Bộ trưởng Lê Minh Hoan: Hợp tác xã là để tạo giá trị cho nông sản
Tại Diễn đàn nông dân hợp tác liên kết trong sản xuất kinh doanh nông nghiệp – Chào mừng 76 năm ngày hợp tác xã Việt Nam do Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tổ chức sáng 7/4, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan nhấn mạnh, hợp tác xã là giải pháp đầu tiên trong các giải pháp để cơ cấu lại nền nông nghiệp, tổ chức lại sản xuất ở quy mô lớn hơn.
Từ đó, hợp tác xã sẽ tạo ra giá trị cao hơn, đa dạng hóa sản phẩm thay vì chỉ bán nông sản thô.
Chăm sóc rau cải thảo theo tiêu chuẩn VietGap tại hợp tác xã rau an toàn Vân Hội Xanh (Tam Dương, Vĩnh Phúc). Ảnh tư liệu: Nguyễn Thảo/TTXVN
Với quy mô sản xuất đủ lớn, hợp tác xã mới xây dựng được thương hiệu cho từng vùng nguyên liệu, trở thành đối trọng trong liên kết bình đẳng với các doanh nghiệp, giải được bài toán giảm chi phí đầu vào, nâng cao chất lượng đầu ra.
“Với đầu vào, nông dân được giảm chi phí nhờ mua chung nguyên liệu, vật tư sản xuất… Đầu ra đảm bảo được chất lượng nông sản với quy trình sản xuất đồng bộ. Đó chính là sức cạnh tranh của nông sản”, Bộ trưởng Lê Minh Hoan chỉ ra.
Bộ trưởng Lê Minh Hoan cho rằng, hợp tác xã phải xác định là một thành phần của kinh tế nông thôn để nâng cao thu nhập của nông dân. Thu nhập của nông dân không chỉ là nông sản mà họ sản xuất ra mà còn ở các hoạt động dịch vụ của hợp tác xã như: phân loại, bảo quản, sơ chế, bao bì, đóng gói, thương mại điện tử. Chính giá trị kết tinh từ nhiều công đoạn của chuỗi ngành hàng cộng với địa danh, văn hóa, câu chuyện… sẽ hướng tới giá trị thành quả của nông dân, chứ không chỉ là giá cả của nông sản thô.
Đến hết năm 2021, cả nước có 34.871 tổ hợp tác nông nghiệp và 18.327 hợp tác xã nông nghiệp, chiếm gần 70% tổng số hợp tác xã cả nước với khoảng 3,2 triệu thành viên.
Không chỉ tăng nhanh về số lượng, mà chất lượng và hiệu hoạt động của các hợp tác xã nông nghiệp cũng đã được cải thiện. Tỷ lệ các hợp tác xã nông nghiệp được đán.h giá xếp loại khá, tốt đã tăng lên đạt trên 60%. Đặc biệt, hợp tác xã yếu kém có thời kỳ chiếm 30% nhưng nay còn khoảng 8,5%.
Video đang HOT
Theo ông Lê Đức Thịnh, Cục trưởng Cục Kinh tế hợp tác và Phát triển nông thôn đán.h giá, với sự xuất hiện của các hợp tác xã chúng ta thấy rằng, chất lượng nông sản được tăng lên. Các sản phẩm được bán trên thị trường đảm bảo được tính an toàn, mẫu mã… Thông qua các hợp tác xã thì thu hút được các doanh nghiệp đầu tư, trở thành đối tác của nông dân thông qua hợp tác xã. Nhiều hợp tác xã xây dựng được vùng nguyên liệu, phát triển thị trường.
Mô hình hợp tác xã phát triển đa dạng, thích ứng tốt với các điều kiện; trong đó có cả khủng hoảng về xã hội như dịch COVID-19. Trong hơn 2 năm bị dịch COVID-19 nhưng các hợp tác xã vẫn được thành lập, vẫn tăng trưởng trong sản xuất. Đặc biệt, trên 2.000 hợp tác xã đã thành lập được doanh nghiệp trực thuộc để cung cấp đầu vào, đầu ra cho hợp tác xã và cho các thành viên tốt hơn.
