Bình Phước: Tiền “nằm im” dưới lòng đất, nông dân vẫn quyết tâm trồng điều sạch

Mô hình trồng điều sạch, điều hữu cơ đang ngày càng nhân rộng ở “thủ phủ” điều Bình Phước.

Nhiều nơi, đồng vốn góp chính là đất đai, HTX không được phép sử dụng, nhưng bà con nông dân và xã viên vẫn quyết trồng điều sạch.

Nông dân Bình Phước quyết trồng điều sạch

HTX nông nghiệp Bù Gia Mập ở xã Bù Gia Mập (huyện Bù Gia Mập) định hướng tổ chức canh tác hữu cơ ngay từ khi thành lập. Cách làm này đã phát huy hiệu quả khi hạt điều được các doanh nghiệp tìm đến HTX xây dựng chuỗi giá trị, ký kết bao tiêu đầu ra.

Bà Trần Thị Yến – Giám đốc HTX cho biết, qua đánh giá hàng năm, đã có hơn 500ha điều của HTX đạt tiêu chuẩn hữu cơ. Nhờ tuân thủ quy trình, sản phẩm điều của các thành viên HTX được hỗ trợ thêm từ 1.000-1.500 đồng/kg so với giá thị trường.

“Đây là điều kiện thuận lợi giúp 181 thành viên của HTX yên tâm gắn bó với phương pháp canh tác hữu cơ”, bà Yến nói.

Thành viên HTX nông nghiệp Bù Gia Mập cùng các hội viên nông dân trong xã Bù Gia Mập tham quan mô hình trồng điều sạch trên địa bàn tỉnh Bình Phước. Ảnh: Trần Khánh

Bà Yến kể, quy trình canh tác cây điều theo hướng hữu cơ phải thực hiện việc đánh giá tiêu chuẩn hữu cơ hàng năm. Thành viên nào không đạt tiêu chuẩn trong 1 năm sẽ mất các quyền lợi cung cấp sản phẩm kéo dài trong 3 năm.

Hạt điều hữu cơ tự tin chờ vụ mới

Đây là cách làm mà HTX Bù Gia Mập duy trì gần 5 năm qua, nhằm đảm bảo việc tuân thủ quy trình canh tác bền vững.

Tuy nhiên quá trình duy trì ổn định diện tích hữu cơ của HTX Bù Gia Mập cũng không hề dễ dàng.

Khác với các HTX khác khi các thành viên đóng góp tiền lại để xây dựng HTX, hầu hết các thành viên của HTX Bù Gia Mập không góp tiền mặt.

Ở xã Bù Gia Mập, bà con dân tộc thiểu số chiếm số đông. HTX chỉ có thể lấy tổng diện tích đất tham gia vào HTX của bà con, rồi quy ra đồng vốn, đưa vào làm thành nguồn vốn HTX.

“Vì thế, nguồn vốn này không được sử dụng mà nó nằm im dưới lòng đất”, bà Yến kể.

Bà Trần Thị Yến (ngồi giữa) tại lễ ký kết bao tiêu sản phẩm với doanh nghiệp trong năm 2020 trước sự chứng kiến của Hội nông dân tỉnh Bình Phước. Ảnh: Phượng Nguyễn

Cũng vì chi phí đánh giá quy trình canh tác hữu cơ hàng năm khá cao, khoản tiền trên 100 triệu đồng hỗ trợ thành viên là chi phí không hề nhỏ. Trong khi giá vật tư nông nghiệp thời gian qua tăng đột biến và chưa có dấu hiệu giảm xuống.

“HTX mong nhận được hỗ trợ các nguồn lực từ ngành nông nghiệp và doanh nghiệp chế biến để giúp người trồng điều yên tâm trồng điều sạch; góp phần xây dựng chuỗi giá trị, nâng tầm cho hạt điều Bình Phước”, bà Yến chia sẻ.

