia đình.

Gia đình Bộ trưởng Huyên tiễn ông đi Pháp dự hội nghị Fontainebleau năm 1946

Ông Huy nhớ, năm 1946, khi cha đi Pháp dự hội nghị Fontainebleau, được mẹ bế sang sân bay Gia Lâm tiễn cha. Bác Hồ đến động viên rồi tặng con trẻ một chiếc khăn mùi xoa bằng lụa rất đẹp. "Mẹ tôi giữ mãi kỷ vật này đến hết kháng chiến chống Mỹ, khi chúng tôi chuyển nhà, chiếc khăn này đã bị thất lạc".

"Nhớ có lần chị Hiếu (chị gái PGS Nguyễn Văn Huy) bị bó bột chân hai năm do lao xương, Bác Hồ còn gửi cao hổ cốt để chị trị bệnh. Sau này khi chị tôi gặp Bác ở một hội nghị vừa nói là con ông Huyên, Bác nhớ ngay tên chị là Hiếu. Những hành động quan tâm nho nhỏ nhưng tự tâm ấy đã góp phần không nhỏ khích lệ đội ngũ trí thức lúc bấy giờ. Tôi tin chắc cụ Huyên là một trong những người học Bác thật sự, học từ thực tiễn, rất thực tiễn", ông Huy chia sẻ.

Bài và ảnh: Thu Hằng

Kỳ tới: Bộ trưởng thế mới là bộ trưởng

Theo VNN

Những ngôi nhà siêu nhỏ giữa thủ đô Ngoài hình dáng siêu mỏng, siêu méo, nhiều ngôi nhà rộng chưa đầy 5 m2 được xây tới 4 tầng ngày càng xuất hiện nhiều ở thủ đô. Sau khi nhiều tuyến đường mới mở hoàn thành như Ô Chợ Dừa, Hoàng Cầu, Nguyễn Văn Huyên kéo dài, thủ đô xuất hiện nhiều ngôi nhà có hình thù kỳ lạ, có nhà chưa...

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?

Có

Không

Tin liên quan

Chủ đề: khai giảng nguyễn văn huyên

Xem thêm Share

Xem nhiều

Đọ thời lượng pin loạt iPhone 17, iPhone Air và Galaxy S25 Ultra09:24

iPhone 17 Pro Max đọ độ bền với Galaxy S25 Ultra khi thả rơi xuống nền cứng09:19

Cổng sạc của iPhone Air và iPhone 17 có một nhược điểm lớn11:28

Tiêu điểm

Tin đang nóng

Tin mới nhất

Meta ra mắt nền tảng Vibes cho phép sáng tạo video ngắn bằng AI

15:32:35 29/09/2025

Hệ thống công cụ tích hợp cho phép chèn hình ảnh mới, thêm nhạc nền, tùy chỉnh hiệu ứng trước khi xuất bản lên Vibes hoặc chia sẻ chéo sang hai ứng dụng Instagram và Facebook thông qua stories và reels.

Apple chính thức phát hành iOS 26 beta 7 với loạt tính năng mới

15:26:05 29/09/2025

Thiết kế Liquid Glass được áp dụng rộng rãi, phủ khắp từ màn hình khóa, màn hình chính đến Trung tâm điều khiển, cùng với các menu và nút bấm trong ứng dụng, hứa hẹn mang lại trải nghiệm trực quan, hiện đại và nhất quán hơn cho người dù...

iPhone Air với iPhone 17 Series: Điểm nhấn thiết kế đột phá

15:16:29 29/09/2025

Lần này, Apple không chỉ nâng cấp mà đã thực sự tạo ra một cuộc cách mạng về tư duy thiết kế, trình làng hai dòng sản phẩm với hai triết lý hoàn toàn khác biệt: iPhone Air mỏng nhẹ đến không tưởng và iPhone 17 Series mạnh mẽ, tái định n...

Lexus LS 500 Heritage Edition 2026: Lời chia tay huyền thoại sedan hạng sang

15:01:14 29/09/2025

Phiên bản giới hạn 250 chiếc, Lexus LS 500 AWD Heritage Edition 2026 ra mắt như lời tri ân 36 năm, với thiết kế độc quyền và động cơ V6 mạnh mẽ.

Xe Hybrid: "Làn sóng xanh" âm thầm lan rộng tại Việt Nam

14:58:18 29/09/2025

Sự tăng trưởng không chỉ đến từ nhu cầu mà còn từ phía cung - khi các hãng xe ngày càng đa dạng hóa danh mục sản phẩm hybrid, trải rộng từ phân khúc xe đô thị hạng A đến SUV, MPV và cả xe hạng sang.

Ra mắt xe CLA EV chạy 866 km, Mercedes thách thức Tesla và các hãng xe điện

14:42:39 29/09/2025

Trong bối cảnh tâm lý "nỗi lo pin" vẫn là rào cản lớn nhất với người dùng xe điện, Mercedes rõ ràng đang gửi đi thông điệp mạnh mẽ: hãng sẵn sàng cạnh tranh trực diện bằng công nghệ pin và hiệu suất.

Sedan cỡ D Mazda6 dần "khai tử" trước sức ép SUV

14:37:54 29/09/2025

Mazda6, mẫu sedan hạng D từng là lựa chọn phổ biến tại Việt Nam, đang dần biến mất khỏi thị trường trong bối cảnh doanh số sụt giảm nghiêm trọng và xu hướng khách hàng chuyển dịch sang SUV, CUV.

SUV hạng sang công suất 462 mã lực, giá hơn 1,5 tỷ đồng, so kè với Lexus RX

14:35:05 29/09/2025

Về khả năng vận hành, Volvo XC70 PHEV 2026 sử dụng hệ truyền động hybrid gồm động cơ xăng 1.5L tăng áp kết hợp mô-tơ điện. Tổng công suất hệ thống của xe đạt 315 mã lực ở phiên bản tiêu chuẩn đến và 462 mã lực trên phiên bản cao cấp.

Lotus sắp bán xe chính hãng tại Việt Nam: Đối đầu xe điện hạng sang Porsche, Audi, Mercedes

14:25:43 29/09/2025

Eletre là mẫu SUV thuần điện đầu tiên của Lotus, được trang bị hai tùy chọn động cơ điện, sản sinh công suất lần lượt 603 mã lực và 905 mã lực.

Honda ADV350 2026 ra mắt: Nâng cấp nhẹ nhưng đủ tầm "vua tay ga địa hình"

14:22:28 29/09/2025

Cuối tháng 9, Honda chính thức trình làng mẫu ADV350 phiên bản 2026 với loạt nâng cấp đáng chú ý, tiếp tục khẳng định vị thế dẫn đầu trong phân khúc xe tay ga địa hình tầm trung.

SUV hạng D đẹp miễn chê, công suất 257 mã lực, giá gần 570 triệu đồng

14:20:28 29/09/2025

Ford giới thiệu xe SUV hybrid dài hơn 5 mét, công suất 275 mã lực, giá từ 850 triệu đồng / Suzuki giới thiệu xe tay ga 125 phân khối, giá hơn 40 triệu đồng

Xe máy điện giá từ 20 triệu đồng ở Việt Nam thiết kế đẹp, trang bị tiện ích, pin bền phù hợp với chị em đi trong đô thị

14:16:18 29/09/2025

Dat Bike Quantum S3 được trang bị động cơ điện có công suất 6.000W, cho tốc độ tối đa lên tới 90km/h. Bộ pin đi kèm là loại lithium-ion, có dung lượng 4,3kWh cho tầm hoạt động lên tới 200km, cần 5 tiếng để sạc đầy với bộ sạc 900W.