Sự xuất hiện của các hợp tác xã trong nông thôn giúp cho các chương trình, chính sách của nhà nước có địa chỉ để đi đến. Như trong tái cơ cấu ngành nông nghiệp, thì hợp tác xã trở thành địa chỉ đầu tư hiệu quả, ông Lê Đức Thịnh đán.h giá.
Ông Lê Văn Việt – Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng giám đốc Hợp tác xã Xuyên Việt đán.h giá, để sản xuất có quy mô hàng hóa, phát triển ở diện rộng thì cần phải có liên kết. Để có liên kết thì hợp tác xã là mô hình đúng và hợp với xu thế, thực tế nền sản xuất nông nghiệp Việt Nam. Với Hợp tác xã Xuyên Việt thì hợp tác xã đề cao tính liên kết, đặc biệt chú trọng vào sản phẩm, tính nguyên tắc trong các thành viên để tạo ra vùng nguyên liệu đủ lớn và chuyên nghiệp, tốt về chất lượng.
Để xây dựng được hợp tác xã thành công, theo ông Lê Văn Việt, cần nhìn vào 2 điểm để chọn ra hướng hoạt động của hợp tác xã, đó là: lợi thế của địa phương, tính bức xúc của ngành nghề đó ở địa phương. Chẳng hạn như trong sản xuất thủy sản mang tính tập trung thì thực tế cho thấy, sản lượng tốt nhưng đầu ra có vấn đề. Do đó, chúng ta sẽ phải tập trung vào bức xúc nông dân đang gặp. Khi giải quyết được bức xúc đó thì đây là cái đầu tiên để cho các thành viên hợp tác xã đi theo.
Bên cạnh đó là phải nâng cao tính chuyên nghiệp. Người đứng đầu phải có tầm, tâm, hiểu được những vấn đề thành viên gặp phải và giải quyết được những vấn đề bức xúc từ tâm lý cho đến vấn đề về vốn, khoa học kỹ thuật, đầu ra… Khi làm được như vậy sẽ tạo được niềm tin với các thành viên, từ đó các thành viên sẽ trung thành và thực hiện theo các quy trình mà hợp tác xã đưa ra, ông Lê Văn Việt cho hay.
Tại diễn đàn, các chuyên gia cũng cho rằng chuyển đổi số sẽ là “đòn bẩy” quan trọng giúp hợp tác xã phát triển trên nền tảng ứng dụng khoa học công nghệ sản xuất, giúp tối ưu hóa phân bổ nguồn lực, cắt giảm chi phí. Qua đó, giúp phát triển sản xuất, kinh doanh và tạo ra sản phẩm phù hợp với nhu cầu thị trường, nâng cao năng suất của hợp tác xã.
Bên cạnh các chính sách hỗ trợ của nhà nước, theo các chuyên gia, bản thân các hợp tác xã cần chủ động tiếp cận, tìm hiểu các giải pháp số giúp quản lý, vận hành được thuận lợi. Hợp tác xã cần chú trọng định hướng vào công tác đào tạo con người, thu hút nguồn lực trẻ vào làm việc, tạo tiề.n cho việc tiếp cận và sử dụng giải pháp số hiệu quả hơn.
