Binh sĩ Trung-Ấn ‘nhìn nhau qua kính ngắm trên nòng súng’
Mọi vấn đề trong quan hệ Trung – Ấn đều bị chi phối bởi vấn đề biên giới vẫn tồn tại và chưa được giải quyết từ hơn 50 năm nay. Và cuộc đối đầu quân sự kéo dài hơn 1 tháng qua giữa hai cường quốc khu vực này càng cho thấy tính chất và toan tính của các bên trong việc giải quyết xung đột.
Ảnh: IndiaTVNews
Lịch sử chiến tranh Trung-Ấn
Trung Quốc và Ấn Độ có đường biên giới dài hơn 3.550 km, được phân cách bởi dãy núi Himalaya hiểm trở và vùng cao nguyên Tây Tạng.
Trong nhiều thế kỷ, Tây Tạng là vùng đệm giữa hai nước. Sau khi Trung Quốc chiếm Tây Tạng năm 1950, hai vùng đệm hiện nay là hai nước Nepal và Bhutan, nằm ở phía nam dãy Himalaya.
Ba khu vực ngày nay vẫn là điểm nóng của sự xung đột giữa Ấn Độ và Trung Quốc: Aksai Chin ở tụ điểm của biên giới ba nước Pakistan, Ấn Độ và Trung Quốc; Arunachal Pradesh, ở sát biên giới Đông Bắc của Ấn Độ và Kashmir, ở Tây Bắc Ấn Độ.
Cuộc chiến tranh Trung-Ấn năm 1962 là hệ quả xuất phát từ những bất đồng của hai nước vốn có từ trước.
Nguyên nhân chính của cuộc chiến là việc tranh chấp khu vực biên giới Aksai Chin và bang Arunachal Pradesh, mà Trung Quốc gọi là Nam Tây Tạng. Ngoài ra, còn những nguyên nhân khác như hàng loạt các cuộc xung đột biên giới diễn ra sau cuộc nổi dậy Tây Tạng năm 1959, và Ấn Độ trao quy chế tị nạn chính trị cho Đạt Lai Lạt Ma.
Ấn Độ cũng thực hiện chính sách thiết lập một số tiền đồn dọc biên giới, gồm cả một số vị trí nằm ở phía bắc tuyến McMahon, là phần phía đông của đường kiểm soát trên thực tế do Trung Quốc tuyên bố năm 1959.
Giao tranh bắt đầu ngày 20/10/1962 giữa Quân Giải phóng Nhân dân Trung Hoa và Quân đội Ấn Độ. Ngày 20/10/1962, quân đội Trung Quốc đồng loạt mở các cuộc tấn công tại Ladakh và dọc theo tuyến McMahon, tràn qua các vị trí của quân Ấn Độ tại cả hai mặt trận, đánh chiếm được Rezang la tại Chushul ở mặt trận phía tây, cũng như Tawang ở mặt trận phía đông.
Cuộc chiến kết thúc khi Trung Quốc đơn phương tuyên bố ngưng bắn vào ngày 20/11/1962, và rút khỏi phần lớn các khu vực chiếm được.
Chiến tranh Trung-Ấn đáng chú ý vì đây là cuộc chiến sơn cước quy mô lớn ở độ cao trên 4.250 mét, đặt ra nhiều vấn đề hậu cần cho cả hai bên tham chiến. Cuộc chiến cũng đáng ghi nhớ bởi việc cả hai bên không sử dụng không quân hay hải quân tham chiến.
Hệ quả của cuộc chiến là Ấn Độ thay đổi toàn diện quân đội để chuẩn bị cho các xung đột tương tự trong tương lai và đã đặt áp lực lên Thủ tướng Ấn Độ Jawaharlal Nehru, người bị cho là chịu trách nhiệm vì đã không tiên liệu cuộc xâm lấn của Trung Quốc.
