Bỏ qua Nga, Kazakhstan bán dầu cho châu Âu qua đường ống Azeri

Kazakhstan bắt đầu đa dạng hóa tuyến đường xuất khẩu dầu của mình sau khi phụ thuộc chủ yếu vào hệ thống đường ống của Nga đến Biển Đen và đến các cảng biển Baltic.

Một đoạn đường ống Tengiz -Novorossiysk, được sử dụng để vận chuyển 2/3 lượng dầu xuất khẩu của Kazakhstan, cùng với dầu thô từ các mỏ của Nga, bao gồm cả những mỏ ở vùng Caspi. Ảnh: Tengrinews.kz

Theo hãng tin Euractiv.com ngày 15/8, Kazakhstan dự kiến bán dầu thô của mình thông qua đường ống dẫn dầu lớn nhất của Azerbaijan từ tháng 9 tới, khi quốc gia này tìm kiếm các giải pháp thay thế cho tuyến đường mà Nga cảnh báo đóng cửa.

Xuất khẩu dầu của Kazakhstan chiếm hơn 1% nguồn cung thế giới, tương đương khoảng 1,4 triệu thùng mỗi ngày (bpd). Trong 20 năm qua, chúng chủ yếu được vận chuyển qua đường ống CPC tới cảng Novorossiisk ở Biển Đen của Nga, nơi cung cấp khả năng tiếp cận thị trường toàn cầu.

Hiện công ty dầu khí nhà nước Kazmunaigaz (KMG) của Kazakhstan đang thảo luận với chi nhánh thương mại của công ty nhà nước SOCAR của Azerbaijan để cho phép bán 1,5 triệu tấn dầu thô Kazakhstan mỗi năm thông qua đường ống Azeri để vận chuyển dầu đến cảng Ceyhan ở Địa Trung Hải của Thổ Nhĩ Kỳ.

Chỉ ở mức hơn 30.000 bpd, khối lượng này thấp hơn nhiều so với 1,3-1,4 triệu bpd thông thường chảy qua đường ống CPC. Dự kiến hợp đồng sẽ được ký vào cuối tháng 8 với dòng chảy qua đường ống Baku-Tbilisi-Ceyhan (BTC) và sẽ được thực hiện sau một tháng.

Ngoài ra, 3,5 triệu tấn dầu thô khác mỗi năm của Kazakhstan có thể được xuất khẩu vào năm 2023 thông qua đường ống Azeri đến cảng Supsa ở Biển Đen của Gruzia. Tổng khối lượng dầu vận chuyển qua các đường ống mới trên chỉ tương đương hơn 100.000 bpd, hoặc bằng 8% qua đường ống CPC. KMG và SOCAR đã từ chối bình luận về thỏa thuận cụ thể.

Dựa vào Azerbaijan sẽ cho phép Kazakhstan bỏ qua việc xuất khẩu dầu qua lãnh thổ Nga. Tháng trước, công ty dầu khí BP Azerbaijan cho biết họ sẽ chuyển hướng dòng chảy từ đường ống Baku-Supsa sang đường ống BTC lớn hơn.

Tuy nhiên, tuyến đường BTC mới có nghĩa là Kazakhstan sẽ phải dựa vào một đội tàu chở dầu nhỏ để đưa dầu qua Biển Caspi đến Baku từ cảng của họ tại Aktau, nơi có lượng dự phòng hạn chế.

Chất lượng cũng là một yếu tố khác cản trở thỏa thuận đạt được nhanh chóng. Hỗn hợp CPC cấp chính của Kazakhstan là loại dầu thô chua nhẹ được bán với giá chiết khấu đáng kể so với loại BTC hàng đầu của Azerbaijan, đây là loại trung bình, ngọt dễ tinh chế hơn.

Vào tháng 7, một tòa án Nga đã đe dọa đóng cửa CPC, khiến chính phủ Kazakhstan và các nhà sản xuất nước ngoài lớn phải thiết lập các hợp đồng khác như một biện pháp phòng ngừa.

Một tòa án Nga đã ra lệnh đóng cửa một kho dầu quan trọng để xuất khẩu dầu của Kazakhstan vào ngày 6/7, hai ngày sau khi Tổng thống Kazakhstan nói với Chủ tịch Hội đồng châu Âu Charles Michel rằng nước này sẵn sàng xuất khẩu thêm dầu sang EU.

Việc không có lựa chọn thay thế nào thực tế như đường ống CPC làm tăng nguy cơ biến động hơn nữa trên thị trường năng lượng.

Ngay sau khi Nga tiến hành chiến dịch quân sự ở Ukraine vào tháng 2, giá dầu thô quốc tế đã chạm mức cao nhất trong 14 năm và giá vẫn ở mức cao, duy trì mức trung bình trên 100 USD / thùng trong tháng 7.