Hay hợp tác xã cũng có thể liên kết sâu với doanh nghiệp nhằm tận dụng nguồn lực tài chính, nhân sự để thúc đẩy chuyển đổi số. Chẳng hạn như mô hình liên kết giữa Tập đoàn Lộc Trời và Hợp tác xã nông nghiệp An Bình ở An Giang cho thấy vai trò của doanh nghiệp trong chuyển giao ứng dụng và hỗ trợ hợp tác xã sử dụng trạm quan trắc trong sản xuất lúa, sử dụng máy bay không người lái để bón phân, phun thuố.c, sử dụng phần mềm quản lý…
Công bố Chiến lược phát triển nông nghiệp và nông thôn bền vững
Tại cuộc họp báo Công bố Chiến lược phát triển nông nghiệp và nông thôn bền vững giai đoạn 2021 -2030, tầm nhìn 2050 (chiến lược) do Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tổ chức sáng 17/2, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan nhấn mạnh, Chiến lược với tầm nhìn dài hạn, không mang tính chất giải quyết những vấn đề nội tại của ngành nông nghiệp mà quan trọng hơn là tiếp cận dòng chảy, xu thế của nền kinh tế toàn cầu; trong đó, có xu thế tiêu dùng xanh của thế giới.
Quang cảnh buổi họp báo. Ảnh: Vũ Sinh/TTXVN
Theo Bộ trưởng Lê Minh Hoan, chiến lược đưa ra nền tảng từ tổ chức lại sản xuất để phát triển nông nghiệp, nông thôn hay cơ cấu lại nông nghiệp bắt đầu việc tổ chức lai sản xuất. Ngành nông nghiệp sẽ phải đổi mới tư duy sản xuất đó là chuyển từ tư duy sản xuất nông nghiệp sang kinh tế nông nghiệp; tập trung vào nâng cao giá trị, hiệu quả, đa dạng theo chuỗi giá trị phù hợp với yêu cầu của thị trường. Đồng thời, chuyển từ phát triển đơn ngành sang tích hợp đa ngành, từ "đơn giá trị" sang "tích hợp đa giá trị"...
Ngành nông nghiệp sẽ hướng đến nền nông nghiệp xanh, nông nghiệp sinh thái bằng việc áp dụng đồng bộ các quy trình, công nghệ; sử dụng hợp lý, tiết kiệm vật tư đầu vào cho sản xuất nông nghiệp, sử dụng hiệu quả các nguồn tài nguyên thiên nhiên, không gây ảnh hưởng tới môi trường, sức khỏe con người. Ngành cũng sẽ hoàn chỉnh cơ cấu sản xuất nông nghiệp gắn với lợi thế cạnh tranh và yêu cầu thị trường.
Bộ trưởng Lê Minh Hoan cho rằng, tăng trưởng của nông nghiệp sẽ không thể như tăng trưởng của ngành công nghiệp. Chiến lược khẳng định dù đóng góp nhỏ nhưng vai trò vị trí của nông nghiệp trong bình ổn xã hội rất lớn. Khi nhận thức đúng thì sẽ có nguồn vốn, hạ tầng đầu tư cho nông nghiệp. Còn khi không có nhận thức thì vốn, hạ tầng sẽ chuyển cho các lĩnh vực khác.
Ông Nguyễn Văn Việt,Vụ trưởng Vụ Kế hoạch cho hay, đây là lần đầu ngành nông nghiệp có chiến lược chung. Sau khi chiến lược ban hành sẽ được cả xã hội, người dân trong nước và các tổ chức quốc tế rất quan tâm.
Sau khi chiến lược được phê duyệt, lãnh đạo Bộ đã có ngay cuộc họp với các đơn vị trực thuộc để bàn giải pháp thực hiện. Tuy nhiên, nếu như các bộ, ngành khác và địa phương không vào cuộc thì chiến lược cũng chỉ nằm trên giấy. Bởi, chiến lược liên quan đến rất nhiều bộ, ngành, đặc biệt là các cơ chế chính sách về đất đai, vốn, lao động...
Khẳng định thêm vai trò của các địa phương trong việc thực hiện chiến lược, ông Nguyễn Như Cường, Cục trưởng Cục Trồng trọt chỉ ra, ngành trồng trọt không có quy hoạch ngành mà theo quy hoạch của các địa phương. Để tạo vùng sản xuất tập trung, vùng sản xuất lớn rất cần vai trò của các tỉnh, thành phố. Các tỉnh, thành phố khi xây dựng quy hoạch chung của tỉnh cần xác định rõ quy hoạch về sản xuất nông nghiệp, tránh hiện tượng "nay đầu tư, mai phá".