Bước vào thế kỷ 21, với xu thế toàn cầu hóa, hai nước xác định lấy mục đích phát triển kinh tế là quan trọng nhất cũng như sự đan xen giữa các lợi ích quốc gia song trùng đã xích hai nước lại gần nhau hơn. Từ đây, chính sách đối ngoại giữa hai nước bắt đầu có những thay đổi mạnh mẽ. Nhờ đó quan hệ song phương đã không ngừng đạt được những thành tựu đáng kể, đặc biệt trong lĩnh vực ngoại giao và kinh tế thương mại.
Tuy nhiên, dường như mối quan hệ mập mờ này vẫn còn đó những thách thức mà hai nước vẫn cần phải giải quyết để đạt được sự đồng thuận và tạo nên môi trường hòa bình trong khu vực đầy rẫy nhưng bất ổn về chính trị này.
Video đang HOT
Đây cũng chính là nguyên nhân khiến cuộc đối đấu quân sự hơn 1 tháng qua giữa Trung Quốc và Ấn Độ ở khu vực biên giới tranh chấp thuộc dãy Himalaya theo như lời Đại sứ Trung Quốc tại Ấn Độ La Chiếu Huy là “tồi tệ nhất giữa hai nước trong 30 năm qua”.
Thế bế tắc kéo dài giữa Trung Quốc và Ấn Độ
Bất chấp cái bắt tay giữa Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi tại Hamburg (Đức), một lần nữa cuộc xung đột biên giới giữa Ấn Độ và Trung Quốc lại không có chiều hướng giảm đi. Trong khi New Delhi và Bắc Kinh tìm kiếm giải pháp ngoại giao, các binh sĩ Ấn Độ và Trung Quốc lại “nhìn nhau qua kính ngắm trên nòng súng”.
Xung đột nổ ra hồi giữa tháng 6 vừa qua khi Trung Quốc xây dựng con đường đến Cao nguyên Doklam. Con đường này sẽ xuyên qua vùng lãnh thổ tranh chấp giữa Trung Quốc và Butan. Chính quyền Butan khẳng định khi tiến trình phân định biên giới còn chưa hoàn tất, không một hành động nào được phép tiến hành tại khu vực này. Butan đã cậy đến đồng minh lâu năm Ấn Độ nhờ giúp đỡ. Sau khi xung đột xảy ra, cả Trung Quốc và Ấn Độ đều đưa ra những lập luận khác nhau về nguyên nhân dẫn tới cuộc đối đầu quân sự này.
Đại sứ Trung Quốc tại Ấn Độ, La Chiếu Huy nói trước báo chí tại New Delhi rằng người dân Trung Quốc cực kỳ giận dữ trước sự “chiếm đóng” của quân đội Ấn Độ trên lãnh thổ thuộc chủ quyền của họ, nhưng nói rằng vụ căng thẳng lần này nên được giải quyết bằng biện pháp ngoại giao. Phát biểu với hãng tin PTI của Ấn Độ hôm 5/7, Đại sứ La nói rằng lần đối đầu này bùng phát sau khi quân đội Ấn Độ vượt sang khu vực.
Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Cảnh Sảng ngày 5/7 nói rằng Ấn Độ phải rút quân “càng sớm càng tốt” và đó là tiền đề để thể hiện sự “chân thành” muốn đối thoại nhằm giải quyết căng thẳng biên giới.
Trong khi đó, sau khi quan chức Trung Quốc nói rằng Ấn Độ nên rút ra “bài học lịch sử” từ thất bại đáng xấu hổ trong chiến tranh năm 1962, Bộ trưởng Quốc phòng Ấn Độ Arun Jaitley đáp trả rằng “Ấn Độ năm 2017 khác với Ấn Độ năm 1962″, ngụ ý nói về sức mạnh quân sự của Ấn Độ nay đã lớn hơn.
