Bình Nhưỡng “chơi rắn” thách thức sức mạnh Mỹ

Hôm 4/7/2017, Triều Tiên đã phóng thử một tên lửa đạn đạo liên lục địa (ICBM) có thể mang một đầu đạn hạt nhân. Vụ phóng của Triều Tiên được thực hiện đúng vào Ngày Độc lập của Mỹ và trước thềm hội nghị thượng đỉnh nhóm các nền kinh tế lớn nhất thế giới (G20) ở Hamburg (Đức).

Ly giai cac hanh đông cua Triêu Tiên

Giơi chuyên gia My đa diên giai cac hanh đông cua Triêu Tiên theo nhiêu cach khac nhau, như:

Binh Nhương muôn thư ông Trump đê xem ho co thê đi xa tơi đâu.

Triêu Tiên cung vơi cac vu khi hat nhân, sinh hoc va hoa hoc đang băt cac nươc lam “con tin” đê đôi lai cơ hội kinh tế cho Triêu Tiên.

Triêu Tiên đang thư thach sưc manh cua liên minh giưa My – nươc đang ngay cang bi cô lâp, chông toan câu hoa va mâu thuân – vơi Han Quôc – nươc vưa co Tông thông mơi Moon Jae-in la ngươi cam kêt ap dung cach tiêp cân mêm deo hơn, lam mơi “Chinh sach anh dương” (1998-2008) cua cưu Tông thông Kim Dae-jung – va vơi Nhât Ban – nươc dươi thơi Thu tương Shinzo Abe đa ngay cang co y đinh phat triên cac năng lưc phong thu cua riêng minh vôn đang bi giơi han bơi hiên phap bât bao đông sau chiên tranh.

Triêu Tiên đang khai thac điêm yêu cua ông Trump ơ nươc ngoai, xuât phat tư cam kêt cua ông la rut nươc My khoi vai tro lanh đao toan câu va tâp trung vao “Nươc My trên hêt”.

Triêu Tiên đăt cươc vao viêc My tiêp tuc bi sa lây trong cac cuôc khung hoang ơ Trung Đông.

Triêu Tiên đang cô găng gianh lơi thê trươc viêc quân đôi My bi giam manh ngân sach va giam quy mô dươi thơi ông Obama. Ông Obama đa đê xuât môt ngân sach quôc phong 610 ty USD năm 2016, con sô nay it hơn nhiêu so vơi 761 ty USD dươi thơi Tông thông George W.Bush (2001-2008).

Nha lanh đao Triêu Tiên Kim Jong-un đang cô cung cô chê đô cua minh tư bên trong băng viêc “chơi rắn” với môt siêu cương va cac nươc lang giêng, va đanh lac hương sư chu y ra khoi cac vân đê nôi bô: môt nên kinh tê yêu kem va tinh trang thiêu lương thưc.

Tên lửa đạn đạo liên lục địa (ICBM) mang tên Hwasong-14 của Triều Tiên được phóng từ một địa điểm bí mật ngày 4/7. Ảnh: YONHAP/TTXVN

Tóm lại, viêc cac nhân tô nay đươc sư dung như thê nao se cho thây cac lưa chon chinh sach, tư chiên tranh đên ngoai giao, va co thê bao trươc tương lai.

Vương quôc ân dât

Nhưng ngươi chi trich Triêu Tiên luôn coi nước này la môt vương quôc ân dât vì hoan toan bi cô lâp vơi phân con lai cua thê giơi. Kim Il-sung lên năm quyên năm 1948 cho đên khi chêt vao năm 1994 đa tao ra môt văn hoa ca nhân manh đê năm quyên kiêm soat đât nươc. Văn hoa nay manh đên mưc sau khi ông qua đơi, đang câm quyên sưa đôi hiên phap đê goi ông la “Chu tich vinh viên cua nên công hoa”. Khi con sông, ông chi đươc biêt đên như Nha lanh đao Vi đai.

Kim Il-sung khăng đinh răng an ninh va ôn đinh cua Triêu Tiên se phu thuôc vao viêc tao ra môt sưc manh quân sư. Con trai cua ông la Kim Jong-il (năm quyên năm 1994-2011) va chau trai la Kim Jong-un (năm quyên tư năm 2012 đên nay) đêu tiêp tuc tich luy môt sưc manh quân sư quy mô lơn.