Trồng điều sạch để nâng tầm thương hiệu

Ở xã Phú Nghĩa (huyện Bù Gia Mập), ông Hoàng Sơn Đông lại trồng điều sạch bằng cách dùng bã đậu nành ủ thành phân hữu cơ bón cho cây trồng.

Từ 2 năm trước, ông Đông đã dùng phân chuồng để ủ hoai mục, bón cho vườn điều. Mùa vụ năm 2020 và 2021 vừa qua, ông Đông chuyển sang ủ bã đậu nành lên men.

“Cách bón phân hữu cơ vừa giúp bảo vệ muôi trường vì hạn chế sử dụng phân hóa học, lại giúp cây điều tăng năng suất”, ông Đông nói.

Trồng điều bằng phân bón hướng hữu cơ giúp cây điều cho năng suất cao. Ảnh: Trần Khánh

Năm 2019, vườn điều của ông đạt năng suất 2 tấn/ha. Năm 2020 và 2021, năng suất vườn điều tăng lên 2,5 tấn/ha. Đây là mức cao khi năng suất bình quân toàn tỉnh năm 2021 chỉ đạt 1,5 tấn/ha.

Ông Đông hiện có 11ha điều. Vụ điều vừa qua, ông thu được sản lượng hơn 27,5 tấn. Cuối năm 2021, ông Đông là 1 trong số 30 cá nhân được UBND tỉnh Bình Phước tuyên dương là Nông dân trồng điều giỏi tiêu biểu của tỉnh.

Ông Trương Văn Thanh ở xã Thọ Sơn (huyện Bù Đăng) bắt đầu mô hình kinh doanh hạt điều chế biến trước khi trực tiếp trồng điều.

Những năm đầu khởi nghiệp, ông Thanh chỉ đặt mục tiêu số lượng. Hạt điều được thu mua đến đâu thì chẻ bán đến đó. Tất nhiên, ông cũng chẳng quan tâm nhiều đến thương hiệu, nhãn mác.

Xã Thọ Sơn (huyện Bù Đăng) hiện có trên 4.000ha điều, cho năng suất bình quân 1,7 tấn/ha. Nhờ đặc điểm thổ nhưỡng và khí hậu thuận lợi nên chất lượng hạt điều huyện Bù Đăng được đánh giá cao.

Trong quá trình kinh doanh, ông Thanh nhận ra chất lượng, thương hiệu của hạt điều huyện Bù Đăng nói riêng và tỉnh Bình Phước nói chung đang bị đánh đồng với hạt điều của các quốc gia khác khi xuất khẩu.

Từ đó, ông ấp ủ xây dựng thương hiệu hạt điều rang muối Như Hoàng để bảo vệ uy tín chất lượng cho hạt điều Bình Phước.

Thành viên HTX DV nông nghiệp Như Hoàng giới thiệu sản phẩm điều rang muối hữu cơ. Ảnh: Trần Khánh

Năm 2018, được Sở NNPTNT tư vấn, ông Thanh bắt đầu xây dựng quy trình sản xuất theo tiêu chuẩn ISO HACCP Code 2003.

Để chủ động vùng nguyên liệu, ông Thanh thành lập HTX TM-DV Nông nghiệp Như Hoàng với 33 thành viên, tổng diện tích trồng 150ha.

“Tất cả diện tích này đều chăm sóc theo hướng hữu cơ, đảm bảo an toàn sinh học”, ông Thanh nói.

Đầu tháng 11/2021, các dòng sản phẩm hạt điều rang muối mang thương hiệu Như Hoàng đã được UBND tỉnh Bình Phước cấp chứng nhận sản phẩm nông nghiệp tiêu biểu năm 2021.

Bà Lê Thị Ánh Tuyết – Phó Giám đốc Sở NNPTNT Bình Phước cho biết, hiện toàn tỉnh có khoảng 3.200ha điều đạt theo tiêu chuẩn hữu cơ, và được các doanh nghiệp thu mua rất tốt.