Tháng trước, Tổng Tư lệnh quân đội Ấn Độ, ông Bipin Rawat nói rằng nước này “đã sẵn sàng cho một cuộc chiến tranh trên 2,5 mặt trận”, nhưng không nhắc tên Trung Quốc hay Pakistan, ngụ ý rằng New Delhi đủ sức giải quyết cả những thách thức từ trong và ngoài nước để bảo vệ chủ quyền của họ.
Báo Indian Express của Ấn Độ ngày 17/7 dẫn một nguồn tin xin được giấu tên cho biết, các quan chức Trung Quốc đã tổ chức một cuộc họp kín để truyền đi thái độ của Trung Quốc đối với cuộc đối đầu Trung-Ấn. Trong đó phía Trung Quốc nói rằng, quân giải phóng nhân dân Trung Quốc đang nhẫn nại chờ đợi trên cao nguyên, tuy nhiên thời gian chờ đợi là có hạn.
Cuộc xung đột lần này là sự tiếp diễn lôgích của quan hệ xấu đi giữa Ấn Độ và Trung Quốc trong thời gian gần đây. Tranh chấp lãnh thổ tại biên giới vùng núi không phải là nguyên nhân duy nhất khiến quan hệ giữa 2 cường quốc châu Á không tốt đẹp. New Delhi rất không hài lòng việc Bắc Kinh từ chối ủng hộ Ấn Độ gia nhập Nhóm các nhà cung cấp hạt nhân (NSG). Nhóm này được thành lập năm 1975 chính là để đáp trả lại các vụ thử hạt nhân của Ấn Độ.
Bắc Kinh không hài lòng việc Ấn Độ từ chối tham gia dự án “Vành đai và Con đường”. Họ không hài lòng khi Dalai Latma đã sống lưu vong 50 năm qua tại Dharamsala của Ấn Độ. Hồi tháng 4/2017, Dalai Latma đã thăm bang Arunachal Pradesh ở Đông Bắc Ấn Độ mà Trung Quốc đang nhòm ngó. Một lần nữa Bắc Kinh gọi thủ lĩnh tinh thần của tín đồ Phật giáo là “kẻ khiêu khích” và cáo buộc New Delhi đã tiếp tay.
Cuộc đối đấu sẽ đi về đâu?
Các nhà quan sát quân sự cho rằng, cuộc đối đầu quân sự Trung-Ấn sẽ không dễ dàng được giải quyết trong khoảng thời gian ngắn, tuy nhiên cuộc đối đâu này sẽ không thể bùng phát thành chiến tranh.
Bởi vì, vấn đề này liên quan tới chủ quyền và lợi ích cốt lõi của các bên, do đó sẽ không bên nào chịu nhượng bộ. Tuy nhiên, hai nước không thể để bùng phát chiến tranh. Bởi vì theo như lời Ủy viên Quốc vụ Trung Quốc Dương Khiết Trì-cố vấn chính sách đối ngoại hàng đầu của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình ngày 17/7: “Mục tiêu ngoại giao của Trung Quốc là duy trì và kéo dài thời kỳ cơ hội chiến lược trọng yếu trong sự phát triển của Trung Quốc”.
Hơn nữa Trung Quốc đang trong giai đoạn then chốt chuẩn bị cho Đại hội đảng toàn quốc lần thứ 19 vì vậy sẽ không để xảy ra bất kỳ điều gì gây ảnh hưởng tới sự kiện trọng đại này.
Trong khi đó, đối với Thủ tướng Ấn Độ, sau khi lên nắm quyền, mục điều hàng đầu của ông Modi là phát triển kinh tế, xây dựng cơ sở hạ tầng, đẩy nhanh cải cách toàn diện. Do đó các bên đều không có “tâm trí” phát động cuộc chiến tranh hao người tốn của như vậy.
Do đó, cuộc đối đầu này cuối cùng sẽ được giải quyết thông qua các con đường ngoại giao và đối thoại. Đồng thời, nó có được giải nhanh hay chậm phần lớn phụ thuộc vào toan tính của các bên trong việc giải quyết các vấn đề trong nước.