Kha năng răn đe hat nhân cua Triêu Tiên

Triêu Tiên đa tich luy môt lưc lương quân sư manh vơi 1,2 triêu binh linh va 8 triêu quân dư bi, khiên ho năm trong sô cac lưc lương quân đôi hung hâu nhât trên thê giơi. Sự thật không thể phủ nhận là Triêu Tiên co nhiêu quân hơn ca My. Triêu Tiên cung đa tich luy đươc hang nghin xe tăng, phao, tau ngâm, may bay, tên lưa. Triêu Tiên con đươc cho la đang sơ hưu nhiêu kho vu khi hoa hoc va sinh hoc.

Ông Kim đa sơm thưa nhân răng môt lưc lương quân đôi hung hâu trong thơi hiên đai là chưa đu. Va từ rât sơm, Triêu Tiên đa quyêt đinh phat triên vu khi hat nhân, thư vu khi manh nhât trong chiên tranh. Từ nhưng năm 1950 va 1960, Liên Xô đa hỗ trợ Triêu Tiên phat triên năng lưc điên hat nhân. Đây co thê la nên tang cho chương trinh phat triên vu khi sau nay.

Trong khi cơ quan tinh bao Nhât Ban, Han Quôc va My chi co đươc nhưng thông tin sơ sai vê quy mô cua chương trinh vu khi hat nhân cua Triêu Tiên (vi ho thương tiên hanh bi mât), dương như tên lưa ICBM đươc thư nghiêm mơi đây co thê mang đươc môt đâu đan hat nhân tân công đôi thu.

Cân noi ro răng Triêu Tiên cung sơ hưu môt trong nhưng năng lưc tân công mang tinh vi nhât. Khi hang phim hoat hinh Sony Pictures cua Nhât Ban đinh cho ra măt môt bô phim “The Interview”, môt bô phim hai vê ông Kim Jong-un, Triêu Tiên đa buôc Sony phai rut lai bô phim nay khi đưa ra môt cuôc măc ca thông tin (môt nhóm tự xưng là #GOP (Guardians of Peace) đã gửi một cảnh báo đến máy tính nhân viên Sony Pictures Entertainment nói rằng “Nếu không nghe lời, chúng tôi sẽ công bố các dữ liệu với toàn thế giới ” – ND).

Để bảo vệ chế độ, Triêu Tiên đã luôn đoi quyên tư vê băng bât cư cach nao co thê.

Pha vơ thoa thuân va trưng phat

Chinh quyên cưu Tông thông Ronald Reagan (1981-1989) la chinh quyên My đâu tiên nhăm đên Triêu Tiên. Năm 1987, Triêu Tiên băn ha môt may bay dân dung lam 100 ngươi thiêt mang nhăm khung bô thê giơi. Ông Reagan đa tuyên bô Triêu Tiên la nha nươc tai trơ cho chu nghia khung bô – cai mac đa đươc treo ơ đo suôt 20 năm, cho tơi khi ông Obama dơ xuông vao năm 2008.

Chinh quyên cưu Tông thông George H. W. Bush (1990-1994) la chinh quyên đâu tiên bay to lo ngai vê nguy cơ “hat nhân hoa” Ban đao Triêu Tiên. Năm 1991, ông Bush di dơi vu khi hat nhân khoi Han Quôc, chi đê lai cac lưc lương bô binh My ơ Han Quôc va Nhât Ban. Tông thông Han Quôc khi đo Roh Tae Woo tuyên bô Ban đao Triêu Tiên cân phai phi hat nhân hoa.

Năm 1992 – 1993, cac thanh sat viên LHQ nghi ngơ răng Triêu Tiên đang bi mât phat triên vu khi hat nhân. Năm 1994, chinh quyên cưu Tông thông Bill Clinton (1994-2002) đa nhât tri cung câp viên trơ cho Triêu Tiên, đôi lai viêc ky kêt môt thoa thuân tư bo chương trinh vu khi hat nhân. Triêu Tiên thông bao se rut khoi Hiêp ươc quôc tê Không phô biên vu khi hat nhân, va ông Clinton đa cô găng “thuyết phục” ho.

Trong “thông điêp liên bang” năm 2002, cưu Tông thông George W. Bush đa nặng lời goi Triêu Tiên la môt phân cua “truc ma quy”, cung vơi Iran va Iraq, vi môi đe doa vu khi hat nhân cua ho. Triêu Tiên rut khoi Hiêp ươc.

