Bình yên giữa làng chài cổ

Làng chài Cái Bèo (hay còn gọi là làng chài Vụng O, thuộc quần đảo Cát Bà, huyện đảo Cát Hải, TP. Hải Phòng) không chỉ là địa điểm du lịch thu hút rất đông du khách nhờ thiên nhiên và hải sản tươi ngon, mà ẩn sau đó còn là một ‘kho tàng’ với những giá trị văn hóa truyền thống hàng ngàn năm lịch sử…

Làng chài Cái Bèo là làng chài cổ nhất Việt Nam vẫn còn giữ được những giá trị văn hóa lâu đời cùng nét đẹp hoang sơ vừa truyền thống vừa hiện đại đến ngày nay – Ảnh: Internet

Không sôi động như bến tàu ra vịnh Lan Hạ nhưng bến Bèo khá đa dạng các loại tàu, thuyền, đò sẵn sàng đưa khách đi khám phá vẻ đẹp thanh bình của làng chài cổ nhất Việt Nam – Cái Bèo.

Nhìn từ xa, vịnh Cái Bèo hiện ra thật đẹp với làn nước màu xanh lục, núi đá nhấp nhô hòa lẫn với màu trời trong xanh. Vẻ đẹp thiên nhiên thơ mộng và cuộc sống nhộn nhịp của làng chài tạo nên vẻ đẹp hiếm thấy. Trên mặt nước bồng bềnh, làng chài gồm nhiều nhà thuyền kết liền với nhau thành nhóm. Không chỉ có những con thuyền, trên vịnh Cái Bèo còn có những ngôi nhà nổi, kết lại san sát nhau bằng những lồng bè nuôi cá. Từ nhà này có thể dễ dàng bước sang nhà kia trên một chiếc cầu nhỏ bắc ngang hay trên những thanh lồng. Giữa ngàn sương, nhà nổi lấp ló hòa cùng hơi nước mờ ảo. Xen lẫn là tiếng hò nhau của trẻ em làng chài rủ nhau đi học.

Cái Bèo được đánh giá là một di chỉ khảo cổ học có giá trị quan trọng nhất hiện nay của vùng ven biển và hải đảo Đông Bắc Việt Nam, với 4 lần khảo sát và khai quật của các đoàn khảo cứu. Lần đầu tiên vào năm 1938, nhà khảo cổ học M.Colani người Pháp đã phát hiện Cái Bèo chính là nôi văn hóa cổ của Việt Nam. Trên cơ sở đó, Viện Khảo cổ học đã tiến hành thám sát và manh nha phát hiện nôi văn hóa biển. Đến năm 1981, Bảo tàng Lịch sử Việt Nam có cuộc khai quật lần thứ hai tại đây. Tuy phạm vi khai quật chỉ với diện tích 78m2 song đã tìm được nhiều hiện vật đá ở hai giai đoạn phát triển kế tiếp nhau là tiền Hạ Long và Hạ Long.

Vào năm 1986, lần khai quật thứ ba được tiếp tục tiến hành. Các nhà khảo cổ đã tìm được gần 180 công cụ đá bao gồm công cụ ghè đẽo, công cụ mài không qua chế tác của 6 chày và hòn ghè… Phân tích các mẫu hiện vật đã phát hiện có cơ sở kết luận Di chỉ Cái Bèo gồm 2 giai đoạn văn hóa: Giai đoạn tiền Hạ Long và văn hóa Hạ Long.

Lần khai quật thứ tư vào năm 2006 có sự tham gia của nhiều nhà khoa học có uy tín. Khi kết thúc khai quật đầu tháng 1-2007 đã thu được từ 10 hố có 137 hiện vật đá, 1.424 mảnh gốm tiền sử và 568 tiêu bản di cốt động vật và vỏ nhuyễn thể biển. Phân tích cho thấy, những tổ hợp di vật thu được đều làm từ đá granít và gốm vặn thừng dập thô, xương cá, vỏ sò, vỏ hàu biển kích thước lớn…

Đến với làng chài Cái Bèo, du khách có thể trải nghiệm một kiểu đi chơi khá thú vị là thuê tàu tham quan giữa các hộ gia đình nuôi cá bè, tìm hiểu cuộc sống của người dân làng chài. Không chỉ thế, du khách còn có thể thoải mái ngắm nhìn khung cảnh nên thơ của vịnh và thưởng thức những món ăn đặc sản chế biến từ cá, tu hài, tôm trên các nhà hàng nổi do chính người dân làng chài đánh bắt hay nuôi trồng.

Cái Bèo được xếp hạng Di tích cấp quốc gia năm 2009. Nơi đây, hàng ngàn năm trước cư dân cổ đã quần tụ, sinh sống. Mạch nguồn sự sống ấy hình như chưa bao giờ đứt đoạn mà cứ thế tiếp nối cho đến ngày nay. Cùng với cuộc sống tấp nập, nhộn nhịp, Cái Bèo luôn cuốn hút du khách với vẻ đẹp hòa quyện giữa mộng mơ và thực tế. Và đặc biệt, trong làn mưa lất phất mùa xuân, những con thuyền chở khách du ngoạn dường như chở theo những mùa xuân nho nhỏ đang cựa mình xanh biếc càng làm bồn chồn bước chân du khách….