Theo Đức Thức (Tiến Phong)
Một tháng đối đầu trên cao nguyên giữa hai gã khổng lồ Trung-Ấn
Cao nguyên Doklam ở Bhutan trở thành điểm nóng khi cả Ấn Độ và Trung Quốc quyết triển khai quân để bảo vệ lợi ích của mình.
Binh sĩ Trung Quốc và Ấn Độ ở khu vực biên giới. Ảnh: CCTV.
Ấn Độ và Trung Quốc, hai gã khổng lồ của châu Á với tổng dân số khoảng 2,6 tỷ người, đang trải qua thời kỳ căng thẳng sau một tháng mặt đối mặt trên cao nguyên Doklam, một trong những điểm nóng tranh chấp lãnh thổ ở khu vực, theo BBC.
Căng thẳng bắt đầu nổ ra khi một trung đội Quân giải phóng Nhân dân Trung Quốc (PLA) hôm 8/6 lợi dụng đêm tối lặng lẽ tiến vào cao nguyên Doklam nằm giữa biên giới Trung Quốc và Bhutan, phá bỏ những lô cốt mà quân đội hoàng gia Bhutan đã xây dựng cách đây nhiều năm để phục vụ cho các chuyến tuần tra biên giới.
Đến ngày 16/6, một đơn vị công binh Trung Quốc với xe ủi, xe lu và máy xúc tiến vào Doklam nhằm xây dựng một con đường chạy xuyên qua cao nguyên, nhưng vấp phải sự phản đối của quân đội Bhutan. Cho rằng Trung Quốc đã vi phạm thỏa thuận không thay đổi nguyên trạng được hai nước ký năm 1998, lính Bhutan đã tranh cãi, thậm chí xô xát với lính Trung Quốc. Tuy nhiên, lính Trung Quốc không chịu rút đi, buộc Bhutan phải nhờ Ấn Độ giúp đỡ. Hai ngày sau, khoảng 300-400 lính Ấn Độ tiến vào Doklam, ngăn chặn đơn vị công binh Trung Quốc, khởi đầu cho cuộc khủng hoảng đang kéo dài tới tuần thứ tư.
Cao nguyên Doklam nằm tiếp giáp với ngã ba biên giới giữa Ấn Độ, Trung Quốc và Bhutan, là khu vực đang tranh chấp giữa Bắc Kinh và Bhutan, hai quốc gia không thiết lập quan hệ ngoại giao chính thức. Ấn Độ ủng hộ nước láng giềng Bhutan trong vấn đề tranh chấp ở khu vực này.
"Việc xây dựng tuyến đường này rõ ràng sẽ gây thiệt hại đáng kể cho an ninh của chúng tôi", Ashok Kantha, giám đốc Viện Nghiên cứu Trung Quốc ở Delhi, nói. "Người Trung Quốc đang đơn phương thay đổi hiện trạng ở ngã ba biên giới và điều này sẽ tác động nghiêm trọng đến an ninh Ấn Độ khi quân đội Trung Quốc sẽ hiện diện nhiều hơn ở đây".
Với lo ngại đó, Ấn Độ quyết không rút quân khỏi Doklam, đồng thời điều thêm hàng nghìn binh sĩ đến Sikkim, gần ngã ba biên giới. Trung Quốc thì cho rằng quân đội Ấn Độ đang "xâm phạm lãnh thổ" và yêu cầu họ rút ngay lập tức.
Hai nước bỏ lỡ cơ hội hạ nhiệt căng thẳng khi Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi không có cuộc gặp bên lề hội nghị thượng đỉnh G-20 diễn ra ở Đức đầu tháng 7.
