Bitcoin và tiền ảo trong cuộc chiến Nga Ukraine

Kuna, sàn giao dịch tiền ảo lớn nhất Ukraine, trở thành trung tâm trong nỗ lực kêu gọi quyên góp thông qua tiền mã hóa của đất nước.

Michael Chobanian, nhà sáng lập sàn Kuna, chỉ ngủ vài tiếng mỗi ngày kể từ khi Nga tấn công Ukraine. Hoạt động giao dịch tiền ảo trên Kuna tăng vọt sau chiến sự, một phần do chính sách kiểm soát vốn nghiêm khắc mà ngân hàng trung ương Ukraine đưa ra. Đó là hạn chế rút tiền tại các cây ATM và hệ thống thanh toán điện tử, tạm dừng sàn giao dịch ngoại hối. Tiền ảo và Kuna mang đến một cánh cửa mới để người dân khắp nơi quyên góp cho chính phủ Ukraine và các nỗ lực nhân đạo.

Rời Kyiv, hiện Chobanian điều hành Kuna từ miền Tây Ukraine. Ông đã di tản nhân viên và chuyển hạ tầng của sàn ra nước ngoài trước vụ tấn công. Để tiết kiệm thời gian, ông trao đổi với Thời báo Phố Wall bằng tin nhắn thoại. Mọi thứ được hoàn thành theo một cách đặc biệt.

Người dân tìm cách rời Kyiv, Ukraine.

Theo hãng phân tích Elliptic, chính quyền Ukraine và các tổ chức nhân đạo tư nhân đã huy động được hơn 54 triệu USD tiền mã hóa từ 89.000 khoản quyên góp từ tuần trước. Hầu hết đều do ông Chobanian và Kuna điều phối. Số tiền dùng để mua sắm thiết bị quân sự, vật tư y tế và hàng hóa khác.

Tom Robinson, đồng sáng lập Elliptic, cho biết đây là lần đầu tiên một nhà nước kêu gọi “huy động vốn” bằng tiền mã hóa, phương thức mà các nhà hoạt động, chính trị gia và tổ chức khủng bố ưa chuộng vài năm trở lại đây. Tuy số tiền chưa thấm vào đâu so với các nguồn lực khác, chẳng hạn Tổng thống Mỹ Joe Biden đề xuất cứu trợ 6,4 tỷ USD cho Ukraine, nó cho thấy vai trò đặc biệt của tiền mã hóa.

Không bất ngờ khi chính phủ Ukraine dựa vào công nghệ trong giai đoạn này. Quốc gia Đông Âu đang cố gắng thúc đẩy kinh tế với sự trợ giúp của công nghệ, giới thiệu hệ thống chuyển tiền điện tử và thành lập Bộ Chuyển đổi số. Năm 2021, cả nước có hơn 200.000 nhân sự trong ngành và xuất khẩu công nghệ thông tin đạt 6,8 tỷ USD. Nước này cũng chính thức công nhận tính hợp pháp của Bitcoin và các loại tiền ảo năm ngoái.

Trên bảng xếp hạng Chỉ số ứng dụng tiền mã hóa toàn cầu của hãng phân tích Chainalysis, Ukraine xếp thứ 4 sau Việt Nam, Ấn Độ và Pakistan. Khoảng 8 tỷ USD tiền ảo “chảy” qua Ukraine mỗi năm. Ông Alexander Bornyakov, Thứ trưởng Bộ chuyển đổi số Ukraine, từng chia sẻ ý tưởng biến Ukraine trở thành một trong những khu vực pháp lý hàng đầu cho các doanh nghiệp tiền ảo.

Chia sẻ với Thời báo Phố Wall, ông Chobanian tiết lộ Bộ chuyển đổi số đã đề nghị Kuna kêu gọi quyên góp bằng tiền mã hóa. “Tiền mặt vô dụng vì nó có dạng vật lý”, ông Chobanian nói. Mang theo tiền mặt cũng rất nguy hiểm trong vùng chiến sự.

Hầu hết mọi người dùng thẻ tín dụng hoặc IBAN (mã số tài khoản quốc tế do các ngân hàng ban hành). Tiền ảo phù hợp với các khoản thanh toán lớn và xuyên biên giới. Giao dịch tiền ảo đặc biệt nhanh chóng so với phương pháp truyền thống. Chẳng hạn, các giao dịch Bitcoin thực hiện trong khoảng 10 phút, sau đó tiền sẽ được chuyển đi. Điều đó đồng nghĩa số tiền quyên góp gần như đến đích ngay lập tức.

Kuna sẽ chuyển đổi tiền ảo sang các loại tiền mã hóa khác hoặc tiền pháp định. Vài nhà cung ứng chấp nhận thanh toán bằng tiền ảo.

Quỹ của Kuna nhận được nhiều loại tiền ảo khác nhau: Bitcoin, Ether, Tether, Litecoin, Dogecoin… Trên Twitter, ông Chobanian cho biết chỉ riêng chính phủ Ukraine đã huy động được 31,5 triệu USD tiền ảo và giải ngân khoảng 17 triệu USD tính đến ngày 2/3.

Các quan chức Ukraine và Mỹ hiện lo ngại người Nga có thể dùng tiền ảo để né các lệnh cấm vận. Cuối tuần trước, Phó Thủ tướng Ukraine Mykhailo Fedorov đề nghị các sàn tiền ảo cấm người dùng Nga, điều mà không sàn nào đồng ý. Cho tới nay, chưa có bằng chứng nào cho thấy người Nga né tránh các biện pháp cấm vận của phương Tây bằng cách ứng dụng tiền mã hóa.