Bình dị bánh rò xứ Quảng

Tuy còn xa lạ với nhiều người, nhưng bánh rò là một đặc sản của người xứ Quảng, là thành phần không thể thiếu trong các ngày lễ tết hay giỗ chạp.

Thành phần chính của bánh là nếp và đậu xanh, cách gói bánh cũng tương tự như cách gói bánh chưng nên bánh rò còn được xem như là một bản sao của món bánh chưng nổi tiếng.

Muốn gói bánh rò ngon, người dân ở đây phải chọn loại gạo nếp mới còn thơm hương lúa. Những hạt nếp được sàng kỹ nhằm loại bỏ các hạt bị gãy, nát. Tiếp đến, người thợ làm bánh phải vo nếp thật sạch và đem ngâm. Thời gian ngâm kéo dài khoảng mười giờ, sau đó nếp được vớt ra để ráo nước chuẩn bị cho việc gói bánh. Để chiếc bánh rò sau khi nấu thơm ngon và đậm đà, người dân ở đây thường trộn nếp với một ít dầu phộng, muối và mì chính.

Nhân bánh được làm từ đậu xanh, đây cũng là thành phần rất quan trọng làm nên chất lượng của chiếc bánh rò. Đậu xanh phải chọn hạt chắc, ngâm mềm, đãi thật sạch vỏ, nấu chín. Giã thật nhuyễn đậu với các gia vị như muối, tỏi, hành, tiêu để phần nhân được đậm đà và thơm ngon.

Tương tự như bánh chưng, bánh rò cũng được gói bằng lá chuối. Những lá chuối tươi thường được phơi nắng cho héo, lau sạch. Khi gói bánh, khoảng hai, ba lớp lá chuối được xếp chồng lên nhau, múc một chén nếp rải lên trên, sau đó là một lớp nhân đậu và trên cùng là một lớp nếp. Bánh được gói thành hình tháp với mặt trên nhỏ hơn mặt dưới, mô phỏng theo hình những chiếc tháp của người Champa.

Sau khi gói xong, bánh được buộc bằng các sợi lạt, đây là một nghệ thuật của người dân ở đây. Chiếc bánh được buộc không quá chặt vì như vậy hạt nếp sẽ không thể nở dẫn đến chiếc bánh không chín đều, ngược lại nếu buộc lỏng quá, khi nấu nước sẽ vào bên trong làm hỏng bánh. Cột bánh thành từng cặp, cho vào nồi và nấu như cách nấu bánh chưng. Trong suốt quá trình nấu, luôn phải canh đều lửa và châm nước thường xuyên để giữ chiếc bánh được ngập trong nước. Bánh sẽ chín sau khoảng sáu giờ nấu, vớt ra, để ráo nước và thưởng thức.

Chiếc bánh rò bình dị nhưng thơm ngon, bóc lớp vỏ bên ngoài, phần nếp bên trong khô ráo và có màu xanh của lá chuối. Ăn một miếng bánh rò để cảm nhận cái mềm dẻo của hạt nếp còn thoang thoảng hương thơm của lá chuối, cùng với đó là cái bùi của đậu xanh, cái béo của dầu phộng (dầu lạc) cùng gia vị được ướp vừa ăn làm cho món bánh trở nên đậm đà và không ngán. Trong những ngày lễ tết, bánh rò càng trở nên hấp dẫn khi được ăn kèm thêm với củ kiệu, dưa món.

Giống như bánh tét của người miền Tây, bánh rò rất thân thuộc trong đời sống của người xứ Quảng, là món quà quê không thể thiếu trong hành lý, làm ấm lòng những người con xa xứ.

Ở Sài Gòn, bánh rò được bán nhiều trong ngôi chợ Bà Hoa – đường Trần Mai Ninh, phường 11, quận Tân Bình. Mỗi chiếc bánh rò có giá 8.000 đồng.

Huấn Phan

Theo ngôi sao