Bình Thuận: Bàu Trắng lung linh sắc nắng
Thật khó tưởng tượng giữa một vùng đất khắc nghiệt về thời tiết, quanh năm khô hạn, mưa ít nắng nhiều phơi trần những đồi cát chập chùng chồm mình ra biển lại có một hồ nước rộng mênh mông đã có tự bao đời.
Bàu Trắng thuộc thôn Bình Nhơn ngày xưa và nay nằm ở xã Hòa Thắng huyện Bắc Bình, cách TP. Phan Thiết khoảng 65 cây số nếu đi quốc lộ 1A đến ngã ba Lương Sơn rẽ vào hoặc từ khu du lịch Hòn Rơm – Mũi Né thì dưới 12 cây số.
Bàu Trắng còn gọi là Bạch Hồ, Bàu Sen có nguồn nước ngọt tự nhiên được bao quanh bởi những đồi cát trắng hoang sơ. Có lẽ Bàu Trắng trở thành địa danh từ bài thơ “Bạch hồ nhàn hành” của Nguyễn Thông cảm tác khi đến đây vào năm 1867, và cách gọi cũng xuất phát từ địa hình tự nhiên. Dù gọi là bàu nhưng thực sự đó là một hồ nước lớn có chiều dài như một con sông gần 5 km và khoảng cách giữa hai bờ trên 500 m. Có nhiều tư liệu cho rằng Bàu Trắng rộng 70 ha, độ sâu có nơi 19 thước hoặc đường chu vi 12 dặm nhưng có thể xem đó là cách ước lượng trong đo đạc thời xưa. Bàu được ngăn đôi bởi một dải đất do người xưa đắp lên, nối với hai bờ nơi hẹp nhất để đi lại. Rồi từ đó có tên gọi Bàu Ông và Bàu Bà. Cũng có người gọi Bàu Ông là Bạch Hồ và Bàu Sen là Bàu Bà. Ngay đường vào là Bàu Ông và tiếp đến là Bàu Bà mọc kín sen có diện tích lớn gấp nhiều lần với Bàu Ông. Đặc biệt mực nước trong bàu quanh năm, dù mùa nắng hay mưa vẫn không thay đổi. Với không gian thoáng đảng dưới bầu trời bao la càng làm cho Bàu Trắng lênh láng màu nước xanh trong, soi bóng mây trời lảng đảng càng thêm quyến rũ. Mặt hồ nâng niu từng mảng lá sen xanh mướt trổ đầy nhụy hoa rạng rỡ ngát hương đã vẽ nên bức tranh thủy mặc hoành tráng trác tuyệt. Bên bờ hồ, chập chùng đồi cát trắng còn nhiều rặng dương cao vi vút xen lẫn những lùm cây xanh hoang dại và ngôi cổ miếu thờ Thiên Y thánh mẫu theo truyền thuyết của người Chăm. Với diện tích hồ rộng lớn tích tụ mạch nước tinh khiết ngọt ngào từ các đồi cát bao quanh càng tạo ra sự bí ẩn ly kỳ. Dưới hồ có nhiều loài cá nước ngọt như lốc, trê, rô, trắm cỏ… Người dân ở đây kể lại mấy mươi năm trước còn bắt được cả cá sấu và loáng thoáng cọp, beo… Có vẻ huyền bí hơn, đáy hồ dày đặc nhiều lớp rong lạ có thể quấn chặt chân người và càng có vẻ ma quái hơn qua truyền khẩu về nỗi ám ảnh con “thuồng luồng” dài chục thước đã cướp mất nhiều mạng người xấu số được ký bán cho thần linh.
Video đang HOT
Cạnh Bàu Trắng, có một địa danh cũng không kém phần độc đáo là Hòn Hồng nhô ra sát biển, được phủ lên màu cát hồng rừng rực dưới ánh mặt trời. Nhưng có sức hấp dẫn hơn là đồi Trinh Nữ. Đúng như tên gọi dưới cái nhìn của người có tâm hồn lãng mạn, bởi ngọn đồi cát này dù đứng ở góc độ nào, nhất là dưới ánh nắng ban mai hoặc lúc bóng ngả về chiều, có thể đó là một dáng nằm nghiêng của người con gái trong tư thế ẻo lả đang duỗi đôi chân trần, hoặc lúc tung xỏa mái tóc hồn nhiên vắt lên đồi ngực xuân thì…Gió biển ở đây không ngừng nghỉ, từng chặp thổi vào đã thay hình đổi dạng đồi cát bay Trinh Nữ với những gam màu, những đường nét huyền ảo lung linh. Người dân địa phương kể lại những ngày kháng chiến gian khổ, Bàu Trắng nằm trong phần đất chiến khu Lê Hồng Phong, lúc ấy bạt ngàn cánh rừng lá thấp, lùm bụi chập chùng với biết bao huyền thoại anh hùng, mưu trí đánh giặc và chống chọi cái nắng chát chúa, cát bỏng rang bên cạnh hồ nước hiền hòa này.
