Bộ trưởng Công thương: Điện hạt nhân Ninh Thuận chỉ ‘tạm dừng’, không phải ‘hủy bỏ’

Đại biểu Ninh Thuận nói việc kéo dài quy hoạch nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận khiến người dân không ổn định được sản xuất, khó thu hút đầu tư, đề nghị bỏ quy hoạch này.

Trong khi đó, Bộ trưởng Công thương đề nghị giữ quy hoạch này.

“Người dân trải qua thời gian dài chờ đợi”

Thảo luận về công tác quy hoạch tại Quốc hội ngày 30.5, đại biểu Đàng Thị Mỹ Hương, Phó trưởng đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Ninh Thuận, cho hay quy hoạch Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận được xác lập năm 2008, đến năm 2016 Quốc hội khoá XIV có chủ trương dừng đầu tư dự án.

Đại biểu Đàng Thị Mỹ Hương (Ninh Thuận). Ảnh GIA HÂN

Theo bà Hương, tới nay, sau gần 14 năm nhưng các vấn đề về quy hoạch làm ảnh hưởng tới đời sống, kinh tế của người dân vẫn chưa được giải quyết, gây bức xúc cho người dân, làm ảnh hưởng tới thu hút đầu tư, thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội tại địa phương.

Bà Hương cho rằng, việc Quốc hội ra nghị quyết dừng dự án điện hạt nhân Ninh Thuận đã tạo cơ hội để kinh tế – xã hội Ninh Thuận phát triển vượt bậc. Tuy nhiên, do vấn đề quy hoạch chưa được giải quyết, người dân trong vùng dự án vẫn bị hạn chế quyền sử dụng đất, không được mua bán, không được chuyển nhượng hay thế chấp đất để vay vốn sản xuất; không được xây dựng, cải tạo nhà ở, cơ sở hạ tầng, các công trình phúc lợi không được đầu tư hiện bị hư hỏng xuống cấm nghiêm trọng…

“Người dân trải qua thời gian dài chờ đợi, không ổn định được sản xuất, đời sống gặp nhiều khó khăn, bức xúc”, bà Hương nêu.

Từ đó, bà Hương băn khoăn tại báo cáo giám sát về vấn đề này, Ủy ban Kinh tế lại đề nghị Chính phủ xem xét tạm giữ quy hoạch các vị trí dự kiến xây dựng Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận cho tới khi cấp có thẩm quyền có ý kiến chính thức.

Việc này, theo bà Hương, khiến người dân ở vùng dự án lo lắng về việc kéo dài quy hoạch, nhà đầu tư chiến lược của tỉnh rất lo ngại; gây khó khăn cho cuộc sống người dân, ảnh hưởng phát triển kinh tế – xã hội của tỉnh.

Từ đó, Phó trưởng đoàn đại biểu tỉnh Ninh Thuận kiến nghị T.Ư sớm xem xét, cho ý kiến chính thức về chủ trương đầu tư dự án điện hạt nhân Ninh Thuận.

Đại biểu Hương cũng kiến nghị Quốc hội, Chính phủ sớm sơ kết việc thực hiện các nghị quyết, giải quyết các vấn đề, vướng mắc được nêu cụ thể tại báo cáo giám sát của Ủy ban Kinh tế và sớm giải quyết kiến nghị của Bộ Công thương về địa điểm xây dựng Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận… nhằm giúp người dân Ninh Thuận ổn định lại sản xuất, tiếp tục thu hút vốn đầu tư, phát triển bền vững.

Đề nghị dứt điểm xóa bỏ quy hoạch điện hạt nhân ở Ninh Thuận

Nêu ý kiến sau đó, đại biểu Trương Trọng Nghĩa ( TP.HCM) cũng đề nghị Chính phủ “dứt điểm” xóa bỏ quy hoạch dự án điện hạt nhân Ninh Thuận.

Đại biểu Trương Trọng Nghĩa phát biểu tại phiên họp ngày 30.5. Ảnh GIA HÂN

Theo đại biểu Nghĩa, nhiệm kỳ trước đã cân nhắc rất kỹ, tính toán rất kỹ mới có quyết định dừng dự án điện hạt nhân tại Ninh Thuận. Bước tiếp theo là giải quyết các quyền lợi của bà con ở nơi quy hoạch, bà con được đưa đi đào tạo…

Đại biểu TP.HCM cũng đề nghị tạo ra quy hoạch mới cho Ninh Thuận nhằm tạo điều kiện cho bà con có chuyển động về kinh tế, cuộc sống nâng lên.

Không đồng tình với kiến nghị giữ lại quy hoạch điện hạt nhân tại Ninh Thuận, đại biểu Trương Trọng Nghĩa nhấn mạnh, cá nhân ông đề nghị xóa quy hoạch này.

“Còn trong một số năm tới có làm điện hạt nhân hay không thì làm lại quy hoạch mới. Quy hoạch đó sẽ chọn đặt hạt nhân ở đâu thì sẽ tính sau. Còn hiện tại giải quyết rốt ráo quyền lợi cho bà con tại khu vực dự án điện hạt nhân Ninh Thuân”, ông Nghĩa nói.

Đại biểu TP.HCM cũng cho rằng, hiện năng lực tự chủ trong phát triển điện hạt nhân của Việt Nam còn thấp, phụ thuộc vào nước ngoài rất nhiều nên không nên phát triển điện hạt nhân.

Kiên trì giữ quy hoạch điện hạt nhân tại Ninh Thuận

Giải trình về vấn đề này, Bộ trưởng Bộ Công thương Nguyễn Hồng Diên cho biết, tới hiện tại, Quốc hội chỉ thông qua nghị quyết “tạm dừng” điện hạt nhân Ninh Thuận chứ không phải “hủy bỏ”, cho nên không có cơ sở để bỏ quy hoạch địa điểm xây dựng Nhà máy điện hạt nhân tại Ninh Thuận.

Bộ trưởng Công thương Nguyễn Hồng Diên. Ảnh GIA HÂN

Mặt khác, theo ông Diên, địa điểm này đã được các đối tác cùng các ngành liên quan nghiên cứu rất kỹ và khẳng định Ninh Thuận là địa điểm phù hợp nhất để phát triển điện hạt nhân.

Bộ trưởng Bộ Công thương khẳng định, vấn đề điện hạt nhân chỉ có cấp có thẩm quyèn mới quyết định được. Tuy nhiên, với tư cách là bộ, ngành tham mưu cho Chính phủ, Bộ Công thương kiên trì kiến nghị với Chính phủ, báo cáo Quốc hội là chưa nên bỏ quy hoạch điện hạt nhân tại Ninh Thuận.

“Chờ đến khi nào cấp có thẩm quyền quyết định chúng ta có tiếp tục hay không tiếp tục thì hãy tính”, ông Diên nói.

Ông Diên cũng phân tích, với những cam kết đưa phát thải ròng về 0 tại COP26 thì buộc phải phát triển năng lượng tái tạo. Tuy nhiên, để khai thác nguồn năng lượng này phải có điện nền ổn định. Trong khi đó, điện nền từ nhiệt điện than và thủy điện hiện không còn dư địa phát triển nên “tất yếu đến lúc nào đó phải tính đến điện hạt nhân”.

Bộ trưởng Bộ Công thương Nguyễn Hồng Diên cũng dẫn chứng 3 năm trước, Mỹ và Đức giảm điện hạt nhân nhưng đến giờ chính 2 quốc gia này phải xây dựng lộ trình để phát triển mạnh hơn điện hạt nhân, làm cơ sở khai thác và phát triển năng lượng tái tạo.