Truyền thông Trung Quốc hồi đầu tuần chiếu cảnh quân đội nước này tập trận quy mô lớn trên cao nguyên Tây Tạng, cách không xa Doklam. Chiến lược khu miền Tây Trung Quốc cũng đã triển khai một lượng lớn khí tài đến phía nam dãy Kunlun ở Tây Tạng, theo China Daily.
Tuy nhiên, các quan chức quốc phòng Ấn Độ khẳng định họ không nhận thấy Trung Quốc gia tăng đáng kể sự hiện diện quân sự ở khu vực biên giới, đồng thời cho biết cuộc tập trận của PLA ở Tây Tạng không liên quan đến căng thẳng hiện nay ở Doklam.
Đây không phải là lần đầu tiên hai người khổng lồ châu Á này đối mặt với nhau ở biên giới, nơi các vụ đụng độ, xô xát lẻ tẻ giữa biên phòng hai nước vẫn thường xuyên diễn ra. Khu vực này đã chứng kiến cuộc xung đột vũ trang giữa Trung Quốc và Ấn Độ năm 1967, sau đó là thời kỳ căng thẳng và điều binh dọc biên giới bang Arunachal Pradesh giai đoạn 1986-1987.
Trong cuộc khủng hoảng ở Doklam lần này, New Delhi tin rằng Bắc Kinh đang thử thách cam kết của Ấn Độ với nước láng giềng Bhutan, theo chuyên gia phân tích Ajai Shukla. "Trung Quốc luôn bực bội với mối quan hệ gần gũi giữa Ấn Độ với Bhutan và thường xuyên gây sức ép để gây chia rẽ", Shukla viết.
Tuy nhiên, một số chuyên gia tin rằng Ấn Độ đã phạm sai lầm khi công khai đưa quân vào Doklam để bảo vệ Bhutan. "Tôi đồng ý rằng họ có những lo ngại về an ninh, cũng có thể nói rằng Trung Quốc đã vi phạm hiện trạng. Nhưng việc điều quân đến khu vực tranh chấp của nước khác dưới danh nghĩa đảm bảo an ninh có thể là cái cớ để Trung Quốc khai thác", một chuyên gia phân tích giấu tên của Ấn Độ nhận định.
Long Xingchun, chuyên gia tại một tổ chức tư vấn của Trung Quốc, cho rằng "nước thứ ba" cũng có thể lấy danh nghĩa này để đưa quân vào khu vực tranh chấp giữa Ấn Độ với Pakistan, quốc gia vốn là đồng minh của Trung Quốc. "Ngay cả khi Ấn Độ được yêu cầu bảo vệ lãnh thổ Bhutan, họ cũng chỉ có thể đưa quân đến lãnh thổ đã phân định, không phải là khu vực tranh chấp", Long nói.
Khu vực chiến lược
Giới quan sát cho rằng cam kết an ninh với Bhutan chỉ là một phần trong động thái điều quân của Ấn Độ tới Doklam. New Delhi còn lo ngại rằng nếu xây xong con đường ở Doklam, Bắc Kinh có thể dễ dàng tiếp cận Hành lang Siliguri, khu vực "cổ gà" rộng khoảng 20 km có tầm quan trọng chiến lược với Ấn Độ, kết nối vùng Đông Bắc hẻo lánh với phần còn lại của đất nước.
Hành lang Siliguri là "cổ gà" kết nối vùng Đông Bắc Ấn Độ với phần còn lại của đất nước. Đồ họa: Times of India.
Vùng Đông Bắc Ấn Độ có 8 bang với khoảng 40 triệu dân, nhưng lại là khu vực ít được chú ý ở quốc gia này. 8 bang này chỉ chiếm 25 ghế ở hạ viện, trong khi nền kinh tế khu vực kém phát triển và chủ yếu dựa vào nông nghiệp. Về địa lý và văn hóa, khu vực này khá tách biệt với phần còn lại của Ấn Độ, khiến vùng Đông Bắc thường được coi là miền đất của các bộ lạc hơn là lãnh thổ quốc gia, theo Diplomat.