Ngày nay, khách xa gần đến đây đắm mình giữa cái không gian ngập đầy màu nắng hanh hao, đồi cát trắng chói chang như tương phản với hồ nước mênh mông, xanh trong nền trời vẫn cảm nhận được sự tĩnh lặng, êm đềm đến lạ lùng của cảnh quan thiên nhiên Bàu Trắng./
Nét đẹp huyền bí đồi cát Mũi Né - Phan Thiết
Từ trung tâm thành phố Phan Thiết đi ra Hòn Rơm trên tuyến đường 706, du khách sẽ nhìn thấy những đồi cát tựa hoang mạc Sahara.
|
Đồi cát Mũi Né. Ảnh: Ngọc Lân |
Dọc ven biển miền Trung của nước ta từ Quảng Bình vào đến Bình Thuận, sự hình thành dải đồng bằng ven biển liên quan chặt chẽ với dãy Trường Sơn và biển Đông, từ hoạt động của sóng và gió đã bồi tụ cồn cát trên cơ sở thềm biển cũ hoặc chân dãy Trường Sơn. Trong sự hình thành này, biển đóng vai trò chủ yếu. Đặc biệt địa hình ven biển Bình Thuận với những doi cát, đồi cát hiện hữu là dựa vào nhiều yếu tố tác động trên từng cung bờ (địa hình bị chia cắt bởi phần cuối của dãy Trường Sơn nhô ra biển tạo thành nhiều mũi đá lớn nhỏ, xen kẽ giữa các mũi đá là các dạng địa hình đất cồn cát, đất mặn ven biển). Các mũi đất lớn như mũi Sừng Trâu (phía Bắc gần giáp với Ninh Thuận), mũi La Gàn, mũi Đá Dựng, Mũi Né, mũi Kê Gà, tạo thành các điểm cứng phân chia đường bờ thành các cung đường cong lớn có dạng vịnh (bay-shaped shore line). Các mũi đá nhỏ hơn phân chia cung bờ lớn thành các cung bờ nhỏ hơn (như cung bờ nhỏ Mũi Né - mũi Đá Ông Địa nằm trong địa phận cung bờ lớn Mũi Né - Kê Gà).
Tác nhân hình thành đồi cát: Ở khu vực ven biển Bình Thuận, sóng, thủy triều, dòng chảy ven bờ, đặc biệt là chịu tác động mạnh của tính chất hoàn lưu gió mùa trong năm, đã hình thành nên các dạng địa hình đồi cát trên cung bờ nhỏ Mũi Né - mũi Đá Ông Địa. Trong đó khu vực Mũi Né, cung bờ ứng với tác động của sóng biển hướng gió Đông Nam sẽ được bồi đắp (địa hình dạng bồi tụ), còn ở khu vực Hàm Tiến lại chịu tác động của hướng gió lệch từ Đông Nam sang Đông hoặc Đông Bắc, gây ra hiện tượng xói mòn (địa hình dạng xói mòn, hiện nay đang tập trung xây bờ kè chắn sóng). Với Bình Thuận, vùng biển chịu tác động mạnh nhất là hướng thịnh hành gió Đông, Đông Bắc.
Bên cạnh đó, chế độ thủy triều ở Bình Thuận cũng rất phức tạp: Khu vực phía Nam của tỉnh giáp với Bà Rịa - Vũng Tàu là chế độ bán nhật triều không đều với biên độ triều từ 2 - 2,5m, khu vực phía Bắc từ Tuy Phong, Bắc Bình đến Phan Thiết và Hàm Thuận Nam lại có chế độ nhật triều không đều, độ lớn thủy triều vào những ngày nước cường từ 1,5 - 2m, tương đối thấp. Chính chế độ thủy triều như thế đã tạo nên những bãi triều cát (đặc trưng cho vùng biển hở như khu vực Mũi Né).
Đồi cát Mũi Né. Ảnh: Ngọc Lân |
Đất cồn cát ven biển Bình Thuận được phân bố dọc theo từ Tuy Phong, Bắc Bình, Phan Thiết, Hàm Thuận Nam, Hàm Tân và một phần diện tích phía Đông của huyện Hàm Thuận Bắc, có thành phần cơ giới nhẹ, tầng dày, nghèo mùn, giữ nước kém. Vùng bờ biển giàu nguồn cát mịn (đường kính hạt khoảng từ 0,2 đến 2mm), bị khô khi thủy triều rút, bị sấy nóng do bức xạ mặt trời, lại có gió mạnh thường xuyên với tốc độ 15 km/giờ, tạo nên cồn cát. Từ khi cồn cát xuất hiện đến khi ổn định, cồn cát không hình thành đơn lẻ mà tạo thành một dãy cồn song song với mép nước biển như những làn sóng cát từ cồn sơ khai - cồn tiền tiêu - cồn màu vàng - cồn màu xám - cồn trưởng thành. Một vùng bờ biển có thể có nhiều thế hệ cồn cát xuất hiện vào các thời kỳ địa chất khác nhau. Vùng ven biển miền Trung có đến 4 thế hệ cồn cát lấy tên màu của cát gồm: Cồn cát đỏ (loại cổ nhất tập trung nhiều ở khu vực Tuy Phong và Bắc Bình), cồn cát vàng, cồn cát trắng và cồn cát vàng xám (loại trẻ nhất, thường phân bố sát bờ biển) tập trung ở vùng biển Phan Thiết, Hàm Thuận Nam và La Gi.