Năm 2003, ban đam phan 6 bên nhăm thương lương ngưng chương trinh hat nhân cua Triêu Tiên. Trung Quôc, Nga, Nhât Ban, Han Quôc va My tham gia. Năm 2004, nha khoa hoc A.Khan cua Pakistan đa ban cho Triêu Tiên may ly tâm khi, rât quan trong trong viêc lam giau plutoni. Cuôc đam phan keo dai đên năm 2009 va bê tăc. Triêu Tiên tiên hanh nhiêu vu thư nghiêm vu khi.

Sau khi đam phan bi đinh trê, năm 2010, Triêu Tiên băn phao sang hon đao tiên tiêu Yeonpyeong cua Han Quôc lam 4 ngươi thiêt mang, trươc đo ho con bi cao buôc phong ngư lôi đanh chim tau chiên Cheonan cua Han Quôc lam 46 thuy thu thiêt mang.

Cuôc thư nghiêm vu khi hat nhân đâu tiên cua Triêu Tiên diên ra năm 2006. Hôi đông Bao an LHQ đa ngay lâp tưc ra nghi quyêt lên an va ap đăt trưng phat. LHQ đa phai ban hanh thêm nhiêu nghi quyêt khac siêt chăt trưng phat vao cac năm 2009, 2013 va 2016 vi cac vi pham sau đo cua Triêu Tiên. LHQ dư kiên đưa ra môt nghi quyêt mơi trong năm 2017.

Năm 2013, ông Kim Jong-un trong đai hôi toan thê đang Lao đông Triêu Tiên đa nhân manh răng Triêu Tiên cân phai la môt cương quôc hat nhân vinh viên va đây se không thê la chu đê đưa ra thương lương.

Triêu Tiên bi nghi la đa ban công nghê hat nhân cho Iran va Syria, du thông tin nay chưa đươc xac minh.

My va LHQ, cung vơi cac nươc riêng le khac đa ap đăt rât nhiêu trưng phat kinh tê vơi Triêu Tiên, trong đo co trưng phat cac ca nhân liên quan đên vu khi hat nhân. Trong suôt 5 chinh quyên liên tiêp – tư thơi Tông thông George H.W. Bush đên thơi Tông thông Barack Obama – cac lênh trưng phat đa yêu dân va to ra không con hiêu qua. Cac trưng phat cua My với Cuba dươi thơi Chu tich Fidel Castro con nghiêm ngăt hơn với Triêu Tiên.

Vu khi hat nhân va viên trơ nươc ngoai

Triêu Tiên găp nhiêu kho khăn đê đam bao sư tôn tai cua nên kinh tê, đăc biêt la nông nghiêp. Nươc nay phai hưng chiu nhưng trân han han khăc nghiêt va không thê tư san xuât đu lương thưc do thiêu đâu tư va san xuât không đu. Nươc nay ngheo đên nôi Quy Lương thưc Thê giơi đa phat triên va tai trơ cho 11 cơ sơ san xuât lương thưc đê giup tăng san xuât lương thưc.

Hâu qua la Triêu Tiên phu thuôc năng nê vao viên trơ nươc ngoai. Tuy nhiên, Trung Quôc, Nga, LHQ va cac nươc khac cung chi gop đươc môt phân nhưng gi nươc nay cân viên trơ.

An ninh lương thưc tai Triêu Tiên đăt ra nhiêu vân đê lơn đôi vơi phương Tây. Tuy nhiên thực tế đã cho thấy, nêu lương thưc va viên trơ cho Triêu Tiên bi căt, nươc nay se vân không ngừng duy tri quân đôi hung hâu va vũ khí mạnh.

“Chìa khóa” Trung Quôc

Tât ca cac chinh quyên My, cung như Nhât Ban va Han Quôc, đêu coi Trung Quôc la “chia khoa” giai quyêt tinh thê tiên thoai lương nan nay. Triêu Tiên la môt nha nươc khach hang cua Trung Quôc. Khoang 70% thương mai cua ho đươc thưc hiên vơi Trung Quôc. Trung Quôc đa hy sinh gân 200.000 binh linh đê bao vê nươc lang giêng nay trong cuộc chiến tranh Triều Tiên.