Từ việc xác định xây dựng vùng sản xuất tập trung sẽ định hướng dài hơi hơn về đầu tư: logistics, hạ tầng... Từ đó, với góc độ vĩ mô của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn sẽ có những định hướng trong sản xuất để nông nghiệp có thể chuyển mạnh từ xây dựng các chuỗi cung ứng nông sản sang phát triển các chuỗi giá trị ngành hàng.
Từ các vùng chuyên canh hàng hóa quy mô lớn của các nông sản chủ lực phát triển hợp tác xã, giảm các khâu trung gian, tăng cường liên kết với các doanh nghiệp chế biến, thương mại lớn để hình thành chuỗi giá trị.
Ông Trần Công Thắng, Viện trưởng Viện trưởng Viện Chính sách và Chiến lược phát triển nông nghiệp nông thôn cũng chỉ rõ thêm, chiến lược mang tính toàn diện, bao trùm và đa ngành. Điển hình như các chính sách về sử dụng đất đai cần được sửa đổi linh hoạt, phát triển thị trường giao dịch, thúc đẩy tập trung đất. Hay, phát triển tín dụng chính thức cho hộ doanh nghiệp, hợp tác xã; tín dụng theo chuỗi.
Hay về lao động, thống kê của các tổ chức cho thấy có đến 60% lao động phi chính thức. Đây là lực lượng lao động lớn, để chính thức hóa lượng lao động này cần đào tạo, trang bị kiến thức. Việc chuyển cơ cấu lao động theo hướng phi nông nghiệp để giải quyết việc làm, đảm bảo thu nhập thì cần đầu tư phát triển các khu, cụm công nghiệp, dịch vụ ở khu vực nông thôn; có các chính sách thu hút đầu tư để khuyến khích các doanh nghiệp công nghiệp, dịch vụ đầu tư vào nông thôn, nhất là các ngành sử dụng nhiều lao động. Từ đó, từng bước giảm tình trạng di cư lao động từ nông thôn ra, đảm bảo "ly nông bất ly hương".
Để lao động phi chính thức rút ra từ nông nghiệp trước hết cần xây dựng việc đăng ký, quản lý đội ngũ lao động, kết hợp với số hóa định danh dân cư. Hỗ trợ hình thành phát triển các tổ chức kinh tế chính thức như: hợp tác xã, doanh nghiệp, hộ nghề có đăng ký để lao động có hợp đồng lao động chính thức. Đồng thời, phát triển mạnh kinh tế dịch vụ ở khu vực nông thôn từ loại hình, quy mô... nhằm tạo việc làm, thu hút lực lượng lao động không tham gia sản xuất nông nghiệp; xây dựng kế hoạch cụ thể để hình thành nền kinh tế dịch vụ ở khu vực nông thôn.
Bộ trưởng Bộ trưởng Lê Minh Hoa kỳ vọng, chiến lược sẽ được lan tỏa vào tâm thức của mỗi lãnh đạo, người dân trong xã hội; định vị đúng vai trò, vị trí, xứ mệnh của nông nghiệp, nông thôn và nông dân. Bộ sẽ ban hành kế hoạch hành động chiến lược; các tổng cục, cục, đơn vị trực thuộc Bộ phải trình lãnh đạo Bộ kế hoạch tiếp cận chuyển đổi tư duy theo chiến lược.
Xây dựng liên kết chuỗi giá trị: Gần 2.300 HTX nông nghiệp đã thành lập doanh nghiệp Phát biểu tại "Hội nghị tổng kết 20 năm thực hiện Nghị quyết số 13-NQ/TW và 10 năm thi hành Luật hợp tác xã (HTX) năm 2012" ngày 15/2, Bộ trưởng Lê Minh Hoan cho biết, với việc thúc đẩy xây dựng liên kết chuỗi giá trị, cả nước hiện đã có 2.297 HTX nông nghiệp thành lập doanh nghiệp. HTX thay đổi...