Đồi cát vàng Mũi Né được hình thành ở nhóm đất cát thuộc thế hệ thứ hai, chiếm tỷ trọng thấp nhất (5,8% so với tổng diện tích đất cồn cát biển Bình Thuận), do hoạt động của thủy triều, sóng và gió, nên địa hình khác nhau, có nơi tương đối bằng phẳng, có chỗ lượn sóng, nhưng cũng có khu vực tạo thành những đụn cát, cồn cát chạy song song với bờ biển có sườn dốc về phía đất liền. Vùng đất cát này chia làm hai loại: Cát xám thẩm ở vùng trũng và cát xám vàng vùng cao. Đất cát xám vàng vùng cao, phân bố ở những nơi có địa hình cao hơn hoặc ở dạng đồi vùng trong (như đồi cát vàng hiện nay) với thực bì tự nhiên chủ yếu là cây bụi, phẫu diện phân tầng rõ rệt tương tự đất cát đỏ.
Nếu du khách đứng thưởng ngoạn đồi cát từ lúc bình minh cho đến hoàng hôn sẽ thấy đồi cát đổi màu (từ màu vàng nhạt - vàng đậm - vàng đỏ... theo thời gian trong ngày) và sự thay đổi hình dạng (gợn sóng, lưỡi liềm, hình phẳng...) mà du khách thường ví von là đồi cát bay. Quan sát thật kỹ mới thấy sự diệu kỳ của đồi cát vàng Mũi Né.
Trong tình hình hiện nay, dưới tác động của con người và các yếu tố như mưa, gió, bão... nếu không có những biện pháp tích cực và hữu hiệu để tiếp tục hưởng thụ cái đẹp mà thiên nhiên ban tặng thì sẽ xảy ra những tác hại khôn lường như: Sự rửa trôi và xói mòn các điểm dốc, hiện tượng cát nhảy, cát bay sẽ xảy ra trong mùa khô, đặc biệt tình trạng sa mạc hóa diễn ra đã trở nên hết sức nguy hiểm với tác động của những ngọn gió mùa Đông Bắc kéo theo cát, bụi bay từ biển vào trong khu vực đất liền, như thế đồi cát sẽ mất đi vị trí ban đầu được bồi đắp và sẽ mất đi một cảnh quan du lịch mà đã được thiên nhiên ban tặng. Đây là một cảnh quan mà người Bình Thuận phải biết tự hào và trân trọng nó, bảo vệ nó. Nếu không có những biện pháp tích cực, mà cứ để việc phục vụ du lịch mang tính tự phát như hiện nay là sự cảnh báo phát triển không bền vững, nhất là với tình hình biến đổi khí hậu đang diễn ra hết sức phức tạp trên toàn cầu. Để khắc phục nguy cơ như đã nói, cần có một số biện pháp: Nghiên cứu xây dựng hệ thống kênh thu nước mạch (nước ngầm) trong đồi cát; để làm giảm khả năng sa mạc hóa (nhất là khu vực bờ cung từ Hàm Tiến đến đồi cát trắng (Bàu Trắng) ở Bắc Bình, cần trồng các băng rừng phi lao chắn gió phòng hộ ven biển để giữ nước và ngăn tình trạng cát nhảy, cát bay. Có thế, Mũi Né sẽ giữ được nét chấm phá trên những gam màu bức tranh hoàn mỹ của trái đất, nhằm để cho khách du lịch thập phương đến thưởng thức.
Thắng cảnh đồi cát vàng - Mũi Né còn nhiều huyền bí cần được khám phá.
Vẻ đẹp cuốn hút của Bàu Trắng Nằm cách trung tâm thành phố Phan Thiết khoảng 65 km về phía Đông Bắc, Bàu Trắng hùng vĩ, nên thơ luôn cuốn hút du khách khi đặt chân đến xứ sở biển xanh, cát trắng, nắng vàng Bình Thuận. Vẻ đẹp của Bàu Trắng Giữa đồi cát trắng mênh mông và sự mặn mòi của biển ở thôn Hồng Lâm, xã Hòa...