Du Trung Quôc tham gia cac cuôc đam phan – như đam phan 6 bên – va hưa gây sưc ep vơi Triêu Tiên đê nươc nay tư bo chương trinh vu khi hat nhân, sưc ep nay to ra không mấy hiêu qua. Thang 4/2017, Chu tich Trung Quôc Tâp Cân Binh đa găp Tông thông My Donald Trump tai khu nghi dương Mar-a-Lago nhăm ban thao môt chiên lươc đôi pho vơi Triêu Tiên.

Vừa rồi phan ưng cua Trung Quôc sau vu Triêu Tiên phong thư ICBM la kha nhẹ nhàng. Thay vi sư dung thương mai như môt “vu khi”, giao thương cua Trung Quôc vơi Triêu Tiên trên thưc tê đa tăng 40% sau cuôc găp vơi nha lanh đao My. Bởi, Trung Quôc co chung đương biên giơi vơi Triêu Tiên. Không những thế, Trung Quôc không muôn quân My hiên diên tai Han Quôc hay Nhât Ban. Và, Trung Quôc cũng được hương lơi vi luôn tìm cách lam cho My, LHQ va nhiêu nươc khac quên các hành động cua ho tai Biên Đông hay sang kiên Con đương Tơ lua. Tât ca điêu nay đều tao lơi thê cho Trung Quôc.

Gân đây Trung Quôc va Nga đê xuât đôi viêc Triêu Tiên đong băng chương trinh vu khi hat nhân lây viêc My dơ bo THAAD khoi Han Quôc va ngưng cac cuôc tâp trân chung vôn tiên hanh thương niên tư năm 1997. Ông Tâp Cân Binh thông bao tai hôi nghi G20 răng ông se không phê chuân bât cư trưng phat nao ma HĐBA LHQ muôn.

Ông Trump đa hiêu ra răng bât châp cac nô lưc tôt nhât cua minh vơi ca hai nươc nay, Trung Quôc va Nga se không hành động gì trư phi ho co ly do khac đê lam điêu đo.

Cach ưng pho cua chính quyền Tổng thống Donald Trump

Hai triên vong chinh sach hoan toan đôi lâp đa đươc cac quan chưc câp cao My đưa ra. Đai sư My tai LHQ Nicki Haley tuyên bô tai môt cuôc hop HĐBA gân đây vê Triêu Tiên răng ho se “nhanh chong sâp canh cưa đôi thoai”, trong khi Bô trương Quôc phong James Mattis tuyên bô tai môt hôi nghi ơ Lâu Năm Goc răng năng lưc cua Triêu Tiên (ICBM…) “không đưa chung ta đên gân hơn vơi chiên tranh”. Ngoai trương Rex Tillerson thi khăng đinh “sư kiên nhân chiên lươc” cua ông Obama đôi vơi TriêuTiên đa kêt thuc, nhưng cung thuc đây cac giai phap ngoai giao.

Do vẫn chưa định hình môt chiên lươc cụ thể nên giơ vân chưa ro My se ưng pho vơi cac khiêu khich cua Triêu Tiên như thê nao. Và hành động mới nhất, mạnh nhất vừa rồi là My tiêp tuc cac cuôc tâp trân chung vơi Nhât Ban va Han Quôc bât châp sư phan đôi cua Trung Quôc va Triêu Tiên.

May bay nem bom cua My đên gân không phân Triêu Tiên. My đã cư môt lưc lương hôn hơp My – Han đên biên Nhât Ban đê phan đôi vu thư ICBM. Lưc lương phan ưng nhanh do tau sân bay USS Carl Vinson dân đâu, cung vơi hai tau khu truc cua Han Quôc va cac tau tau khu truc găn tên lưa cua My. Va như đa noi, My sẽ không ngừng triên khai THAAD tai Han Quôc.

Đai sư My Nicki Haley đa phan đôi cac hanh đông cua Triêu Tiên lên HĐBA. Và có thể thấy, Tổng thống Donald Trump đa “lich sư” gây sưc ep vơi Trung Quôc va Nga tai G20 hong mong hai nươc nay giup đơ giải quyết vấn đề Triều Tiên.

GS. Terry Buss, nguyên Hiệu trưởng Trường Chính sách công, ĐH Carnegie Mellon, thành viên Hội đồng Hành chính Quốc gia Hoa Kỳ

Theo Vietnamnet