Bổ sung quy định về tiêu chuẩn quốc tịch của đại biểu Quốc hội

Bổ sung quy định về tiêu chuẩn quốc tịch của đại biểu Quốc hội (ĐBQH), nêu rõ ĐBQH có 01 quốc tịch là quốc tịch Việt Nam là quy định đáng chú ý trong Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Quốc hội, được trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét tại phiên họp thứ 37.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Nguyễn Khắc Định Báo cáo thẩm tra Dự án luật (ảnh QH)

Theo Tờ trình, Ban soạn thảo đề nghị sửa đổi, bổ sung 11/102 điều, khoản của Luật Tổ chức Quốc hội năm 2014. Qua thẩm tra, đa số ý kiến trong Thường trực Ủy ban Pháp luật tán thành với nội dung sửa đổi, bổ sung này.

Trong đó, bổ sung quy định về tiêu chuẩn quốc tịch của ĐBQH, về đánh giá hoạt động hằng năm đối với ĐBQH , việc xác định địa bàn cụ thể để đại biểu được chuyển sinh hoạt Đoàn ĐBQH thực hiện nhiệm vụ đại biểu nhằm khắc phục những vướng mắc, bất cập trong thời gian qua.

Về tỷ lệ ĐBQH hoạt động chuyên trách, Tờ trình nêu rõ, hiện có hai loại ý kiến. Loại ý kiến thứ nhất cho rằng, Luật Tổ chức Quốc hội đã quy định số lượng ĐBQH hoạt động chuyên trách ít nhất là 35% tổng số đại biểu, tuy nhiên quy định này không hạn chế việc có thể bố trí số đại biểu hoạt động chuyên trách nhiều hơn tỷ lệ nói trên.

Do đó, để thực hiện yêu cầu về tăng tỷ lệ Quốc hội hoạt động chuyên trách thì không cần thiết phải sửa đổi quy định của Luật mà tùy trong Đề án bầu cử đại biểu Quốc hội của từng nhiệm kỳ sẽ xác định hợp lý tỷ lệ Quốc hội hoạt động chuyên trách phù hợp với yêu cầu và khả năng đáp ứng của bộ máy.

Loại ý kiến thứ hai đề nghị sửa quy định của Luật Tổ chức Quốc hội theo hướng nâng tỷ lệ Quốc hội hoạt động chuyên trách lên mức cao hơn (37-40% hoặc 50%) để có cơ sở phấn đấu, sắp xếp cán bộ và quy định cơ cấu đại biểu một cách hợp lý, giảm số lượng đại biểu là người kiêm nhiệm.

Qua thẩm tra, Thường trực Ủy ban Pháp luật tán thành với loại ý kiến thứ nhất trong Tờ trình của Ban soạn thảo. Theo đó, đề nghị giữ nguyên quy định tỷ lệ ĐBQH hoạt động chuyên trách ít nhất là 35% tổng số đại biểu Quốc hội.

Cách quy định tỷ lệ tối thiểu như Luật hiện hành không ảnh hưởng đến việc thực hiện chủ trương tăng tỷ lệ đại biểu hoạt động chuyên trách của Đảng mà tùy thuộc yêu cầu, điều kiện cụ thể của từng nhiệm kỳ, sẽ xác định mức tăng tỷ lệ hoạt động chuyên trách một cách hợp lý trong các đề án bầu cử, có thể là 37% và cao hơn nữa.

Về bộ máy giúp việc của Đoàn ĐBQH, Dự luật quy định theo hướng có tính khái quát, không nêu tên Văn phòng Đoàn ĐBQH với tính chất là một đơn vị độc lập giúp việc cho Đoàn ĐBQH như trong Luật hiện hành. Việc sửa đổi, bổ sung theo hướng này sẽ bảo đảm để khi tổ chức bộ phận giúp việc Đoàn ĐBQH theo phương án nào (hợp nhất 02 văn phòng hay 03 văn phòng) thì cũng không bị vướng bởi quy định của Luật Tổ chức Quốc hội.

Về số lượng cấp phó và tỷ lệ Ủy viên thường trực, Ủy viên chuyên trách tại Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội, trong Ban soạn thảo đang còn hai loại ý kiến khác nhau và chưa cụ thể hóa nội dung này vào trong dự thảo Luật.

Thường trực Ủy ban Pháp luật đề nghị Ban soạn thảo nghiên cứu, xác định rõ cơ cấu của Thường trực Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội theo hướng tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả.

Thực tế cho thấy, Hội đồng Dân tộc, Ủy ban của Quốc hội hiện nay đang có quá nhiều cơ cấu, chức danh: Chủ tịch/Chủ nhiệm, Phó Chủ tịch/Phó Chủ nhiệm, Ủy viên thường trực, Ủy viên chuyên trách, Ủy viên (trong Ủy viên lại có Ủy viên hoạt động chuyên trách tại các Đoàn ĐBQH và Ủy viên là ĐBQH kiêm nhiệm).

Do đó, đa số ý kiến trong Thường trực Ủy ban Pháp luật đề nghị quy định cơ cấu của Hội đồng Dân tộc, Ủy ban của Quốc hội gồm 3 chức danh: Chủ tịch/Chủ nhiệm, các Phó Chủ tịch/Phó Chủ nhiệm và các Ủy viên (trong Ủy viên có Ủy viên hoạt động chuyên trách tại Hội đồng, Ủy ban và các Ủy viên khác), do Hội đồng, Ủy ban làm việc theo chế độ tập thể và quyết định theo đa số, giá trị biểu quyết của từng thành viên là như nhau.

Về Thường trực Hội đồng Dân tộc, Thường trực Ủy ban, đa số ý kiến cơ quan thẩm tra đề nghị quy định Thường trực Hội đồng, Thường trực Ủy ban gồm Chủ tịch/Chủ nhiệm, Phó Chủ tịch/Phó Chủ nhiệm và các Ủy viên hoạt động chuyên trách tại Hội đồng, Ủy ban (có thể gọi là Ủy viên thường trực hoặc Ủy viên chuyên trách).

“Quy định như vậy vừa kế thừa cơ cấu của Thường trực Hội đồng, Ủy ban như Luật hiện hành, vừa giảm được 01 chức danh trong cơ cấu của Hội đồng, Ủy ban. Thực tế cho thấy, với cơ cấu gồm 3 loại chức danh như hiện nay, Thường trực Hội đồng, Ủy ban vẫn đang hoạt động có hiệu quả, vừa phát huy tốt trí tuệ của tập thể, vừa đề cao trách nhiệm của cá nhân”, Báo cáo thẩm tra nêu.

Phương Thảo

Theo PL&XH