Khu vực này còn có bang Sikkim, vốn là một vương quốc theo chế độ quân chủ độc lập, chỉ mới trở thành một bang của Ấn Độ từ năm 1975. Trung Quốc trước đây vẫn coi Sikkim là một quốc gia riêng và chỉ mới thừa nhận khu vực này là một bang của Ấn Độ từ 2003, với điều kiện Ấn Độ thừa nhận Tây Tạng là một phần của Trung Quốc.
Tuy có vị trí địa lý, hoàn cảnh chính trị phức tạp, vùng đất này lại có tiềm năng về kinh tế rất lớn, với nguồn tài nguyên thiên nhiên phong phú và lực lượng lao động dồi dào. Đây có thể là cầu nối giữa Ấn Độ với Đông Nam Á để trở thành một cửa ngõ giao thương xuyên khu vực, phục vụ cho chính sách Hướng Đông của Thủ tướng Narendra Modi.
Tuy nhiên, vấn đề lớn nhất với vùng Đông Bắc chính là các nhóm nổi dậy, ly khai đã đối đầu với quân đội chính phủ kể từ khi khu vực này trở thành một phần của Ấn Độ. New Delhi lo ngại rằng nếu một cuộc xung đột biên giới nổ ra, Bắc Kinh chắc chắn sẽ kiểm soát khu vực "cổ gà", tạo điều kiện cho các nhóm nổi dậy Đông Bắc ly khai khỏi Ấn Độ. Lãnh đạo Ấn Độ cho rằng các nhóm ly khai này có cơ hội thành công rất cao nếu nhận được sự hậu thuẫn của Trung Quốc.
Giới phân tích cho rằng nếu có thể phát triển vùng Đông Bắc, Ấn Độ sẽ xây dựng được một hàng rào phòng thủ ở biên giới với Trung Quốc vững chắc hơn bất cứ lực lượng quân sự và khí tài nào. Đây có thể là vũ khí hữu hiệu nhất của New Delhi nhằm chống lại tham vọng mở rộng ảnh hưởng của Bắc Kinh qua dãy Himalaya.
Để làm được điều đó, Ấn Độ không thể để xảy ra một cuộc chiến với Trung Quốc vào thời điểm này, theo Srinath Raghavan, chuyên gia cấp cao tại Trung tâm Nghiên cứu Chính sách Delhi. Điều quan trọng là cả Ấn Độ, Trung Quốc và Bhutan phải cùng tìm ra một giải pháp giải quyết căng thẳng nhưng vẫn giữ được thể diện cho tất cả các bên.
Chuyên gia này cho rằng chuyến thăm Bắc Kinh cuối tháng này của Cố vấn An ninh Quốc gia Ấn Độ Ajit Doval là cơ hội tuyệt vời để hai nước tháo ngòi nổ căng thẳng. "Hai bên đều coi đây là vấn đề về uy tín. Nhưng vai trò của ngoại giao là tìm giải pháp hòa bình trong những hoàn cảnh khó khăn", Raghavan nói.
"Tôi không cho rằng hai bên muốn chiến tranh xảy ra. Cuộc khủng hoảng hiện này không có gì đáng để xung đột nổ ra, nhưng cả hai đều coi trọng thể diện, khiến căng thẳng có thể kéo dài", ông nhận định.
Theo Danviet
Căng thẳng Trung - Ấn leo thang như thế nào? Trung Quốc và Ấn Độ đang trải qua hơn một tháng căng thẳng. Giới chức đôi bên thậm chí đề cập đến khả năng dẫn tới xung đột quân sự. Quân đội Trung Quốc và Ấn Độ đối đầu căng thẳng một tháng qua tại biên giới. Ảnh: AP. Tranh chấp bùng lên hồi tháng 6, thời điểm Bắc Kinh bắt đầu xây...